Morgunblaðið - 04.11.1998, Blaðsíða 25

MORGUNB LAÐIÐ
LISTIR
MIÐVIKUDAGUR 4. NÓVEMBER 1998 25
Finnskt, ferskt og fágætt
TÖJVLIST
Langholtskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Verk eftir Bach, Rautavaara, Mist
Þorkelsdóttur (frumfl.), Sibelius og
Kuula. Dominante kórinn frá Finn-
landi u. stj. Seppos Murtos. Lang-
holtskirkju, fimmtudaginn 22.
október kl. 20.30.
HÆTTAN gagnvart núverandi
grósku íslenzks tónlistarlífs og
þroska er tvíþætt. í fyrsta lagi ein-
angrun landsins, sem stafar af
miklum samgöngukostnaði til og
frá útlöndum, og í öðru lagi hvað
grunnskólinn býr illa að undir-
stöðumenntun í tónlist.
Rifjaðist hvort tveggja upp á
tónleikum Dominante, kórs tækni-
háskólans í Espoo við Helsinki, í
Langholtskirkju á fimmtudaginn
var. Því hér fór saman allt of sjald-
gæft dæmi um heimsókn fyrsta
flokks tónlistarfólks hingað, auk
hins (sem undirr. komst að með
vísi að menningarrannsóknarblaða-
mennsku í hlénu), að eftirtektar-
verður árangur þessa „skólakórs“,
þar sem flestir söngvarar eru í
fullu tæknifræðinámi, byggir að
töluverðu leyti á undirstöðuþekk-
ingu í tónlist frá skyldunámsstigi,
enda kvað kórinn aðeins æfa einu
sinni á viku. Það hljóta því margir
nærstaddir kórstjórar og tónlistar-
kennarar að hafa spurt sjálfa sig,
hversu gífurlegan tíma og fyrir-
höfn mætti spara hér á landi, ef
þyrfti ekki í sífellu að kenna hverj-
um nýjum árgangi mannganginn í
tónfræðum.
Það var því ekki að undra hvað
góður kórstjóri eins og Seppo
Murto, dómorganisti í Helsinki,
skyldi geta fengið úr ekki verri
efnivið með væntanlega hröðum en
markvissum vinnubrögðum.
Hljómur kórsins var hreinn og tær
sem glampi í grýlukerti, samstillt-
ur og snarpur. Jafnvægið milli
radda virtist í byrjun halla á karl-
ana, enda konur í nokkrum meiri-
hluta, en fyrr en varði kom í ljós,
að nægur kraftur var eftir í tenór-
um, og fyllingin í bassa var með
ólíkindum, miðað við ekki eldra
söngfólk. Þó að hefði kannski stöku
sinnum mátt gæta meiri hlýju í
samhljómi, var hreinleiki inntónun-
ar hafinn yfir vafa, og fylgni
kórfélaga við hraðabreytingar og
dýnamíska mótun stjórnandans var
algjör. Hér fór maður sem kunni
sitt fag.
Dagskráin var þokkalega fjöl-
breytt, með áherzlu á Bach, ný- og
síðrómantísk finnsk kórverk, þó að
gaman hefði verið að fá líka sýnis-
horn frá gullöld kórbókmennta á
endurreisnarskeiði. Finnamir
sungu tvær tvíkóra Bach-mótettur,
fyrst Der Geist hilft unserer
Schwachheit auf, og tveim atriðum
síðar Komm, Jesu, komm. Túlkun
Dominante á þessum höfuðdjásnum
úr raddfærslulist síðbarokktímans
sem samin voru fyrir jarðarfarir var
frísk og fjörleg, þó að einkum í
Komm Jesu bæri nokkuð á ríkjandi
tízku sumra upphafshyggjusinna að
ýkja ördýnamík áherzlunótna í ætt
við það sem nefnt hefur verið
„klukkudýnamík". Minna atriði var
svolítið linkulegur þýzkuframburð-
ur Finnanna, sem litaðist
óhjákvæmilega af mjúkum sam-
hljóðum móðurmálsins. A móti téð-
um dragbít kemur þó öfundsverður
aðalkostur finnskunnar (sérstak-
lega miðað við íslenzku): fullkomið
að- og fráblástursleysi. Ekkert loft
fer til spillis!
