Morgunblaðið - 19.09.1998, Síða 12

12 LAUGARDAGUR 19. SEPTEMBER 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fólk
Nýtt orgel tekið í notkun í Breiðholtskirkju á morgun
Doktor í
listrekstrar-
fræði
•HAUKUR F. Hannesson varði
nýlega doktorsritgerð sína í list-
rekstrarfræði (Arts Policy and
Management)
við City Uni-
versity í
London. Titill
ritgerðarinnar
er: Symphony
Orchestras in
Scandinavia and
Britain: A
Comparative
Study of Fund-
ing, Cultural Models and Chief
Executive Self-Perception of
Policy and Organisation. Umfjöll-
unarefnið er rekstur og rekstrar-
umhverfi sinfóníuhljómsveita á
Norðurlöndum og í Bretlandi.
I fyrsta hluta ritgerðarinnar er
rakin þróun hlutverks stjórnsýsl-
unnar í menningarmálum svo og
þróun sinfóníuhljómsveitamála í
löndunum sex. Annar hlutinn er
könnun meðal áttatíu og þriggja
framkvæmdastjóra jafn margra
sinfóníuhljómsveita í þessum lönd-
um. Könnunin tók til fjölmargra
þátta í ytra og innra rekstrarum-
hverfi hljómsveitanna og afstöðu
framkvæmdastjóranna til þeirra. í
þriðja hlutanum er borin saman
rekstrarafkoma hljómsveitanna á
Norðurlöndum (þrjátíu og tveggja
að tölu) og úrtaks breskra hljóm-
sveita fyrir árið 1995 og í síðasta
hlutanum fjallað um rekstur þeirra
og möguleika útfrá fræðilíkönum
um hlutverk stjórnvalda í stuðn-
ingi við listir og menningu.
Helstu niðurstöður benda til
þess að afstaða framkvæmdastjór-
anna til rekstrarumhverfis og innri
mála hljómsveitanna sé fremur lík
á Norðurlöndum og í Bretlandi
þrátt fyrir megninmun á fyrir-
komulagi fjármögnunar. Einnig er
leitt getum að því að fjármögnun
hljómsveitanna af opinberu fé,
annaðhvort með beinum fjárfram-
lögum yfii-valda eða skattaafslætti
styrktaraðila, sé meginstoðin fyrir
stöðugum rekstri þeirra.
Haukur F. Hannesson er fædd-
ur í Kópavogi 1960 og lauk stúd-
ensprófi frá Menntaskólanum við
Hamrahlíð vorið 1977. Hann
stundaði nám í sellóleik við Tón-
listarskólann í Reykjavík og síðar
við Guildhall School of Music and
Drama í London þaðan sem hann
lauk einleikara- og kennaraprófi
(AGSM) árið 1982. Árið 1991 lauk
hann meistaraprófí í listrekstrar-
fræði (MA in Arts Management)
frá City University í London.
Haukur starfaði sem sellóleikari í
Sinfóníuhljómsveit íslands 1983-
1988 og var skólastjóri og kennari
við Tónlistarskóla Islenska
Suzukisambandsins 1988-1994.
Hann hefur undanfarið starfað
sem framkvæmdastjóri Kammer-
hljómsveitarinnar í Sundsvall í
Svíþjóð, en mun á næstunni taka
við starfi framkvæmdastjóra Sin-
fóníuhljómsveitarinnar í Gávle.
Foreldrar Hauks eru Hannes
Flosason tónlistarkennari og tré-
skurðarmeistari og Krisljana
Pálsdóttir píanókennari. Samvist-
armaður hans er Jörgen Boman.
bókasafnsfræðingur við Háskól-
ann í Gávle.

FLÍSASKERAR
OG FLÍSASAGIR

1
m
Stórhöfða 17, við Gullinbrú,
sími 567 4844
Mun efla tónlistarlíf og
helgihald í kirkjunni
Morgunblaðið/Ásdís
SÉRA Gísli Jónasson, sóknarprestur í Breiðholtskirkju, Daníel Jónasson organisti og Björgvin Tómasson
orgelsmiður eru ánægðir með nýja nítján radda pípuorgelið sem verður vígt á morgun.
