Morgunblaðið - 01.12.1998, Qupperneq 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 1. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Árni Sæberg
FRA stofnf'undi Menntar sem iialdinri var í Reykjavík á föstudag en að
félaginu standa m.a. ASÍ, VSÍ, Samband iðnmenntaskóla, Samstarfs-
nefnd háskólastigsins og Samstarfsnefnd um menntun í iðnaði.
Mennt stofnuð á grunni Sammenntar
og Starfsmenntafélagsins
Nýr samstarfs-
vettvangur at-
vinnulífs og skóla
Alþjóðlegu þjálfunarsamtökin ITC hreyfíngin á íslandi 25 ára
Markmiðið að efla sjálfs-
traust félagsmanna
Morgunblaðið/Árni Sæberg
ALÞJÓÐAFORSETI ITC er E. Jean Turner og landsforseti samtak-
anna á Islandi er Vilhjálmur Guðjónsson.
MENNT, samstarfsvettvangur at-
vinnulífs og skóla, var stofnuð á
föstudag en markmið Menntar er
að efla menntun einstaklinga,
stuðla að öflugu atvinnulífí, efla
samkeppnishæfni iyrirtækja og
hæfni starfsmanna og treysta
stöðu þeirra á vinnumarkaði. Um
leið hefur starfi Sammenntar og
Starfsmenntafélagsins verið slitið.
Stjórnir Sammenntar og St-
arfsmenntafélagsins hafa um
nokkurt skeið rætt hugsanlegan
samruna félaganna. Sammennt
var stofnuð árið 1990 og hefur
beitt sér fyrir samstarfí atvinnu-
lífs og skóla, sérstaklega evrópsk-
um samstarfs- og mannaskipta-
verkefnum. Innan Starfsmennta-
félagsins, sem stofnað var árið
1995, hafa starfað yfir 20 hópar
um tiltekin verkefni til eflingar
skólum og atvinnulífi.
Meginhlutverk Menntar er að
vera samstarfsvettvangur atvinnu-
lífs og skóla á sviði menntunar og á
Mennt að þjóna fyrirtækjum, fé-
lögum, skólum og öðrum fræðslu-
stofnunum. Er félaginu ætlað að
safna upplýsingum og miðlun
þeirra og taka þátt í innlendum og
erlendum samstarfsáætlunum.
Aðild geta átt allir lögaðilar, jafnt
fyrirtæki og skólar.
Stofnfundinn ávarpaði Björn
Bjarnason menntamálaráðherra og
Halldór Grönvold skýrði frá starfí
undirbúningshóps og kynnt voru
drög að lögum félagsins og starfs-
og fjárhagsáætlun.
ALÞJÓÐLEGU þjálfunarsamtökin
ITC, International Training in
Communication, sem starfa að því
að auka hæfni félagsmanna í hvers
kyns samskiptum, fagna 60 ára af-
mæli um þessar mundir og íslensku
landssamtökin 25 ára starfsafmæli.
Alþjóðaforseti ITC, E. Jean Turn-
er, frá Bandaríkjunum, heimsótti
Island af þessu tilefni og var gestur
ITC á Islandi á afmælisfagnaðin-
um, sem haldinn var í Reykjavík
síðastliðið föstudagskvöld.
„Tilgangur samtakanna er að
þjálfa félagsmenn í að koma fram
á stórum og smáum mannamótum,
þroska sjálfa sig og efla sjálfs-
traust til þess að takast á við ýmis
verkefni. Þetta snýst eiginlega um
það að brjóta ísinn og þá öðlast
menn sjálfstraust til að takast á
við ný og ný verkefni," sagði E. Je-
an Turner í samtali við Morgun-
blaðið.
Um 10 þúsund félagar
Fjöldi félaga innan ITC samtak-
anna er um 10 þúsund og er um
helmingur þeirra í Norður-Amer-
íku. Á Islandi eru um 200 félagar að
sögn Vilhjálms Guðjónssonar
landsforseta en hingað barst hreyf-
ingin árið 1970. „Hún byrjaði á
Keflavíkurflugvelli, barst síðan til
Keflavíkur þar sem klúbbur starf-
aði bæði á ensku og íslensku en síð-
an hafa sífellt fleiri klúbbar bæst
við,“ segir Vilhjálmur. Þau segja
stærð hvers klúbbs milli 10 og 30
manns og þannig gefist öllum félög-
um tækifæri til að takast á við fjöl-
breytt verkefni eftir því sem áhugi
og hæfileikar standa til.
„Þjálfunin fer fram á fundum og
þar takast félagsmenn í fyrstunni á
við einföld verkefni eins og að flytja
ræðu og kynna sjálfan sig, efni sem
flestir þekkja einna best!“ segir al-
þjóðaforsetinn. Hún segir menn
síðan fengna til að fjalla um ákveð-
in mál með erindaflutningi, síðan
geti menn haldið fræðslufund eða
heilt námskeið ef svo ber undir og
þannig þroskist menn með auknum
verkefnum. Einnig er nokkuð um
að ýmsir sérfræðingar utan
klúbbanna séu fengnir til fyrir-
lestrahalds. „Eg hefði til dæmis
aldrei látið mér detta í hug að ég
yrði einhvern daginn alþjóðaforseti
samtaka sem í eru 10 þúsund
manns," sagði E. Jean Turner.