A milli áðurnefndra verka voru
Tveir útdrættir úr bænavöku frá
miðferli Einojuhanis Rautavaaras,
Ákallssálmur og Kvöldsálmur
(1971); stutt en hnitmiðuð og hríf-
andi lítil kórverk frá einum af
mestu meisturum greinarinnar á
Norðurlöndum, auk Credo (1972)
og, eftir seinni Bach-mótettuna,
Canticum Mariae virginis (1978)
eftir sama höfund, betur þekkt sem
Ave maris stella. Hið síðasttalda var
viðamesta verk Rautavaaras á
þessu kvöldi og ægi-fagurt - í
bókstaflegri merkingu - þar sem
hið Ligetikennda „inntínslu“-upp-
haf kórradda í bylgjandi klasahljóm
málaði eftirminnilegan sjávarbak-
grunn við leiftrandi guðsmóður-
stjörnu einsöngvarahópsins. Hinn
fallegi latneski texti hefur oft
höfðað til tónskálda, en sjaldan eins
þyngdarlaust serenissimo og hér.
Eftir hlé frumflutti Dominante
nýtt verk eftir Mist Þorkelsdóttur,
Iubilate; m.ö.o. lofsöng til Drottins.
Verkið hófst á sérkennilegum hryn-
föstum ítrekunum a-sérhljóðans í
iubilate er minntu sögulega sinnaða
hlustendur á ekki ósvipaðan
„affekt“ úr barokktónlist, sem (illu
heilli fyrir fólk með téða bakgrunns-
bæklun) var notaður til að tjá harm
og sársauka. Annars tók fljótt fleira
við, og meira fagnandi. Verkið var
víða tilkomumikið, t.a.m. acceler-
ando-staðurinn á „in multitudine
virtutis tuae“, þó að niðurlagið á
lykilorðinu „iubilate" verkaði furðu
hlédrægt í stöðunni. í mörgu hið
snotrasta verk, oft hrífandi, og að
virtist ágætlega frumflutt.
„Les Adieux" Finna, hið seiðandi
Rakastava (Unnustinn) Sibeliusar,
kom fyi'st eftir hlé. Verkið er líklega
þekktara í útgáfu fyrir strengja-
sveit, en var engu að síður frum-
samið iyrir karlakór. Maður hefði
kannski viljað fá pínumeiri
hrynþunga í þjóðlegu 9/8 hrynjand-
inni, en í heild snart söngur Domin-
ante mann djúpt. Síðustu þrjú at-
riðin á dagskrá, Mán frán slatten
och havet (Sibelius) og Rukous og
Auringon noustessa eftir Toivo
Kuula höfðuðu hlutfallslega minna
til manns, þrátt fyrir t.a.m. tignar-
legt og kröftugt niðurlag hins
síðasttalda. Það voru fremur
aukalögin í tónleikalok sem kölluðu
fram sömu gæsahúð og frá undan-
gengnum hápunktum dagskrár.
Fyrst áhrifamesti föðurlandssálmur
Norðurlanda - úr „Finlandia" - og
að lokum bezti flutningur sem und-
irritaður man eftir hjá erlendum
kór á Sofðu unga ástin mín. Að
sjálfsögðu með fullkomnum
rammíslenzkum framburði.
Ríkarður Ö. Pálsson
Ef þú þjáist af þreytu og sleni,
finnst þig vanta orku þá
erPROLOGIC fyrir þig!
PROLOGIC gefur þér
aukinn lífskraft.
Fæst í flestum
apótekum og
lyfjaverslunum um
land allt.
Framleiðandi: DCV BioNutritions a DuPont Company.
Innflytjandi: Pharmaco hf.
Ný og háþróuð aðferð við vinnslu eggja gerir PROLOGIC
að einstöku fæðubótarefni.
PROLOGIC er hlaðið vítamínum og næringarefnum
sem líkaminn þarfnast til að takast á við krefjandi
verkefni dagsins.
TX
vornum
líHamans ag auhtu
Mrsorhuna
Prologic