Morgunblaðið - 04.11.1998, Blaðsíða 33

32 MIÐVIKUDAGUR 4. NÓVBMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
plínrgttnMitMlí
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
UPPSAGNIR
MEINATÆKNA
UPPSAGNIR 47 meinatækna (af 60) á rannsóknar-
stofum Landspítala í blóðmeina- og meinefnafræði
raska umtalsvert starfsemi/þjónustu þessa mikilvæga
hátæknisjúkrahúss. Þær eru ekki einangrað fyrirbæri í
heilbrigðiskerfinu síðustu árin, fremur hluti af ferli, sem
kallar á athugun og viðbrögð.
Aðhald í ríkisbúskapnum, heilbrigðiskerfinu sem öðr-
um útgjaldaþáttum, er af hinu góða. Sterkar líkur
standa hins vegar til þess að þar hafi á sumum sviðum
verið gengið fram af meira kappi en forsjá. Það er t.a.m.
í bezta falli frestun á útgjöldum en ekki sparnaður að
safna endurnýjunar- og viðhaldsþörfum á húsnæði og
fjölbreyttum tækjakosti (sem úreldist hratt) í útgjalda-
lón, sem springur fram fyrr en síðar. Þess er og að gæta
að fyrirtæki eins og íslenzk erfðagreining, sem og hröð
framvinda í rannsóknar- og vísindastörfum, hafa gjör-
breytt þessum vinnumarkaði og skapað samkeppni um
sérmenntað starfsfólk.
Uppsagnir meinatækna geta dregið úr starfsemi legu-
deilda, bráðamóttöku og göngudeilda. Páll Torfi Önund-
arson yfirlæknir segir í viðtali við Morgunblaðið að
„spítalinn sé ekki í standi til þess að greina sjúkdóma á
þann hátt sem ætlast er til“... Við verður brugðizt með
því að senda sýni á sjálfstæðar rannsóknarstofur, inn-
lendar og erlendar. Hugsanlega verður þetta nýja
„kjarabaráttuferli“ vindur í segl einkafyrirtækja á rann-
sóknarsviði, sem tækju þá í vaxandi mæli við verkefnum
og sérhæfðu starfsliði sem verið hafa inni á sjúkrahús-
um.
Samninga- og uppsagnaferli heilbrigðisstétta hefur
ítrekað raskað nauðsynlegri starfsemi heilbrigðisstofn-
ana. Afleiðingin er lakari þjónusta við hinn almenna
borgara; sjúklinga, sem eiga lagalegan og siðferðilegan
rétt á bestu fáanlegri heilbrigðisþjónustu. Tímabært er
að endurskoða þetta ferli og leita betri leiða til að leysa
kjaramál í heilbrigðiskerfinu - og tryggja betur þjón-
ustu við sjúka og slasaða í samfélaginu.
FLUTNINGUR
RÍKISSTOFNANA
FLUTNINGUR stofnana og ríkisfyrirtækja út á land
hefur verið ofarlega á baugi í alllangan tíma. Ríkis-
stjórnin hefur nú ákveðið að hluti verkefna, sem áður til-
heyrðu veðdeild Landsbanka Islands, færist á Sauðár-
krók. Þar sem samningar hafa ekki tekizt milli Veðdeild-
ar LI og hins nýja Ibúðalánasjóðs hefur Landsbanki Is-
lands nú sagt upp öllum starfsmönnum deildarinnar.
Þannig bitnar þessi stefna um að færa stofnanir og
fyrirtæki ríkisins út á land á starfsmönnum, sem eru alls
ekki hafðir með í ráðum. Þessi aðferð hefur verið í hæsta
máta tillitslaus gagnvart starfsfólki, sem unnið hefur
fyrirtækjum og stofnunum af trúmennsku og skyldu-
rækni. Stjórnvöld virðast hafa gleymt mannlega þættin-
um. Þegar stofnanir eru fluttar landshorna í milli varðar
það fólk með tilfinningar og skoðanir. Samt umgengst
ríkisvaldið, sem vill hafa sitt fram - flutning út á land -
starfsfólkið eins og hverja aðra hluti.
