Morgunblaðið - 15.12.1998, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 15. DESEMBER 1998 43
MENNTUN
Af hverju erlu að kenna? í Varmárskóla í Mosfellsbæ er öflugt tónlistarlíf undir stjórn Birgis D. Sveinssonar,
skólastjóra og stjórnanda Skólahljómsveitar. Gunnar Hersveinn heimsótti skólann og leit inn í nýjar skólastofur.
Birgir leggur áherslu á list- og verknám íyrir alla aldurshópa í skólanum til að þroska jafnt hug sem hönd.
■v-
Tónlist til
að búa börn
undir lífið
• Verklegt nám þroskar börnin jafnmik-
ið og bóklegt nám og styður það
• Sex ára börn fá kennslu á
tölvur og í list- og verkgreinum
„ Morgunblaðið/Árni Sæberg
EG held að hlutverk okkar sé að gera börnin sjálfbjarga," segir Birgir D. Sveinsson.
ELDRI nemendahópur skólahljómsveitarinnar vann nýlega samkeppni í Gautaborg í Svíþjóð.
MARGT er fólk í Mos-
fellsbæ, mjög því fjölgar
sí og æ. Ungir, gamlir,
sem þú sérð, setja allt á
fulla ferð! - Söngur berst úr stofu í
Varmárskóla þriðjudaginn 8. des-
ember, í annai-ri heyrast smíða-
hljóð, í þriðju er verið að sauma og
fjórðu að fóndra fyrir jólin og mála.
Varmárskóli í Mosfellsbæ er 700
manna samfélag undir stjórn Birgis
Dagbjarts Sveinssonar, kennara og
tónlistarmanns. „Það bjuggu 600 í
sveitarfélaginu þegar ég byrjaði að
kenna hér árið 1960, núna búa 5.500
í Mosfellsbæ," segir Birgir skóla-
stjóri og stjórnandi Skóla-
hljómsveitarinnar.
Hann stofnaði með öðrum Tón-
listarskóla Mosfellsbæjar og síðar
skólahljómsveitina í bænum, en í
henni eru nemendur úr Gagnfræða-
skólanum og Varmárskóla (1.-6.
bekkur). „Reynt er að laga kennslu
og æfingar í Skólahljómsveitinni að
stundaskrá skólans eins og kostur
er,“ segir Birgir, en langar
frímínútur eru notaðar til tónlistar-
kennslu. Kennt er á mörg hljóðfæri.
Umsvif í tónlistarlífinu
„Ég er fæddur í Neskaupstað
árið 1939 og ólst þar upp í góðu yfir-
læti,“ segir hann. „Ég var í
landsprófi í Vestmannaeyjum og í
tónlistamámi hjá Oddgeiri Krist-
jánssyni. Árið 1960 útskrifaðist ég
úr Kennaraskólanum og byrjaði að
kenna hér.“ Tónlistin hefur fylgt
honum alla ævi og hann lagt sig
fram um að kynna hana fyrir börn-
um, sem m.a. birtist í því að eldri
nemendur hans unnu samkeppni í
Gautaborg í Svíþjóð síðastliðið sum-
ar í keppni sem um það bil 1.700
börn tóku þátt í.
Birgir sýslar við tónlist víðar því
hann hefur verið í forsvari samtaka
íslenskra Skólalúðrasveita (SISL),
sem næsta haust halda upp á
þrjátíu ára afmæli með landsmóti á
Blönduósi. Á liðnu ári gaf úrvals-
sveit samtakanna út geisladisk und-
ir nafninu Lúðrasveit æskunnar.
Bæjarhljómsveit
Lausan tíma í Varmárskóla og
Gagnfræðaskólanum hefur Birgir
helgað æfingum, en yngri og eldri
nemendur æfa tvisvar í viku, og það
virðist hann hafa gert lengi því úr
Skólahljómsveitinni hafa komið
margir atvinnumenn eins og Sveinn
Birgisson sonur hans, Björgvin
Tómasson orgelsmiður, Karl Tóm-
asson í Gildrunni, Óli Hólm í Nýd-
anskri, Karl Ágúst Úlfsson sem nýt-
ir sér tónlistina í Spaugstofunni,
Kristjana Helgadóttir sem var að
ljúka námi í Hollandi á þverflautu,
Hjörleifur Jónsson trommari, Jón
Hallur Finnsson tónlistarkennari á
Akureyri og Þorkell Jóelsson sem
spilar með Sinfóníuhljómsveit ís-
lands. „Þorkell byrjaði níu ára gam-
all hjá mér og er enn viðriðinn
Skólahljómsveitina," segir hann og í
ljós kemur að fyrri nemendur eiga
erfitt með að slíta sig alveg frá
henni og margir eru með henni til
tvítugs.
