Morgunblaðið - 02.03.1999, Blaðsíða 23
MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 2. MARZ 1999 23
ERLENT
Borís Jeltsín lagður inn á sjúkrahús á ný um helgina
Magasár forsetans
ekki gróið sem skyldi
Moskvu. Reuters.
LÆKNAR Borís Jeltsíns, forseta
Rússlands, sögðu í gær að forset-
inn gæti þurft að dvelja viku á
sjúkrahúsi til að ljúka meðferð við
magasári en Jeltsín var lagður inn
á laugardag vegna þess að í ljós
kom að magasárið hafði ekki gróið
sem skyldi. Talsmaður forsetans
vildi þó ekki staðfesta þessar
fregnir, sagði einungis að líðan
hans væri stöðug.
Jeltsín, sem er 68 ára, var lagður
inn á sama sjúkrahús í Moskvu og
hann eyddi tveimur vikum á í janú-
ar, þegar læknar greindu fyrst að
forsetinn væri með magasár.
Rússneska In ter/ax-fréttastofan
hafði eftir ónafngreindum heimild-
armönnum í gær að læknar Jeltsíns
hefðu fundið merki um að magasár-
ið greri vel. Talið er að forsetinn
þui-fí engu að síður að dvelja sjö
daga til viðbótar á
sjúkrahúsinu.
Jeltsín, sem þykir
heldur erfíður
sjúklingur við að
eiga, hefur að und-
anfömu hunsað
ráð lækna sinna og
unnið mikið. Var
forsetinn m.a. við-
staddur útför
Husseins Jórdaníukonungs fyrir
þremur vikum. Sagðist dagblaðið
Vremyu MN hafa það eftir læknum
forsetans að Jeltsín hefði ekki hald-
ið sér við það mataræði sem læknar
hefðu ráðlagt.
Prímakov í frí
á sama tíma
Fréttir af sjúkrahúsvist Jeltsíns
vöktu ekki mikla athygli í Rússlandi
um helgina en það er talið til marks
um hversu mjög forsætisráðherran-
um Jevgení Prímakov hefur tekist
að stilla til friðar í rússneskum
stjórnmálum. Prímakov hafði ekki
meiri áhyggjur af veikindum
Jeltsíns en svo að hann lét þau ekki
breyta fyrri áformum sínum og hélt
forsætisráðherrann í tíu daga frí til
Svartahafsins. Er þetta fyrsta frí
Prímakovs frá því hann tók við
embætti fyrir fimm mánuðum.
Dagblaðið Komsomolskaya
Pravda einbeitti sér einmitt að
ákvörðun Prímakovs, fremur en
veikindum forsetans, í gær en í fyr-
irsögn blaðsins sagði, „Jeltsín og
Prímakov skilja landið eftir í hönd-
um kommúnista." Var þar verið að
vísa í þá staðreynd að kommúnist-
inn Júrí Masljúkov er fyrsti aðstoð-
arforsætisráðherra Prímakovs.
Jeltsín
••
Fyrrverandi eiginkona Ocalans sögð viðriðin morðið á Palme
Svíar vilja rannsókn á
réttmæti fregnarinnar
Deilt um
mannrétt-
indamál
Peking. Reuters.
TEKIST var á um mannréttindamál
á fundi Madeleine Albright, utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, með þeim
Tang Jiaxuan, utanríkisráðherra, og
Zhu Rongji, forsætisráðherra, í Kína
í gær. Kínverski utanríkisráðherr-
ann frábað sér tilefnislaus afskipti
Bandaríkjamanna af innanríkismál-
um í Kína, en Albright harmaði að-
gerðir kínverskra stjórnvalda gegn
andófsmönnum.
James Rubin, formælandi utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, sagði að
loknum fundinum að skorist hefði í
odda á milli ráðherranna í umræðum
um mannréttindamál og hefðu þeir
verið sammála um fátt. Zhu sagði
„afskipti bandarískra afla, sem eru
andstæð Kína, koma í veg fyrir eðli-
lega þróun í samskiptum ríkjanna."