Ekki fer á milli mála, að tölvubyltingin opnar tækifæri
til að flytja margvíslega starfsemi út á landsbyggðina,
sem allt eins er hægt að sinna þar eins og á höfuðborg-
arsvæðinu. Og það er sjálfsagt að nýta þau tækifæri.
Það er hins vegar rangt að gera það á þann veg, að taka
atvinnu af fólki, sem hefur sinnt ákveðnum verkefnum
árum og jafnvel áratugum saman og afhenda þá vinnu
öðru fólki. Rétta aðferðin er sú að koma nýrri starfsemi
og nýjum verkefnum fyrir á landsbyggðinni, sem hægt
er tölvutækninnar vegna að vinna hvar sem er á landinu.
Þær vinnuaðferðir, sem nokkrir ráðherrar hafa notað
í þessu skyni á undanförnum árum, hafa valdið reiði,
úlfúð og sárindum. Þar má nefna Össur Skarphéðinsson,
Guðmund Bjarnason og nú Pál Pétursson. Hins vegar er
mikilvægt að almenn samstaða sé um mál sem þessi. Og
hún fæst ekki með vinnubrögðum eins og þeim, sem hér
hefur verið fjallað um.
R:
:
EIKNAÐ er með að þátt-
taka í prófkjörinu verði
meiri en í síðasta prófkjöri
/sem haldið var 1994. Þá
greiddu 6.364 atkvæði, en það var
lélegasta þátttaka í prófkjöri Sjálf-
stæðisflokksins á Reykjanesi síð-
asta tvo og hálfan áratug. Til sam-
anburðar má geta þess að árið 1983
tóku tæplega 8.700 þátt í prófkjör-
inu.
Sjálfstæðisílokkurinn fékk 39,2%
í síðustu alþingiskosningum á
Reykjanesi og 5 menn kjörna, Olaf
G. Einarsson, Árna M. Mathiesen,
Sigríði Önnu Þórðardóttur, Arna
Ragnar Árnason og Kristján Páls-
son.
I prófkjöri sem fram fór í nóvem-
ber 1994 fékk Ólafur frekar slaka
útkomu og fékk aðeins 34% atkvæða
í fyrsta sætið. Árna M. Mathiesen
vantaði aðeins 96 atkvæði til að ná
fyrsta sætinu. Samtals greiddu 88%
kjósenda Árna atkvæði í prófkjör-
inu, sem verður að teljast mjög góð
útkoma. Sigríður Anna fékk næst-
flest atkvæði í prófkjörinu eða 77%
og færðist úr fímmta sæti í það
þriðja. Ámi Ragnar lenti í fjórða
sæti líkt og í prófkjörinu 1991. Kri-
stján kom nýr inn í þingmannahóp-
inn í fimmta sæti.
I síðasta prófkjöri óskuðu allir
fímm þingmenn flokksins eftir end-
urkjöri og aðeins fjórir frambjóð-
endur sóttu að þeim. Nú er hins
vegar staðan önnur að því leyti að
leiðtogi listans hefur ákveðið að
hætta. Það er því bæði keppni um
það hver hreppir efsta sætið og eins
er ljóst að a.m.k. einn nýr maður
verður í hópi fímm efstu manna. Það
er því meiri spenna í lofti en síðast
og reiknað með góðri þátttöku.
Hver verður þátttakan
í Kópavogi?
Menn eru sammála um að þátt-
taka í prófkjörinu eigi eftir að ráða
miklu um úrslitin. Þrátt fyrir að
Kópavogur sé stærsta sveitarfélag-
ið í kjördæminu hefur þátttaka
sjálfstæðismanna þar í bæ yfirleitt
verið heldur léleg í próíkjörum
flokksins eða að jafnaði 900-1.300
manns á meðan þátttakan í Hafnar-
firði hefur að jafnaði verið í kring-
um 1.700 manns. Þátttakan á Suð-
urnesjum hefur einnig yfírleitt ver-
ið góð. Síðast greiddu um 900 at-
kvæði í Kópavogi, en til samanburð-
ar má nefna að rúmlega 500 kusu í
Grindavík.