„Skólahljómsveitin þjónar í raun
hlutverki bæjarhljómsveitar," segir
Birgir, „hún heldur hljómleika
50-60 sinnum á ári og svo fer hún í
ferðalög til útlanda." Á skrifstof-
unni hans og víðar í skólanum
hanga myndir sem teknar hafa ver-
ið af hljómsveitinni við ýmis
tækifæri. Ein þeiira sýnir hana með
kórunum sjö sem eru starfandi í
Mosfellsbæ, en hún og kórarnir eru
að vinna að hljómdiski sem kemur
út í vetur. Önnur sýnir hana á
ferðalagi á Lignano á Italíu, en þar
starfaði Birgir lengi sem fararstjóri.
Sú þriðja er af skólahljómsveitinni í
Stykkishólmi, en stjórnandi hennar
var nemandi Birgis. Þessar tvær
skólahljómsveitir heimsækja reglu-
lega hvor aðra.
Meiri kennsla í verklegum fög-
um en lögboðið er
Birgir segist vera af tónlistarfólki
kominn en frændur hans Svavar
Lárusson og Höskuldur Stefánsson
voru þó báðir ágætir tónlistarmenn.
„Bróðir minn Lárus Sveinsson spil-
ar á trompet í Sinfóníuhljómsveit-
inni og Sveinn sonur minn, sem
kennir líka í skólahljómsveitinni, er
í Hljómskálakvinttetinum,“ segir
Birgir.
Mikill fjöldi er í hljómsveitinni
eða 115-120 nemendur sem skipt er
í yngri og eldri hópa. Veturinn kost-
ar 15 þúsund krónur fyrir hvern
nemanda, en hljómsveitin nýtur
styrkja hjá bæjarfélaginu. „Ég legg
áherslu á list- og verkgreinar í skól-
anum,“ segir hann og það virðist
vera hvetjandi nám og styðja aðrar
greinar því skólinn kom mjög vel út
í samræmdu prófunum sem haldin
voru fyrir 4. og 7. bekk á þessari
önn. „Hér er meiri kennsla í verk-
legum fögum en lögboðið er og
ágætlega búið að henni.“
Byggt hefur verið við Varmár-
skóla vegna væntanlegrar einsetn-
ingar hans, en svo fullsetinn er
hann núna (630 nemendur) að það
þarf mikla útsjónarsemi til að hafa
hann tvísetinn. Framkvæmdir
standa enn. Hins vegar er margt til-
búið og hefur t.d. heimilisfræðin yf-
ir tveimur eldhúsum að ráða og
einnig hefur ný smíðastofa verið
tekin í notkun. Nemendur fá tvo
tíma í viku í handavinnu og heimilis-
fræði frá sex ára aldri. Bekkjum er
skipt í tvennt í þessi fóg og fer
helmingurinn í myndmennt og tón-
mennt á móti hinum fögunum.
Hundrað börn í barnakórnum
Þennan þriðjudagsmorgun kepp-
ast nemendur við að klára verk sín
til að geta lokið þeim fyrir jól. Birg-
ir opnar stofu í nýrri álmu: Þar
hljómar söngur undir stjórn Guð-
mundar Ómars Óskarssonar sem
situr við orgel og nemendur hans
halda áfram með textann um lífið í
Mosfellsbæ: „Pabbi’ og mamma’ á
morgnana/ mjakast út í bílana/
skutla’ okkur í skólana/ og skella
sér í vinnuna." Um hundrað börn
eru í barnakór skólans en í honum
eru krakkar á aldrinum 8 til 19 ára
(þau vilja ekki hætta þótt þau fari í
aðra skóla). Næst sýnir hann bóka-
safnið sem hefur fengið nýtt og
betra rými í fyrrverandi hátíðarsal
og þar hangir stór mynd af Halldóri
Kiljan Laxness uppi á vegg. „Ég
kenndi dætrum hans og reyndar
kenndi Auður Laxness hér um
tíma,“ segir hann, en mynd af Hall-
dóri hangir einnig á skrifstofunni
hans. „Bókasafnið er núna orðið lif-
andi hluti af skólastarfinu," segir
hann og að nýr hljómleika- og hátíð-
arsalur hafi verið tekinn í notkun í
haust. Hann er hringlaga og Birgir
gefur honum góða hljómeinkunn.