Nýtt nítján radda pípu-
orgel Breiðholtskirkju
verður helgað og tekið í
notkun á morgun,
sunnudag, við sérstaka
hátíðarmessu. Margrét
S veinbj örnsdóttir
komst að því að org-
anistinn var orðinn
verulega langeygur eft-
ir hljóðfærinu, sem er
smíðað í gamla fjósinu
á Blikastöðum í Mos-
fellsbæ. Sóknarprest-
urinn bindur vonir við
að með tilkomu orgels-
ins eflist tónlistarlíf og
helgihald í kirkjunni.
„ÞETTA er nítján radda pípuorgel
með tveimur hljómborðum og pedal.
Það sem er sérstakt við orgelið er að
það er mikið opið og lítið tréverk yfir
efri hluta hljóðfærisins. Það var ósk
arkitektsins að málmpípur yrðu ráð-
andi en pípurnar eru á tólfta hund-
rað talsins. Spilaborðið er slitið frá
orgelinu sjálfu, þannig að organist-
inn getur raðað söngfólkinu fyrir
framan sig, eða milli spilaborðsins og
orgelsins, og hefur þá betra augn-
samband við kórinn. Þetta er I fyrsta
sinn sem ég smíða hljóðfæri sem er
með svona frístandandi spilaborði,“
segir Björgvin Tómasson orgelsmið-
ur þegar hann er beðinn að lýsa org-
elinu, sem nú er komið á sinn stað í
Breiðholtskirkju.
Aðdragandi orgelkaupa í Breið-
holtskh-kju er orðinn alllangur. Söfn-
uðurinn var stofnaður árið 1972 og í
fjölda ára var messað í hátíðarsal
Breiðholtsskóla. Fyrsta skóflustung-
an að kirkjunni, sem arkitektamir
Ferdinand Alfreðsson og Guðmundur
Kr. Kristinsson hönnuðu, vai' tekin
1977 en kirkjan var ekki vígð fyrr en í
mars 1988. Keypt var rafmagnsorgel
af stærri gerðinni sem var notað þann
tíma sem kirkjustaifið var til húsa í
skólanum og var það orgel flutt yfir í
kirkjuna þegar hún var tekin í notkun
og hefur verið notað þar síðan.
Gamla orgelið komið
á síðasta snúning
„Það var út af fyrir sig þokkalegt
hljóðfæri og hefur dugað okkur
ágætlega en er gersamlega úr sér
gengið og hefur verið að bila á
óhentugustu tímum, jafnvel í miðjum
athöfnum, svo það var alveg komið á
síðasta snúning,“ segir séra Gísli
Jónasson sóknai-prestur. „Það var
svo fyrir tveimur til þremur árum,
þegar við vorum farin að sjá út úr
mestu skuldunum efth- byggingar-
framkvæmdir, að það var farið að
huga alvarlega að því að kaupa org-
el,“ segir hann og bætir við að bygg-
ingarnefnd hafí á sínum tíma mótað
þá stefnu að nota sem mest íslenskt
við byggingu kirkjunnar. „Þannig að
það var alveg í samræmi við það að
menn vildu kanna hvort hægt væri
að ná samningum við Björgvin um að
smíða orgel. Við fengum reyndar til-
boð frá Danmörku líka en það kom
bara í ljós að það var mun hag-
kvæmara að skipta við Björgvin.“
Verksamningurinn hljóðar að sögn
sr. Gísla upp á um 18,6 milljónir
króna og var um helmingur þeirrar
upphæðar til í orgelsjóði kirkjunnar.
Langtímalán eru tekin fyrir því sem
upp á vantar.
Náið samstarf við arkitekt
og organista
Verkið hefur tekið u.þ.b. eitt ár.