Það er greinilegt af samtölum við
frambjóðendur og stuðningsmenn
þeirra að búseta virðist skipta
meira máli í þessu prófkjöri en oft
áður. Yfirleitt hafa frambjóðendur
talið sig eiga sterkt fylgi á vissum
svæðum en hafa einnig treyst á
breiðan stuðning víðar í kjördæm-
inu. Núna tala menn um að próf-
kjörið verði í meira mæli keppni
milli byggðarlaga, þ.e. milli Kópa-
vogsbúa, Hafnfirðinga og Suður-
nesjamanna.
Ástæðan fyiir þessu er ekki síst
framboð Gunnars I. Birgissonar, en
hann treystir ekki síst á að Kópa-
vogsbúar veiti honum öflugan
stuðning á kjörstað og að þátttaka
úr Kópavogi verði mun meiri en
verið hefur. Stuðningsmenn Ái-na
M. Mathiesen telja sig þurfa að
bregðast við þessu útspili Gunnars
með enn öflugri stuðningi úr Hafn-
arfírði. Sumir aðrir gagnrýna þessa
„byggðakosningu" og benda á að
prófkjör sé haldið til að kjósa á milli
manna og starfa þeirra en ekki milli
byggðarlaga.
Þess ber að geta að lík-
ur eru á að breyting verði
gerð á kjördæmaskipan
eftir næstu kosningar og
að í þamæstu kosningum
verði Suðurnesin með
Suðurlandi. Frambjóðendur sem
búa á Suðurnesjum leggja áherslu á
þetta og segja að Suðurnesin verði
að koma vel út úr prófkjörinu svo
Suðurnesjamenn verði sterkir þeg-
ar kemur að því að stilla upp á lista
með Sunnlendingum.
Þrír stefna á fyrsta sætið
Þrír frambjóðendur stefna á
fyrsta sætið, Árni M. Mathiesen,
Gunnar I. Birgisson og Sign'ður
Prófkjör Sjálfstæðisflokksins á Reykjanesi
Snýst prófkjörið upp
í byggðakosningar?
Anna Þórðardóttir. Bæði Árni og
Sigríður Anna fengu mjög góða
kosningu í síðasta prófkjöri og Árni
raunar ekki langt frá því að ná
fyrsta sætinu. Ljóst má vera að þau
hafa fengið stuðning í verulegum
mæli frá sama fólkinu. Nú er sú
staða uppi að þau sækjast bæði eftir
því að leiða listann og því er meiri
samkeppni á milli þeirra núna en
var í síðasta prófkjöri.
Enginn vafi þykir leika á að staða
Árna í prófkjörinu er sterk, en hann
getur þó alls ekki talist öraggur um
að hreppa fyrsta sætið. Raunar telja
stuðningsmenn Árna að hann verði
að passa sig á að vera ekki of sigur-
✓
Utlit er fyrir harða baráttu um efstu sæti á
framboðslista Sjálfstæðisflokksins á Reykja-
nesi. Ekki er eingöngu um að ræða baráttu
milli einstaklinga heldur virðist búseta
frambjóðenda skipta miklu. Sumir ganga
svo langt að tala um að prófkjörið sé að
snúast upp í einhvers konar byggða-
-f -
kosningar. Egill Olafsson fjallar um
baráttuna fyrir prófkjörið 14. nóvember.
hagfræðingur. Það fer ekki á milli
mála að nokkur keppni er á milli
Ki-istjáns og Ái-na Ragnars enda
hafa þeir nokkuð svipaðan bak-
grunn. Þeir eru á svipuðum aldri,
eru báðir Suðurnesjamenn, eiga
báðir ættir að rekja til ísafjarðar og
tóku báðir þátt í atvinnurekstri og
sveitarstjórnarmálum áður en þeir
settust á þing.
Nokkrir viðmælendur blaðsins
fullyrða að Kristján og Árni
Mathiesen hafi myndað bandalag í
prófkjörinu en þeir neita báðir að
svo sé. Hvað svo sem rétt er í þessu
sambandi er ljóst að Kristján styður
Árna í fyrsta sætið. Keppinautar
Árni Ragnar
Árnason,
Kópavogi.
Árni M.
Mathiesen,
Hafnarfirði.
Gunnar I.
Birgisson,
Kópavogi.
