Morgunblaðið - 02.03.1999, Blaðsíða 39

Morgunblaðið - 02.03.1999, Blaðsíða 39
ÞRIÐJUDAGUR 2. MARZ 1999 39 - : ! i i MORGUNBLAÐIÐ________________________________ UMRÆÐAN A Island verði í fremstu röð VELSÆLD er nú meiri á íslandi °g byggir á traustari grunni en nokkru sinni áður á lýðveldistíman- um. Síðustu ár hefur hagvöxtur verið mikill, verðbólga lág, atvinnu- leysi nánast útrýmt, skuldir lækk- aðar og útgjöld til heilbrigðis-, mennta- og félagsmála stóraukin. Framleiðni í atvinnulífinu hefur aukist, erlend fjárfesting margfald- ast, kaupmáttur vaxið meira en áð- ur eru dæmi um og ríkissjóður er rekinn með afgangi. Þetta eru ekki nýjar fréttir. Jafn- vel mætti kalla þennan söng lof- söng. En hann er ekki bara sunginn af okkur í okkar eigin garði, heldur ekki síður af alþjóðastofnunum sem bera mikið lof á árangur undan- genginna ára í íslensku efnahags- lífi. Og ekki að ástæðulausu. I stað barlóms fyrrí ára byggjast upp fyr- irtæki í nýjum atvinnugreinum sem sækja gjarnan á fjarlæg erlend mið í markaðssókn sinni. Þannig verður útflutningur fjölbreyttari og stoðir atvinnulífsins traustari. Sá árangur sem nú hefur náðst er þó lítill í samanburði við þann ár- angur sem við getum náð á næstu árum höldum við jafn vel á spilun- um og verðum jafn staðföst við stjórn efnahagsmála og á síðast- liðnum fjórum árum. Markmiðið er að að fjórum árum liðnum verði Is- land í fremstu röð þeirra þjóða heims sem búa þegnum sínum bestu lífsgæðin. Til að ná því marki þurfum við að ráðast í ýmsar rót- tækar breytingar á íslensku efna- hags- og atvinnulífi svo við sjáum nýjar atvinnugreinar vaxa og dafna. Þar blasa tækifærin við á öllum sviðum. Hér á eftir vil ég nefna þrjú svið atvinnu- og efnahagslífs- ins þar sem ég tel að mikil sóknarfæri liggi. Rafræn viðskipti I rafrænum við- skiptum felast nánast óþrjótandi möguleikar fyrir atvinnulífið en talið er að þau verði helsta uppspretta hag- vaxtar þegar ný öld gengur í garð. Að und- anförnu hefur verið unnið að stefnumótun um rafræn viðskipti í iðnaðar- og viðskipta- ráðuneytum. Mark- miðið með henni er að tryggja að rafræn viðskipti njóti viðurkenningar að lögum þannig að frjór jarðvegur skapist fyrir ís- lenskt viðskiptalíf til að yera í far- arbroddi á þessu sviði. Ég mun nú á næstu vikum kynna aðgerðir sem ráðuneytið hyggst beita sér fyrir til að treysta undirstöður fyrir rafræn viðskipti. Upplýsingatækni- og hugbúnaðariðnaður Annað svið þai’ sem sóknarfærin eni gríðarleg er upplýsingatækni- og hugbúnaðariðnaður. Við íslend- ingar höfum verið duglegir að til- einka okkur þessa nýju tækni og náð umtalsverðum árangri í hug- búnaðariðnaði. Hann getur á koin- andi árum orðið einn af megin- burðarásum atvinnuþróunarinnar og ég tel að þar muni skapast fleiri hálaunastörf en víðast annars stað- ar. Áhrif upplýsingatækninnar geta þó orðið mildu víðtækari þar sem rétt notkun hennar mun geta leitt til aukins félagslegs jöfnuðar meðal lands- manna og styrkt bú- setu á þeim stöðum sem nú eiga undir högg að sækja. Hina ískyggilegu byggða- þróun sem við höfum staðið frammi fyrir undanfarna áratugi þarf að stöðva og snúa við ef einhver kostur er á því. Afþreyingar- iðnaður Víða í hinum vest- ræna heimi