Hreyfingin er byggð upp af
klúbbum, ráðum innan hvers lands
og síðan landsfélögum. Þá er heim-
inum skipt upp í fjögur svæði og
nær hvert þeirra yfir allmörg lönd.
Island tilheyrir sama svæði og
Bretland og Afríkulönd svo dæmi
sé tekið. Hvert svæði hefur vara-
forseta og hafa Islendingar tvisvar
gegnt þeim embættum.
Ekki stjórnmál eða tnimál
„Hver klúbbur og hvert land sér
um eigin starfsemi en við reynum
að skiptast á hugmyndum og skoð-
unum og verkefni eru aðlöguð að-
stæðum í hverju landi,“ segir al-
þjóðaforsetinn. „Þannig hafa til
dæmis klúbbar í Suður-Afn'ku tekið
ýmis málefni til umfjöllunar í kjöl-
far breyttra stjórnarhátta en ITC
hefur hins vegar á stefnuskrá sinni
að fjalla ekki um stjórnmál eða trú-
mál og innan hreyfingarinnar nim-
ast allar skoðanh-."
Liðsmenn ITC eru á öllum aldri
og segja þau fólk hefja þátttöku á
ýmsum aldri og staldra við mis-
munandi lengi. Þannig hefur Vil-
hjálmur starfað með samtökunum í
áratug en Jean Turner gekk til liðs
við þau árið 1970. Þá kemur fólk úr
öllum stéttum og stöðum. Að lokum
nefna þau sérstakt verkefni sem fé-
lagsmenn geta gengið í gegnum ef
þeir hafa áhuga á:
„Það er eins konar verkefni eða
hæfnispróf sem menn taka og öðl-
ast við það ákveðna viðurkenningu
eða titil eftir sérstöku matskerfi.
Það er í fjórum þrepum og þá eru
viðkomandi falin ákveðin verkefni
sem þyngjast smám saman og fá
menn sérstakan titil við hvert þrep
samkvæmt matskerfinu. Nú hafa
35 félagar í hreyfingunni í heild náð
efsta stigi í þessu kerfi og af þeim
eru tveir íslendingar.“
Tillaga um eftirlaun samþykkt á aðalfundi Samtaka eldri sjálfstæðismanna
SAMTÖK eldri sjálfstæðismanna
leggja til að felld verði úr gildi þau
ákvæði í lögum um almannatrygg-
ingar sem varða ellilifeyri og heim-
ildir þeim tengdar til hækkunar og
skerðingar. I staðinn komi ný
ákvæði um eftirlaun til allra 67 ára
og eldri og nemi þau 80 þúsund
krónum á mánuði fyrir hvern ein-
stakling. Eftirlaunin verði ekki
skert með neinum hætti og þau taki
breytingum í samræmi við verð-
lagsbreytingar. Við fráfall maka
haldi eftirlifandi maki eftirlaunum
hins látna 16 mánuði, en þá skerðist
dánarbætur í áföngum og falli niður
að 12 mánuðum liðnum.
Tillaga þessa efnis var samþykkt
samhljóða á aðalfundi SES sem
haldinn var 25. nóvember síðastlið-
inn og verður hún kynnt forystu-
mönnum Sjálfstæðisflokksins.
í greinargerð með tillögunni er
vísað til þess að undanfarið hafi ver-
ið fjallað mikið um velferðarmál
aldraðra og þar hafi m.a. komið við
sögu flestir þátttakendur í nýaf-
stöðnu prófkjöri. Þá hafi nýleg
skoðanakönnun lýst mjög almenn-
um og afgerandi stuðningi við
kjarabætur til aldraðra.
21 þúsund ellilífeyrisþegar fyrir
neðan fátækramörk
Að sögn Guðmundar H. Garðars-
sonar, formanns Samtaka eldri
sjálfstæðismanna mun fjöldi ellilíf-
eyrisþega nú vera um 24.000 og af
þeim þiggja 21.000 tekjutryggingu.
Hann segir að þetta þýði að um
21.000 manns sé fyrir neðan fá-
tækramörk hvað varðar afkomu-
tekjur, sem gefí viðkomandi ein-
Jöfn ellilaun fyr-
ir 67 ára og eldri
staklingi rétt til þessa
ellilífeyris úr almanna;
tryggingakerfnu. í
sumum tilfellum sé um
skertan rétt að ræða,
annaðhvort vegna elli-
lífeyrisgreiðslna úr líf-
eyrissjóðum eða tak-
markaðra launatekna
við starfslok o.þ.h.
„Hinn 24. október
síðastliðinn var ellilíf-
eyrir, þ.e. grunnlífeyrir,
15.123 kr. og hálfur
hjónalífeyrir 13.611 kr.
Full tekjutrygging elli-
lífeyrisþega var 27.824
kr., óskert heimilisupp-
bót 13.304 kr. og óskert
sérstök heimilisuppbót 6.507 kr.