Albright lofaði hins vegar stjórnvöld
í Kína fyrir staðfestu í gengismálum.
Staða Taívans á dagskrá
Samskipti Bandaríkjanna og Kína
hafa versnað til muna á liðnu miss-
eri. í júní sl. fékk Bill Clinton,
Bandaríkjaforseti, höfðinglegar mót-
tökur í Kína, en nú er annað upp á
teningnum. Meðan á heimsókninni
stendur mun Albright ræða m.a. um
mannréttindamál, útbreiðslu vopna
og stöðu Taívans.
SÆNSKIR ríkissaksóknarar hafa
farið fram á það við tyrknesk stjórn-
völd að þau kanni hvað hæft sé í frétt
tyrknesks dagblaðs um að fyrrver-
andi eiginkona Kúrdaleiðtogans
Abdullah Öcalans hafi verið viðriðin
morðið á Olof Palme, forsætisráð-
herra Svíþjóðar árið 1986.
Sænskir fjölmiðlar höfðu á sunnu-
dag eftir heimildamönnum innan
tyrkneska stjórnkerfisins, að við yf-
irheyrslur tyrkneskra saksóknara
hefði Öcalan fullyrt að Kesire, fyrr-
verandi eiginkona hans, væri í nán-
um tengslum við þá sem myrtu
Palme. Grunsemdir hafa áður beinst
að PKK, Kúrdahreyfingu Öealans, í
sambandi við Palme-morðið, þótt
ekki hafi tekist að sanna hlut hennar,
né annarra, á þeim 13 árum sem liðin
eru frá morðinu.
Sænsku saksóknararnir sögðust í
gær vilja kanna réttmæti íréttarinn-
ar. Öcalan er í tyrkneska blaðinu Sa-
bah, sagðm- hafa tjáð saksóknurun-
um að Kesire sé í sambúð með lög-
fræðingi sem skipulagt hafi tilræðið
gegn Palme. Því er haldið fram að
eiginkonan fyrrverandi hafi lagt á
ráðin um morðið á
Palme í þeim til-
gangi að ófrægja
PKK, en sjálf hafði
hún sagt skilið við
samtökin skömmu
áður. Er einnig
greint frá því að
maður, kallaður
Haron hafi myrt
Palme, Eftir ódæðis-
verkið hafi hann farið til Frakklands
og horfið síðan sporlaust.
Öcalan kvæntist Kesire á seinni
hluta áttunda áratugarins og kom
hún til Svíþjóðar árið 1981, þar sem
hún sótti um og fékk pólitískt hæli,
þrátt fyrir mótmæli sænsku lögr-
reglunnar sem óttaðist að hún hefði í
hyggju að koma á útibúi PKK í Sví-
þjóð. Sótti hún ítrekað eftir pólitísku
hæli til handa manni sínum. Sænska
dagblaðið Aftonbladet segir Kesire
vera vel þekkta af sænsku lögregl-
unni og meðal kúrdískra flóttamanna
í Svíþjóð.
Öcalan-hjónin skildu árið 1986 eft-
n að hugmyndafræðilegur ágrein-
ingur kom upp á milli þeirra, mánuði
áður en Palme var myrtur. Flýði
Kesire land skömmu síðar og breytti
útliti sínu og nafni. Er talið að hún
eigi íbúð í Stokkhólmi og að hún
komi þangað við og við. Lögfræðing-
urinn, núverandi sambýlismaður
Kesire, var einn 20 Kúrda sem færð-
ir voru til yfirheyrslu árið 1987 fyrir
grun um aðild á morði Palmes.
Kúrdarnir látnir lausir vegna skorts
á sönnunargögnum.