Helga Guðrún
Jónasdóttir,
Kópavogi.
Hólmfríður
Skarphéðinsdóttir,
Sandgerði.
Jón
Gunnarsson,
Kópavogi.
VISS.
„Meiri spenna
og reiknað
með góðri
þátttöku“
Kristján
Pálsson,
Reykjanesbæ.
Stuðningsmenn Ama telja að
honum standi mest ógn af Gunnari
og benda á að Árni hafi tvisvar áður
keppt við Sigríði Önnu í prófkjöri og
sigrað hana í bæði skiptin. Enginn
viti í reynd um styrkleika Gunnars
og þeir búa sig því undir að hann
mæti sterkur til leiks. Árni nýtur
mikils fylgis í Hafnarfirði, en er
einnig talinn öflugur á Suðurnesj-
um.
Sigríður Anna var fyrr á þessu ári
kjörin formaður þingflokks Sjálf-
stæðisflokksins, sem hefur án efa
-------- styrkt hana í sessi. Hún
hefur auk þess gegnt for-
mennsku í menntamála-
nefnd Alþingis og átt þar
þátt í að leiða stór mál í
höfn. Hún er auk þess
eina konan í hópi þing-
kjördæmisins og því má
fyrir því að ef hún fær
í prófkjörinu verði
Markús
Möller,
Garðabæ.
Sigríður Anna
Þórðardóttir,
Mosfellsbæ.
Stefán Þ.
Tómasson,
Hafnarfirði.
manna
færa rök
slaka útkomu
það visst áfall fyrir jafnréttissjónar-
mið í flokknum. Stuðningsmenn Sig-
ríðar Önnu leggja áherslu á að
flokksmenn hafi núna tækifæri til að
kjósa konu í efsta sæti listans, en í
70 ára sögu Sjálfstæðisflokksins
hefur kona aldrei leitt framboðslista
hans í alþingiskosningum. Þeir
benda jafnframt á að Sigríði Önnu
hafi innan þingflokksins verið treyst
fyrir ábyrgðarmeiri störfum en
Árna og hún sé því í forystu ílokks-
ins miklu frekar en hann.
Sigríður Anna þarf að
treysta á almennan stuðning
Sigríður Anna býr í Mosfellsbæ
og getur ekki treyst á öfluga kosn-
ingavél með sama hætti og menn
segja að Árni sé með í Hafnarfirði
og Gunnar í Kópavogi. Hún verður
að treysta á almennan stuðning í
kjördæminu við sig og verk sín. Viss
ótta gætir hjá stuðningsmönnum
hennar við að hún njóti ekki sama
velvilja núna og í síðasta prófkjöri.
Hún er núna að keppa við Árna
Mathiesen um fyrsta sætið og hætt
er við að hörðustu stuðningsmenn
hans og Gunnars Birgissonar telji
sig ekki þurfa að kjósa hana. Stuðn-
ingsmenn Sigríðar Önnu segjast þó
ekki trúa að henni verði „refsað"
fyrir að leita eftir forystu.
Óvissa ríkir um
styrkleika Gunnars
Gunnar I. Birgisson tekur nú í
fyrsta skipti þátt í prófkjöri fyrir al-
þingiskosningar. Hann hefur frá
1990 verið leiðtogi sjálfstæðismanna
í Kópavogi. Óumdeilt er að á þessu
tímabili hefur átt sér stað mikil upp-
bygging í Kópavogi og íbúum hefur
fjölgað hratt. Góður stuðningur
virðist vera við störf meirihluta bæj-
arstjórnar ef marka má útkomu í
sveitarstjórnarkosningum og víst
má telja að Gunnar njóti þess í próf-
kjörinu.
Kópavogur er stærsta sveitarfé-
lag í Reykjaneskjördæmi og kjós-
endum þar hefur enn fjölgað frá síð-
ustu kosningum. Nái Gunnar að
virkja stóran hóp kjósenda í Kópa-
vogi getur það fleytt honum langt í
prófkjörinu. Þess má geta að 1.990
atkvæði dugðu Ólafi G. Einarssyni í
fyrsta sætið síðast. Gunnar er sagð-
ur vera með mjög öflugt lið með sér
í baráttunni. Þeir beita m.a. þeim
rökum að tími sé kominn til að
Kópavogsbúi leiði framboðslistann.