skipa greinar sem tilheyra afþreyingariðnaði efstu sæti þegar horft er til verðmæta- og atvinnu- sköpunar. Við sjáum þess dæmi í samkeppnislöndum okkar að með markvissum aðgerðum stjórnvalda hafa þær vaxið mjög að umfangi. í öllum tilvikum hafa orðið til fjöl- mörg vel borguð störf, útflutnings- tekjur hafa aukist og verðmætin byggjast öll á einni ákveðinni auð- lind - mannauðinum. Ég tel að Islendingar eigi mikla möguleika á þessu sviði og stjórn- völd eigi nú að stíga djarft skref í að efla stuðning við þessar greinar. í ráðuneytum mínum hefur á und- anförnum árum farið fram mikil vinna með þessum atvinnugreinum og nú er komið að aðgerðum. Við eigum að styðja enn frekar og skipulegar við útflutning íslenskrar tónlistai’ og við eigum að efla ís- lenska kvikmyndagerð, ma. með því að laða hingað alþjóðleg kvik- myndafyrirtæki. Það mun efla inn- lend fyiTi-tæki og fagfólk í grein- inni. Velsæld Aðeins með styrkri efnahagsstjórn og metnaðarfullri upp- byggingu atvinnulífs, segir Finnur Ingólfs- son, tekst okkur að ná markmiðinu: Að Island verði í fremstu röð. Verkefni næstu fjögurra ára. ísland er nú í 5. sæti á lista yfir ríkustu þjóðir heims samkvæmt OECD og í 5. sæti á lista Samein- uðu þjóðanna yfir þær þjóðir hejms þar sem lífsgæðin eru mest. Arið 1994 var Island hins vegai- í 11. sæti á lista OECD. Við höfum því færst upp um sex sæti á síðustu fjórum árum. Ef rétt er á málum haldið má ná sambærilegum árangri á næstu fjórum árum. Markmiðið á að vera „Island í fremstu röð“. Hagvöxtur gæti að jafnaði orðið um 4-5% á ári á næstu fjórum árum. í þessu fælist að lífskjör héldu áfram að batna með sama hraða og undan- farin ár og fyrir vikið færðist þjóðin upp listann yfir auðugustu þjóðir heims, þar sem önnur lífsgæði eins og öryggi og velferð borgaranna, minni mengun og betri menntun eru lögð að jöfnu við auðinn. En hvað þurfum við gera til að Finnur Ingólfsson ná þessu markmiði á næstu fjórum árum? • Við þurfum að skapa fjölbreytt- ara atvinnulíf þar sem áhersla er ft lögð á þekkingariðnað. Undir þeim kröfum atvinnulífsins verður menntakerfið að rísa, faglega og fjárhagslega. • Þrátt fyrir gríðarlegan vöxt er- lendra fjárfestinga og útrásar ís- lenskra fyrirtækja á undanfórnum árum stöndum við þeim þjóðum sem við viljum helst bera okkur saman við langt að baki í alþjóða- væðingu atvinnulífsins. Þessu þarf að breyta og ein leið til þess er að huga betur að skattaumhverfi ís- lenskra fyrirtækja og starfsmanna r erlendis. • Aukin velsæld á íslandi byggist að miklu leyti á því að hér starfi öfl- ug fyi-irtæki í samkeppnisumhverfi. A mörgum sviðum er samkeppni hins vegar enn takmörkuð, m.a. í raforkuvinnslu og fjarskiptum. Úr því verður að bæta á næstu fjórum árum. • Þá þarf að undirbúa fjármála- markaðinn fyi’ir vaxandi alþjóða- samkeppni. Islenska bankakei’fið hefur tekið stakkaskiptum á síð- ustu árum og er nú betur í stakk búið en nokkru sinni áður að takast á við samkeppnina. Fyrir stjóm- völdum liggur þó að halda áfram markaðsvæðingu banka og stuðla ' þannig að enn frekari hagræðingu í bankakerfinu. En allt er þetta unnið fyrir gýg ef ekki tekst að varðveita efnahags- legan stöðugleika með áframhald- andi styrkri hagstjórn. Aðeins