Norðmenn fá að fylgjast með
réttarhöldum yfir Ocalan
Tilkynnt var í gær að norsk
stjórnvöld fengju að senda fulltrúa
sinn á réttarhöjdin sem haldin verða
yfir Öcalan. Aður höfðu tyrknesk
stjórnvöld hafnað öllum kröfum um
að alþjóðlegum eftirlitsmönnum væri
leyfður aðgangur að réttarhöldun-
um. Lars Rise þingmaður í Kristi-
lega þjóðarflokknum, sagðist hafa
fengið formlegt boð frá Uluc Gurk-
an, varaforseta tyrkneska þingsins,
um að senda þingmannanefnd til
Tyi-klands. Eina skilyrðið fyrir fór-
inni væri að þingnefndin norska
myndi ekki kalla sig eftirlitsaðila.
Reuter
Heimsmet
slegið
Chateau D’Oex. Reuters, Daily Telegraph.
BRESKU loftbelgsfaramir, sem
lögðu upp í hnattflugstilraun frá
Spáni fyrir tveimur vikum, era vel
á veg komnir umhverfis jörðina,
en þeir slógu heimsmet í langflugi
í loftbelg á sunnudag. Þeir eru þó
ekki þeir einu sem stefna að því
að verða þeir fyrstu sem fara um-
liverfis jörðina í loftbelg, því í gær
hófst í Sviss önnur hnattflugstil-
raunin á tveimur vikum.
Er Bretarnir Andy Elson og
Colin Prescot slógu heimsmetið,
höfðu þeir verið á flugi í 233
klukkustundir og 55 mínútur, en
þeir hófu flugið á Spáni 17. febr-
úar. Þeir voru á flugi yfír
Bengalflóa, er metið var slegið,
en meginmarkmið þeirra þá
stundina var að forðast að fljúga
inn í lofthelgi Kína, þar sem leyfi
til þess hafði ekki fengist.
Lagt var af stað í aðra loft-
belgsferð umhverfis jörðu frá
Chateau D’Oex í austurhluta
Sviss í gær, en þar eru á ferðinni
Svisslendingurinn Bertrand
Piccard og Bretinn Brian Jones.
Piccard hefur tvívegis gert sams-
konar tilraun en í fyrra setti
hann, heimsmetið sem Bretarnir
hafa nú slegið.
Menem að verða undir
í Perónistaflokknum
Buenos Aires. Reuters.
Breski innanríkisráðherrami gagnrýndur vegna mistaka
Straw verst öllum
kröfum um afsögn
London. The Daily Telegraph. ^ *
MARGT bendir til, að Carlos
Menem, forseti Argentínu, sé að
missa tökin á
Perónistaflokknum
en helsti keppi-
nautur hans, Edu-
ardo Duhalde, rík-
isstjóri í Buenos
Aires, ætlar að
keppa að því að
hljóta útnefningu
flokksins sem
frambjóðandi hans
í forsetakosningnum í október.
Duhalde tilkynnti í síðustu viku,
að hann ynni að því að verða for-
setaframbjóðandi perónista og
skýrði jafnframt frá því, að varafor-
setaefni sitt yrði Ramon Ortega,
slqólstæðingur Menems og stuðn-
ingsmaður hans hingað til. Verða
forkosningar innan flokksins 11.
apríl nk. en talið er, að Menem muni
þá tefla fram kappaksturskappan-
um Carios Reutemann. Menem
sjálfur má lögum samkvæmt ekki
bjóða sig fram í þriðja sinn en and-
stæðingar hans hafa þó haldið því
fram, að hann væri að vinna að því á
bak við tjöldin. Menem lýsti því hins
vegar yfir í gær, að hann væri nú að
ljúka sínu síðasta kjörtímabili.