Gunnar hefur einnig opnað kosn-
ingaskrifstofu á Suðurnesjum, en
það hafa Árni og Sign'ður Anna ekki
gert. Einn viðmælandi blaðsins
sagði að þetta gæti skipt máli. Ef
Gunnar næði góðum árangri á Suð-
urnesjum gæti það ráðið úrslitum.
Árni og Kristján
í bandalagi?
Þrír stefna á 2. sætið, alþingis-
mennirnir Árni Ragnar Ái-nason og
Kristján Pálsson og Markús Möller
Þorgerður
Gunnarsdóttir,
Hafnarfirði.
Kristjáns segja víst að Kristján veiti
Árna ekki þennan stuðning nema að
fá eitthvað í staðinn. Ef stuðnings-
menn Árna veita Kristjáni öflugan
stuðning í prófkjörinu mun jiað ör-
ugglega styrkja stöðu hans. Menn
benda hins vegar á að bandalög geta
einnig haft neikvæð áhrif því sumir
kjósi gegn þeim sem standi að
bandalögum.
Árni Ragnar flutti af Suðurnesj-
unum í Kópavog árið 1995 og hefur
það verið notað gegn honum á Suð-
urnesjum. Á móti kemur að Ámi
gæti notið þess ef góð
þátttaka verður í Kópa-
vogi í prófkjörinu, þ.e.a.s.
ef honum tekst að koma
því inn hjá Kópavogsbú-
um að hann sé þeirra _^____
maður ekki síður en
Gunnar Birgisson. Nokkrir viðmæl-
endur blaðsins telja að Árni Ragnar
sé í fallhættu, en aðrir segja að
staða hans sé sterk. Sumir bentu á
að bandalag Árna Mathiesen og
Kristjáns gæti komið niður á Ái-na
Ragnari.
Talsmaður breyttrar
fiskveiðistefnu
Markús Möller hefur tekið virkan
þátt í starfi hjá Sjálfstæðisflokknum
og verið öflugur talsmaður þess að
flokkurinn taki upp breytta fisk-
veiðistefnu. Hann hefur hvatt til
þess að tekið verði upp auðlinda-
gjald í sjávarútvegi og má segja að
almennir flokksmenn fái með fram-
boði hans tækifæri til að sýna sjón-
armiðum hans stuðning með því að
styðja hann í prófkjörinu. Skiptar
skoðanir era um hvort sérstaða
hans í sjávarútvegsmálum styrki
eða veiki framboð hans.
Stefán Þ. Tómasson, fram-
kvæmdastjóri Utvegsmannafélags
Suðumesja, stefnir á 3. sætið. Hann
tók þátt í síðasta prófkjöri og lenti í
7. sæti. Varaþingmannstitillinn ætti
að hjálpa Stefáni eitthvað. Hann
sækir fylgi sitt ekki síst til Suður-
nesja, en hann er núna búsettur í
Hafnarfirði. Stefán hefur unnið mik-
ið að framboði sínu og stefnir ákveð-
ið að öraggu sæti.
Jón Gunnarsson framkvæmda-
stjóri stefnir á 4. sætið. Hann hefur
auglýst talsvert í fjölmiðlum og
virðist ætla að verja talsverðum
fjármunum í baráttuna enda má
segja að hann þurfi að kynna sig
meira en sumir aðrir sem era betur
þekktir. Jón er formaður Sjávar-
nytja og hefur verið talsmaður þess
að íslendingar hefji hvalveiðar að
nýju. Hann hefur einnig starfað
mikið innan Landsbjargar og er
núna varaformaður samtakanna.
Konur vilja
styrkja stöðu sína
Við síðustu kosningar fækkaði
konum í þingmannahópi sjálfstæðis-
manna á Reykjanesi úr tveimur í
eina, en Salome Þorkelsdóttir fékk
ekki nægjanlegan stuðning í síðasta
prófkjöri. Þetta hefur verið gagn-
rýnt og gera má ráð fyrir að konur
leggi áherslu á að rétta sinn hlut.