Opna börnuni sýn
út í umhéiminn
Tölvuver hefur verið opnað í skól-
anum og hefur Guðrún Markúsdótt-
ir umsjón með því. Þangað kemur
hálfur bekkur í tíma aðra hverja
viku alveg frá byrjun skólagöng-
unnar. Þar læra þau á tölvur með
eins konar leikjaforritum sem efla
m.a. lestrar- og stærðfræðikunnátt-
una.
Kennslustofur í nýbyggingunni
hafa ekki hefðbundna lögun. Birgir
opnar dyr saumastofunnar og svo
myndmenntar og í ljós kemur að
nemendur með nál og tvinna eða
pensla eru að vinna að verkum sem
tilheyra jólunum. Á vegg hangir
mikið verk þeirra sem sýnir þróun-
arsögu lífsins frá amöbu til manns.
Annað verk sýnir tímaskeið risaeðl-
anna. Vinnuaðstaðan er góð og
augljóst að verklegum greinum er
betur sinnt en löngum hefur tíðkast
i yngri bekkjum skólakerfisins. „Ég
held að verklegt nám sé ekki síður
mikilvægt í því að þroska börn og
búa þau undir lífið en bóklegt,“ segir
Birgir, „einnig er brýnt að vera vak-
andi fyrir nýiri tækni og taka hana
fóstum tökum. Þessi tækni nær til
þeirra og veitir þeim fyllingu.“ Hann
nefnir upplýsingatæknina og að
bókasöfn eigi að opna bömum sýn út
í umheiminn. „Eg held að okkai'
hlutverk sé að gera þau sjálfbjarga
og styðja þau á sem flesta vegu.“
Hann segir gott fyrir bömin að
fást við ólíka hluti og að langur
skóladagur sé brotinn upp með verk-
legri kennslu. Hann vill að bæði hug-
ur og hönd fái eitthvað til að glíma
við á hverjum degi. „Sveitai-félagið
stendur vel að skólastai-finu, þótt
varla hafist undan að byggja við.
Þegar umfangsmiklum framkvæmd-
um við skólann lýkur og hann einset-
inn er gert ráð fyrir að hann rúmi
tuttugu bekkjardeildir og nemendm-
verði 400-450 - en nú er nýr bama-
skóli í undirbúningi í nýju hverfi,"
segir hann.
fbúar áhugasamir um
gott skólastarf
í Mosfellsbæ er ungt fólk áber-
andi og það leggur áherslu á gott
skólastarf. „Fólk sem hyggst flytja
hingað spyrst iðulega fyrir um
skólamál áður en það tekur endan-
lega ákvörðun um að vera hér,“ segir
Birgir, „það spyr um leikskólann,
grunnskólann og tómstundastarf
fyrir bömin sín. Þetta var ekki svona
áður og sýnir gildi skólamála í hug-
um foreldra sem eiga ung böm.“
Hann bendir á að nýbúið sé að reisa
íþróttamannvirki á skólasvæðinu og
þar er einnig sundlaug en þess má „
geta að bama- og gagnfræðaskólinn i*~
standa hlið við hlið. Varmárskóli
dregur nafn sitt af landi jarðarinnar
sem hann stendur á, en bærinn
Varmá stóð nálægt þeim stað þar
sem gagnfræðaskólinn er nú.
Birgir segist telja kennara við
skólann ánægða. Bæjarfélagið gerði
nýlega sérsamning við þá og hann
vísar í frétt í Kennarablaðinu: „Þetta
nýja sveitarfélag sem hefur samið
við kennara sína er Mosfellsbær.
Samkomulagið er gert til að efla
skólastarí' í bænum, meðal annars
foreldrasamstarf, mat á skólastarfi,
námsgagnagerð og fleira.“ Samning-
urinn við kennai'ana gildir til ársloka
2000 og felst í því að hagræða vinnu í
skólanum, bæta tækjakost og hækka
launin.
Á hádegi í tvísetnum skóla er
skólafólkið á ferðinni. Ekki er óal-
geng sjón að sjá nemendur í
Varmárskóla með hljóðfæratöskur
og í frímínútum má heyra óminn
berast milli stofa og upp á skrifstofu
Birgis. Og áfram er sungið: Þegar
skólinn úti er/ allir heim þá flýta sér/
eða fara’ í íþróttir/ æfa kóra’ og
hljómsveitir.“
skölar/námskeid
ÝMISLEGT
■ Tréskurðamámskeið
Fáein pláss laus í janúar nk.
Hannes Flosason, sími 554 0123. ^