með styrkri efnahagsstjórn og metnað- ai’fullri uppbyggingu atvinnulífs tekst okkur að ná markmiðinu: Að Island verði í fremstu röð. Höfundur er íðnaðar- og viðskipta- ráðherra. I I I : Nokkur orð til vamar íslenska kúabóndanum í Morgunblaðinu 27.2. sl, er grein eftir Stefán Aðalsteinsson, Ólaf Ólafsson og Sig- urð Sigurðarson, þar sem höfð eru stór orð um þá skelfíngartíma sem í hönd fara ef leyft verður að flytja inn í tilraunaskyni erfðavísa af NRF-kúakyni. Mið- að við alla þá vankanta sem þeir félagar sjá á þessu kúakyni, er með öllu óskiljanlegt hvers vegna þeir gefa sér jafnframt að íslenskir bændur muni nota þetta nýja kyn til að útrýma hinu íslenska. Er sú niður- staða þeirra vægast sagt harður dómur yfir íslenskum kúabændum. Vissulega tengjast tilfinningar flestu búfjárhaldi og sem betur fer er það þannig í nautgi’iparæktinni. Nautgriparæktin er hins vegar ekki bara tilfinningar, heldur at- vinnugrein sem verður að líta á með hliðstæðum hætti og annan at- vinnurekstur þótt langur fram- leiðsluferill og lifandi framleiðslu- tæki skapi vissulega ýmsa sérstöðu. Aætluð heildaivelta kúabænda vegna nautgriparæktar er á þessu ári um 7,5 milljarðar. Þessar tölur segja okkur að hagræðing um nokkur prósentustig getur haft mikla þýðingu og í umfjöllun hér á eftir er gengið út frá því að naut- griparæktin sé atvinnugrein. Hér verður gerð stuttlega grein fyrir hinni fyrirhuguðu tilraun. Verkefnið er tvískipt A; Innflutningur erfðavísa af NRF-kyninu sem ætlað er að skili 7-12 hreinræktaðum gripum af hvoru kyni í Hrísey. B; Gerð verður sam- anburðartilraun með hreinræktaða NRF- gripi, blendinga og ís- lenskar kvígur. Þessi tilraun verður á 2-3 til- raunabúum og ekki tekin álcvörðun um frekrni notkun NRF- kynsins fyrr en að henni lokinni. Um fyrri hlutann er í raun ekki margt að segja. Þar er verið að koma upp gripum og farið að eins og yfii’- völd dýrasjúkdóma gera kröfur til. Hin eiginlega tilraun sem fer fram á 2-3 búum á síðan að svara þeim spuiningum sem mestu skipta um gildi hins nýja kyns. Hvað verður prófað ? Ekki heíúr verið gengið frá til- raunaáætlun, enda nokkur ár til stefnu og leyfi til innflutnings ekki fengið. Þó er augljóst að til prófun- ar verða fjölmörg þau atriði sem þeir félagar nefna í grein sinni. Ætlunin er að skipa sérstakan hóp til að koma að þessari tilraun og að sjálfsögðu verður m.a. dýralæknir í hópnum. Ástæða er til að leggja áherslu á að það vitlausasta sem bændur gætu gert er að draga upp falska mynd af hugsanlegum ár- angri af notkun hins erlenda kyns. Þeir eru rekstraraðilarnir, þeirra er áhættan. Nokkrar athugasemdir 1. I grein sinni fjalla þeir félagar um varasamt betakasein. Á þessu sviði er ég ekki fagmaður, en hef átt gagnlegar viðræður við Ingu Þórsdóttur, prófessor í næringar- Kúainnflutningur Stefán, Ólafur og Sig- urður, segír Þórólfur Sveinsson, leggjast gegn þekkingaröflun. fræði við HÍ, um þessi mál. Þetta mun vera þannig að tiltekin gerð sykursýki í börnum er mun sjald- gæfari hérlendis en á hinum Norð- urlöndunum. Prófessor Inga hefur sett fram þá kenningu að samsetn- ing íslenskrar kúamjólkur kunni að skýra þennan mun. Þetta er enn sem komið er tilgáta en hefur ekki verið sannað. Málið er allrar at- hygli vert og mun Landssamband kúabænda gera sitt til að skýrara ljósi verði varpað á það hvort tilgát- an á við rök að styðjast. 