Grunnlífeyrir að viðbættri fullri
tekjutryggingu var því samtals
42.447 kr. á mánuði. Það þarf ekki
að hafa mörg orð um það að þessi
upphæð til framfærslu og viðurvær-
is felur í sér mikla fátækt og er
fjarri því að tryggja viðkomandi við-
unandi framfærslu," sagði Guð-
mundur.
Hann sagði að hefði viðkomandi
einhverjar viðbótartekjur úr t.d.
lífeyrissjóði sé bilið á milli þessara
marka og skattleysis-
marka, sem eru um
59.000 kr. fyrir ein-
stakling, svo lítið að
það færi verulega nið-
ur afkomustig við-
komandi vegna
skattaáhrifa og skerð-
ingarreglna á trygg-
ingargreiðslum úr al-
menna tryggingar-
kerfínu.
„Þetta leiðir meðal
annars til þess að nú-
verandi kerfi al-
mannatrygginga og
skattareglur færa
millitekjufólk við töku
ellilífeyris niður á
framfærslustig sem nálgast fá-
tækramörk. Við það situr þjóðfé-
lagið uppi með tvo hópa lágtekju-
fólks sem býr við algjörlega óviðun-
andi aðstæður. Þrátt fyrir ítrekað-
ar tilraunir samtaka aldraðra til að
fá leiðréttingu þessara mála hafa
stjórnvöld og allir flokkar sýnt
þessum málum ákveðið tómlæti og
aðgerðaleysi. Efnisleg rök fyrir til-
lögu Samtaka eldri sjálfstæðis-
manna eru því fullkomlega fyrir
hendi,“ sagði Guðmundur.
Leiðir til mikillar skilvirkni í
almannatryggingakerfinu
Deila má um það, að sögn Guð-
mundar, hvort eftirlaunin frá al-
mannatryggingakerfinu ættu að
vera 80.000 kr. á mánuði eða eitt-
hvað hærri eða lægri upphæð, en í
því sambandi væri rétt að benda á
að lágmarkslaun verkamanns væni
nú 70.000 kr. Þá sagði hann að á
tímum jafnréttis væri eðlilegt og
sjálfsagt að allir einstaklingar hefðu
jafnan rétt og fengju sömu upphæð
úr almannatryggingakerfnu, óháð
því hvort viðkomandi væri í hjóna-
bandi eða sarnbúð eða ekki.
Guðmundur sagði að stjórn SES
mundi kynna samþykkt aðalfundar-
ins forystumönnum Sjálfstæðis-
flokksins og gera nánari grein íyrir
mikilvægi þess að þessi tillaga nái
fram að ganga að undangenginni
nánari athugun á einstökum þátt-
um, svo sem fjármögnun og frekari
tiyggingum. Þá sagði hann að nái
tillagan fram að ganga muni það
leiða til mikillar skilvirkni í al-
mannatryggingakerfnu og sparn-
aðar hjá hinu opinbera.
„Það er óþarft að taka fram að
greiðslur úr lífeyrissjóðum, hvort
GUÐMUNDUR H.
Garðarsson.
sem þær eru úr samtryggingarsjóð-
um eða séreignasjóðum, eru utan
almannatryggingakerfsins og
hljóta að skoðast sem sérstakur
sparnaður er nýtur sömu réttar-
stöðu og annar sparnaður í landinu.
Reynslan sýnir að vegna viljaleysis
stjórnvalda fyrr og nú til að taka á
því ranglæti sem hefur viðgengist í
almanntryggingakerfnu gagnvart
rétti þeiiTa sem hafa meðal annars
sparað til elliáranna í lífeyrissjóð-
um, en hér á ég við skerðingar á
rétti til fullra greiðslna úr almanna-
tryggingakerfnu, er útilokað að líf-
eyrissjóðirnir geti leyst almanna-
tryggingakerfið af hólmi. Afleiðing-
ar þeirrar stefnu fela í sér fátækt og
lífskjarahrun hjá þúsundum manna.
Við það verður ekki unað átaka-
laust,“ sagði Guðmundur H. Garð-
arsson.
Samtök eldri sjálfstæðismanna
voru stofnuð 6. nóvember 1997, og á
aðalfundinum, sem um 200 manns
sóttu, var Guðmundur H. Garðars-
son endurkjörinn formaður. Salóme
Þorkelsdóttir var kosin varaformað-
ur, og meðstjórnendur voru kosnir
þau Ágúst Hafberg, Ásdís Konráðs-
dóttir, Ásgeir Hallsson, Bjarni
Helgason, Hannes Þ. Sigurðsson,
Jóna Gróa Sigurðardóttir og Þórður
Þorkelsson. Á fundinum flutti Guð-
mundur skýrslu stjórnar samtak-
anna, Ásgeir Hallsson lagði fram og
kynnti tillöguna um tryggingamál,
Ásgeir Pétursson hafði framsögu
fyrir uppstillingarnefnd og Styrmir
Gunnarsson ritstjóri flutti ræðu. Á
fundinum var minnst tveggja stofn-
félaga samtakanna, þeirra Eyþórs
Þórðarsonar og Guðjóns Hanssonar.