Minna má á að í öllum skoðanakönn-
unum hefur Sjálfstæðisflokkurinn
fengið talsvert minni stuðning með-
al kvenna en karla.
Fjórar konur bjóða sig fram í
prófkjörinu, en þær eru Helga Guð-
rún Jónasdóttir, Kópavogi, Hólm-
fríður Skarphéðinsdótth-, Sand-
gerði, Sigríður Anna Þórðardótth',
Mosfellsbæ, og Þorgerður Gunnars-
dóttir, Hafnarfirði. Helga, Hólm-
fríður og Þorgerður taka þátt í próf-
kjöri í fyrsta skipti og hafa ekki þá
kynningu og það forskot sem þing-
menn flokksins óneitanlega hafa.
Talsvert er hins vegar um það rætt
að Sjálfstæðisflokkurinn verði að
styrkja stöðu sína meðal kvenna til
að ná góðum árangri í kosningunum
og margh' eiga von á því að konurn-
ar þrjár njóti þessara röksemda í
prófkjörinu.
Ekki vanþörf á að konur
láti á sér bera?
Helga Guðrún stefnir á 5. sætið.
Hún situr í stjórn Landssambands
sjálfstæðiskvenna og er formaður
umhverfisnefndar flokksins. Hún
starfar á Skrifstofu jafnréttismála.
Hólmfríður stefnir einnig á 5.
sætið. Hún hefur setið í sveitar-
stjórn Sandgerðis í tvö kjörtímabil
og starfar sem húsmóðir. Hólmfríð-
ur hefur opnað tvær kosningaskrif-
stofur og ætlar að leggja talsvert í
baráttuna. Hún treystir ekki síst á
stuðning Suðumesjamanna.
Þorgerður stefnir á 3. sætið. Hún
er lögfræðingur og forstöðumaður
Rásar tvö. Hún býr í Hafnarfirði og
telja viðmælendur blaðsins að m.a.
muni stuðningsmenn Árna
Mathiesen styðja hana. Sumir full-
yi'ða að bandalag Ama og
Kristjáns styrki Þorgerði
og því megi vænta góðrar
útkomu hjá henni.
Þvi hefur verið haldið
______ fram að konumar hafi
myndað kvennabandalag,
en því neita þær alfarið. Þær segja
að útkoma kvenna í prófkjöram í
Sjálfstæðisflokknum sýni að það sé
ekki vanþörf á að konur láti á sér
bera. Það sé því ekkert óeðlilegt að
Landssamband sjálfstæðiskvenna
reyni að vekja athygli á þeim. Full-
yrðing um kvennabandalag sé að-
ferð karlanna til að beina því til
karlkynskjósenda að þeh’ þurfi ekki
að kjósa konur því konurnar sjái um
það.
„Neita að
hafa myndað
kvenna-
bandalag“
MIÐVIKUDAGUR 4. NÓVEMBER 1998 33 y
Losun gróðurhúsalofttegunda frá
fyrirhugaðri magnesíumverksmiðju
Markaðsvirði losunarkvóta stóriðju á íslandi
■ 50.0001
magnesíum
verksmiðja (I62.0001 áiver)
Markaðsvirði
losunarkvóta
490-735 milljón-
ir króna á ári
Sala losunarkvóta gróðurhúsalofttegunda
verður rædd á ráðstefnu SÞ um loftslags-
---------------------------—7-------------
breytingar 1 Buenos Aires. Aætlanir um
markaðsverð slíks kvóta sýna að þar getur
verið um að ræða töluverð verðmæti og yrði
kvóti sem samsvaraði losun frá 120 þúsund
tonna álveri 300 til 450 milljóna króna virði.
MIÐAÐ við áætlanh' um
markaðsverð losunarkvóta
gróðurhúsalofttegunda má
gera ráð fyrir að kvóti sem
samsvaraði losun frá 50 þúsund tonna
magnesíumverksmiðju, sem áætlanir
hafa verið um að byggja hér á landi,
væri 490-735 milljóna útreikningum
yrði kvóti sem samsvaraði losun frá
120 þúsund tonna álveri Norsk
Hydro, sem einnig hefur verið rætt
um að reisa á Islandi, 300-450 millj-
óna króna virði. Ef álverið yrði stækk-
að í 720 þúsund tonn, eins og hug-
myndir hafa verið uppi um, yrði
markaðsvirði losunarinnar 1,8-2,7
milljarðar ki'óna á ári. í útreikningun-
um er gert ráð fyrir að markaðsverð á
kvóta sem jafngildir tonni af koltví-
sýringsígildi verði 20-30 dollarar, eða
1.400-2.100 krónur.