2. Það eru mér ný tíðindi að erfðanefnd búfjár hafi lagst gegn umræddum tilraunainnflutningi. Dæma ber með varfærni óséð álit, en sé þetta rétt, hlýtur nefndin að ganga út frá því sem gefnu að ís- lenskar kýr eigi enga möguleika í samkeppni við NRF-kynið. Þar með hlýtur umrædd nefnd að telja það liggja í augum uppi að íslenstór bændur bæti svo afkomu sína með því að skipta um kúakyn, að ekki sé þorandi að fá staðreyndirnar upp á borðið. 3. Seint og snemma er klifað á því að íslenskir atvinnuvegir þurfi að afla nýrrar þekkingar til að styi-kja sig og efla. Ríkisvaldið hef- ur stutt þessa þróun í gegnum rannsóknasjóði. Það er í algjön-i mótsögn við þessa viðleitni stjóm- valda ef þau leggjast gegn því að haldbær vitneskja fáist um það Þórólfur Sveinsson hvernig erlent kúakyn reynist við íslenskar aðstæður. 4. Að því er látið liggja í grein þem-a félaga að mjólk úr kúm af NRF-kyninu sé slök til ostagerðar. Að sjálfsögðu verður þessi eigin- leiki mjólkurinnar kannaður, en er það ekki svo að úr þessari mjólk er m.a. framleiddur Jarlsbergostur sem seldur er við góðan orðstír víða um heim? 5. Það er vissulega rétt að hvað varðar dýrasjúkdóma er Island ein- angrað land og ber að haga inn- flutningi og samskiptum í samræmi við það. Á undanförnum árum hef- ur þó verið um nokkurn innflutning á dýnim að ræða. Má þar nefna tvö nautgripakyn til kjötframleiðslu, loðdýr, svín af tveim eða þrem kynjum, alifugla, hunda, ketti og ef til vill fleira. Með hliðsjón af þessu verður að telja líklegra að leyfi verði veitt til að gera umrædda til- raun. Verði það niðurstaðan, verður að sjálfsögu gætt þeirra öryggis- reglna sem fagmenn kveða á um. I þessu sambandi er rétt að minna á að Island er ekki lengur samgöngu- lega einangi-að land. Það er full ástæða til að brýna það fyrir öllum er fara í gripahús eða snei-ta gripi erlendis, að gæta fullrar varúðar og snerta ekki gripi eða fara í gripa- hús fyrr en eftir þann tíma er yfir- völd mæla fyrir um. Upplýsingar um þessi mál þarf að auka, því tím- ans vegna er hægt að mjólka á ís- landi að morgni, skoða fjós í Dan- mörku um miðjan dag og mjólka í íslensku fjósi að kvöldi. Samantekt 1. Markmiðið með umræddri til- raun er að afla þekkingar til að gera okkur hæfari til að meta hvort fysilegt sé að hefja notkun á NRF- kúakyni á Islandi. Sú þekking fæst ekki án þess að gera þá tilraun sem nú er fyrirhuguð. 2. Heilbrigðisþátturinn er í sjálf- stæðri skoðun svo sem lög mæla fyrir um. 3. Tæplega finnst vandaðra „um- hverfismat" en það sem búið verður að framkvæma áður en ákvörðun verður loks tekin um það hvort og þá hvernig NRF-kynið verður not- að. 4. Yfirvöld landbúnaðamála standa frammi fyrir því að ákveða næstu daga hvort heimilað verður að afla þýðingarmikillar þekkingar er varðar stæi’stu gi’ein íslensks landbúnaðar. Vonandi ræður víð- sýni og raunsætt mat afstöðu stjórnvalda í þessu efni. Höfundur er formaður Landssam- bands kúabænda. Veggljós / Loftljós Fákafeni 9 Reykjavík Sími 568 2866
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.