Slj óraarandstaðan
enn með vinninginn
Menem ákvað á síðasta ári að
styðja Ortega sem eftirmann sinn á
forsetastóli en andstæðingar forset-
ans sögðu hann aðeins hafa áhuga á
Ortega sem leikbrúðu, sem léti vel að
stjóm. Þegar Menem sá síðan hvað
Ortega naut lítils fylgis, kastaði hann
honum fyini- róða og ákvað að styðja
heldur Reutemann. Honum er hins
vegar ekki spáð miklu gengi í for-
kosningunum og langlíklegast er
talið, að þeh’ Duhalde og Ortega beri
sigur úr býtum.
I skoðanakönnunum er það raun-
ar Fernando de la Rua, borgarstjóri
í Buenos Aires og frambjóðandi
stjómarandstöðunnar, mið-vinstra
bandalagsins, sem hefur forskot á
alla hugsanlega frambjóðendur
perónista en bilið á milli þeirra hef-
ur þó fai-ið minnkandi.
JACK Straw, innanríkisráðherra
Bretlands, reyndi í gær að verjast
þeirri hörðu gagnrýni sem á honum
hefur dunið undanfarna daga vegna
mistaka sem urðu er skýrsla um
morðið á svarta unglingspiltinum
Stephen Lawrence árið 1993 var birt
í síðustu viku. Breskir íhaldsmenn
hafa farið fram á afsögn Straws
vegna þeirrar ákvörðunar ráðherr-
ans að eyða helginni í fríi í Frakk-
landi í stað þess að svara fyrir þau
mistök, sem urðu þegar skýrsla um
rannsókn morðsins var birt, þar sem
nöfn heimildarmanna lögreglunnar
voru gefin upp.
„Ég tel ekki að tveggja daga fjar-
vera í einkaerindum teljist til stóraf-
brota,“ sagði Straw við heimkomuna
á sunnudag og kvaðst ekki ætla að
segja af sér vegna málsins. Brott-
hvarf Straws á fóstudag olli því að
undirmaður hans Paul Boateng varð
að flytja skýringar ráðherrans í
breska þinginu á því hvernig áður-
nefnd mistök komu til. Skýrslunni
hafði fylgt viðauki þar sem nöfn ým-
issa heimildarmanna lögreglunnar,
sem veitt höfðu upplýsingar um
morðið á Lawrence, voru birt. Fengu
verjendur mannanna fimm, sem
grunaðir eru um morðið, allir eintak
af skýrslunni áður en mistökin
komust upp en Straw sagði fyrir
helgi að þegai- hefði verið gripið til
ráðstafana til að tryggja öryggi
heimildarmannanna.
Kynþáttafordómar
aðalatriði málsins
Enginn vafi er talinn leika á því að
Straw hafi nú upplifað sína erfiðustu
viku í stjórnmálum en hún hófst með
mikilli gagnrýni á hendur innanríkis-
ráðherranum fyrir rúmri viku eftir
að hann setti lögbann við útgáfu The
Sunday Telegraph vegna þess að í
blaðinu átti að birta áður óbirta
skýrslu þar sem lögreglurannsóknin
á morðinu á Lawrence var harðlega
gagnrýnd.
Sir Norman Fowler, talsmaður
Ihaldsflokksins í innanríkismálum,
sagði mistök og aftur mistök hafa átt
sér stað í innanríkisráðuneytinu og
að Straw ætti að íhuga afsögn. Það
væri engin afsökun fyrir hann að
nefndin sjálf hefði átt sök á því að
nöfn heimildarmannanna voru birt
opinberlega, ráðhen-ann ætti að.
sæta ábyrgð.
Boateng sakaði íhaldsmenn hins
vegar um að beina sjónum fólks frá
aðalatriði Lawrence-málsins, sem
væni kynþáttafordómar í samfélag-
inu. Stephen Byers, iðnaðar- og við-
skiptaráðherra, benti aukinheldur á
að sjálfir hefðu íhaldsmenn neitað að
efna til rannsóknar á því hvernig
lögreglan hagaði rannsókn sinni á
morðinu á Lawrence á meðan þeir
voru við völd.