Fram hefur komið að helstu kosth'
Norsk Hydro varðandi staðsetningu
nýs álvers eru Island, Ti'inidad og
Katai’. Síðarnefndu löndin tvö teljast
ekki til iðnvæddra ríkja og eru því án
skuldbindinga samkvæmt alþjóða-
samningum um losun gróðurhúsaloft-
tegunda. „Eg held að þessi fyrirtæki
muni meira eða minna öll snúa sér að
þriðja heiminum ef iðnríkin þurfa að
fara að skattleggja losun
gróðurhúsalofttegunda,"
segir Jón Ingimai’sson,
skrifstofustjóri í iðnaðai'-
ráðuneytinu.
Fjórða ráðstefna aðildar-
ríkja rammasamnings Sa-
meinuðu þjóðanna um loftslagsbreyt-
ingar hófst í Buenos Aires í Argentínu
á mánudag. Þar verður meðal annars
tekist á um tillögu íslendinga um að
ríki sem losuðu minna en 0,05% af
heildarlosun iðnríkjanna viðmiðunai'-
árið 1990, megi framvegis halda utan
við losunarbókhaldið einstökum fram-
kvæmdum sem myndu auka heildai'-
losun landsins um fimm prósent eða
meira, byggja á endurnýjanlegum
orkugjöfum og notast við bestu fáan-
legu tækni. Losunarmörkin sem miðað
er við eiga aðeins við um þrjú af samn-
ingsríkjunum, Island, Liechtenstein
og Mónakó.
Gjaldtaka rædd í Noregi
Norska ríkisstjórnin hefur lagt
fram tillögur, sem að vísu hafa ekki
verið samþykktar, um að gjald verði
lagt á losun gróðm'húsalofttegunda
sem að jafnaði nemi tæpum þúsund
krónum íslenskum á hvert tonn koltví-
sýringsígildis, en með ýmsum undan-
tekningum bæði til hækkunar og
lækkunai'. Samkvæmt upplýsingum
frá íslenskum embættismönnum hafa
engar ákvarðanir verið teknar hér á
landi um slíka gjaldtöku, en starfandi
eru vinnuhópar í einstökum ráðuneyt-
um sem vinna að tillögum um hvernig
draga megi úr losun gróðurhúsaloft-
tegunda.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins gera sérstakir samningar
Isals við íslensk stjórnvöld það að
verkum að erfitt gæti reynst lagalega
að innheimta aukagjöld af fyrh'tækinu
vegna losunar gróðurhúsalofttegunda. *
Þau vandkvæði væru hins vegar ekki
uppi vegna Norðuráls og Járnblendi-
verksmiðjunnar.
Áætlað er að Járnblendiverksmiðj-
an hafi losað um 227 þús-
und tonn af gróðurhúsa-
lofttegundum á árinu 1996.
Samkvæmt ofangreindum
reikningum væri mark-
aðsvirði samsvarandi kvóta
318-477 milljónir ki'óna á
ári. Samsvarandi tala fyi'h' 60 þúsund
tonna framleiðslugetu fyi'sta áfanga
verksmiðju Norðuráls, miðað við að
framleiðsla á einu tonni af áli valdi 1,8
tonna losun gróðurhúsalofttegunda,
er 151-227 milljónir ki'óna á ári. Sem
stendur er framleiðsla verksmiðjunn-
ar reyndar aðeins um 30 þúsund tonn
á ári. Miðað við sömu forsendur
myndi losunarkvóti vegna verksmiðju
ísal, sem hefur 162 þúsund tonna af-
kastagetu, vera 408-612 milljónir
króna á ári.
„Þriðja heims
ríki án skuld-
bindinga í los-
unarmálum“