Hljóðfærið var fullsmíðað á verk-
stæði Björgvins á Blikastöðum og
um mitt sumar var það svo tekið í
sundur stykki fyrir stykki og flutt í
kúkjuna, þar sem það var sett sam-
an aftur. Björgvin kveðst vilja taka
fram að hann hafí ekki unnið verkið
einn og hrósar starfsmönnum sínum
á hvert reipi fyrir þeirra hlut í orgel-
smíðinni. „Orgelhúsið sjálft smíðaði
mikill listasmiður sem heitir Jóhann
Hallur Jónsson. Sigurður Arsælsson
á mikinn hlut í þessu líka en hann sá
um smíði á svokölluðum vindhlöðum,
sem er sá hluti sem pípurnar standa
ofan á. Við lokafrágang á hljóðfær-
inu vann með mér Hallfríður Guð-
mundsdóttir, sem er nemi í hús-
gagnasmíði, og svo hafa eiginkona
mín og synir reyndar komið nálægt
þessu líka,“ segh' hann.
Orgelið stendur fi-ammi í kh'kj-
unni, til hliðar við altarið. Hvað ytra
útlit þess varðar hafði Björgvin náið
samstarf við Ferdinand Alfreðsson
arkitekt en orgelið er smíðað úr
beyki í stíl við aðrar innréttingar í
kirkjunni. Þá hefur organisti Breið-
holtskh'kju, Daníel Jónasson, fylgst
með frá upphafi og hann og Björgvin
í sameiningu valið raddir í hljóðfærið.
Meginmarkiniðið að orgelið
þjóni þörfum safnaðarins
„Það er geysilega fallegur hljómur
í þessu hljóðfæi'i, sem gefur mikla
möguleika. Við bindum miklar vonir
við að þetta muni efla tónlistarlífið
hér og helgihaldið allt,“ segir sr. Gísli
og kveðst telja líklegt að tilkoma org-
elsins auki ásóknina í að nota kirkj-
una fyrir ýmsa tónlistarviðburði.
Hann leggur raunar áherslu á að við
val á orgeli hafi meginmarkmiðið
verið að það þjónaði þörfum safnað-
arins. „Við teljum ekki ástæðu til að
það sé stórt konsertorgel í hverri
kirkju," segir hann og orgelsmiður-
inn tekur í sama streng. „Þetta er
fyrst og fremst hljóðfæri sem á að
geta þjónað við allar kirkjulegar at-
hafnir," segir Björgvin.
Daníel hefur gegnt starfi organista
við Breiðholtskirkju í 26 ár og var því
orðinn langeygur eftir alvöruorgeli.
Hann er að vonum ánægður með
gripinn. „Þetta er ákaflega vönduð
smíð og fellur vel inn í kirkjuna og
mér líkar mjög vel að spila á það,“
segir hann. Tuttugu manns eru í kór
kirkjunnar og á þessum tímamótum
kveðst Daníel gjarnan vilja efla kór-
inn. „Það vantar fólk í allar raddir,
ekki síst karlai'addirnar."
Aðspurður um hvort það sé ekki
dálítið skiýtið að sleppa hendinni af
svo stóru vei'ki þegar smíðinni er
lokið og orgelið komið á sinn stað í
kirkjunni segir hann að það sé vissu-
lega sérstök tilfinning en hún hafi þó
verið enn sterkari þegar hann lét
fyrstu hljóðfærin frá sér. „Nú er
þetta átjánda hljóðfærið sem fer af
verkstæði frá mér,“ segir hann og er
ekki frá því að þetta venjist smám
saman. „En það er óhætt að segja að
það er mjög tómlegt á verkstæðinu
fyrstu dagana eftir að svona gripur
er farinn út og maður byi'jar síðan
frá grunni á nýju hljóðfæri.“
Sérstök vígsluathöfn verður í upp-
hafi hátíðarmessu í Breiðholtskirkju
á morgun kl. 14, þar sem orgelið
verður helgað og tekið í notkun. Þá
verður guðsþjónusta með altaris-
göngu, þar sem biskup íslands,
herra Karl Sigurbjörnsson, prédik-
ar. A eftir verður svo kirkjugestum
boðið í kaffi í safnaðarheimilinu í til-
efni dagsins.