Morgunblaðið - 04.03.1999, Blaðsíða 32

32 FIMMTUDAGUR 4. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Opnu bréfi um dreifbýlisstyrki
og endurinnritunargjald svarað
BIRKIR J. Jónsson,
framhaldsskólanemi
ritar mér opið bréf í
Morgunblaðið hinn 26.
febrúar síðastliðinn.
Kvartar hann undan
því að dreiíbýlisstyrkir
framhaldsskólanema
hafi ekki hækkað
nægilega mikið og
einnig að endurinnrit-
unargjald eða
„fallskattur", eins og
hann nefnir það rang-
lega, beri vott um mis-
munun nemenda.
130% hækkun dreif-
býlisstyrkja
Fyrra atriðinu hef ég reyndar
þegar gert skil í grein sem birtist í
Morgunblaðinu hinn 30. desember
síðastliðinn en mér er ljúft að end-
urtaka megindrætti þess máls hafi
það farið fram hjá einhverjum. Nú
er unnið markvisst að því að
hrinda í framkvæmd hinni nýju
skólastefnu, sem kynnt var fyrir
réttu ári. Jafnrétti til náms er
meðal höfuðþátta hennar. Þar
kemur fram að eitt mikilvægasta
úrlausnarefni skóla og skólayfir-
valda sé að finna leiðir til að koma
til móts við ólíka getu og ólík
áhugamál nemenda, það er að
veita nemendum menntun við hæfi
hvers og eins. Eru
ólíkar aðstæður vegna
búsetu meðal þesS,
sem taka þarf tillit til
í þessu sambandi.
A síðasta ári sam-
þykkti Aiþingi frum-
varp ríutt um breyt-
ingu á lögum um ráð-
stafanir til jöfnunar á
námskostnaði en þau
fjalla einmitt um
dreifbýlisstyrki til
þeirra, sem stunda
nám í framhaldsskóla
fjarri heimabyggð
sinni. Lagabreytingin
fólst í því að skapa
samræmi milli þess-
ara styrkveitinga og úthlutunar-
reglna Lánasjóðs íslenskra náms-
manna (LIN).
Skemmst er frá því að segja að
samþykkt var að auka útgjöld á
fjárlögum um 25 milljónir króna af
þessu tilefni. Þar að auki sam-
þykkti alþingi að hækka almenna
fjárveitingu til að jafna námskostn-
að um 40 milljónir króna. Ber sú
hækkun glöggt vitni um viðleitni
þingmanna til að styrkja forsendur
búsetu um land allt.
Nám.sstyrkjanefnd, sem úthlutar
dreifbýlisstyrkjum til framhalds-
skólanema, hefur því 67,9 milljón-
um króna meira fé til ráðstöfunar á
Skólamál
Endurinnritunargjöldin
eru viðleitni til að
skapa skilvirkni, segir
Björn Bjarnason, og
bætta nýtingu
fjármagns í
framhaldsskólum.
árinu 1999 en 1998. Fjárveitingar
til að jafna námskostnað og til
skipulegs skólaaksturs á fram-
haldsskólastigi eru 191 milljón
króna í fjárlögum 1998 og verða
258,9 milljónir á árinu 1999. Til
samanburðar má geta þess að árið
1996 nam þessi fjárhæð 111,5 millj-
ónum króna. Nemur hækkunin því
um 130% á þremur árum.
Skilvirkara skólahald,
betri þjónusta
Um endurinnritunargjald er
það segja, að heimild skólameist-
ara til innheimtu þess var ákvörð-
uð með reglugerð árið 1997 (nr.
333/1997). Samkvæmt henni er
gefín heimild til að heimta gjald af
nemendum sem innritast vilja aft-
ur í sömu bekkjardeild eða námsá-
fanga, gjaldið á þó ekki við um
endurtöku eða sjúkrapróf. Meg-
intilgangur þessa fyrirkomulags
er að stuðla að markvissu skóla-
starfi og góðri nýtingu fjármuna.
Tilgangurinn er alls ekki, eins og
Birkir heldur fram, að gera nem-
endur sem standa höllum fæti að
féþúfu, enda getur endurinnritun
stafað af ýmsum öðrum orsökum,
svo sem þegar nemendur sjá að
þeir hafa færst of mikið í fang,
hætta um stundasakir eða segja
sig frá prófi. Markmið heimildar-
innar er að skapa nemendum eðli-
legan hvata til að haga námi sínu
með skynsamlegum hætti og
ígrunda vel námsframboð skólans
og eigið vinnuálag í upphafi hverr-
ar annar. Fækki endurinnritunum
sparast miklir fjármunir í rekstri
skólanna, sem síðan er unnt að
nota til að auka þjónustu við nem-
endur á öðrum sviðum.
Endurinnritunargjaldið er ekki
tilraun til að níðast á minni mátt-
ar, eins og haldið var fram í grein
Birkis, þvert á móti. Skólameist-
arar hafa ekki nýtt heimildina á
þann hátt. Nemendur sem eiga við
námsörðugleika að stríða, geta
auk þess með auðveldum hætti
hagað námi sínu þannig að aldrei
komi til þess að þeir greiði endur-
innritunargjald, þótt þeim mistak-
ist á prófum. í reglugerðinni, sem
minnst var á að ofan, kemur fram
að í skólum, sem stai'fa eftir
áfangakerfi, eru 12 einingar á
hverri önn undanþegnar gjald-
skyldu vegna endurinnritunar en
15 einingar í bekkjarskólum.
Nemendur, sem endurinnritast,
greiða því ekki gjald vegna fyrstu
tólf eininganna sem þeir innritast
í að nýju en fullt nám samkvæmt
námskrá er 18 einingar. Nemend-
ur áfangaskóla, sem einhverra
hluta vegna finnst þeir standa
höllum fæti geta því ákveðið að
fara ögn hægar í sakimar vilji
þeir komast hjá því að greiða end-
urinnritunargjöld. í bekkjarskól-
um er svigrúmið meira til að mæta
minni sveigjanleika til að ákveða
eigin námsframvindu.
Af ofansögðu sést glöggt að
endurinnritunargjöldin eru síður
en svo aðfór að þeim sem minna
mega sín, heldur viðleitni til að
skapa skilvirkni og bætta nýtingu
fjármagns í framhaldsskólum.
Höfuðkrafan á að vera, að tíma og
fjármunum til menntunar sé vel
varið. Skólar eru til vegna nem-
endanna, þegar allt kemur til alls.
Skólakei’fið er að taka breyting-
um, sem auðvelda að svara sífellt
fleiri kröfum allra nemenda.
Höfundur er menntamálaráðherra.
Björn
Bjarnason
2
„Aðeins á
sunnudögum^
ÞAÐ ER svo skrítið
að ég þreytist aldrei á
að standa sjálfan mig
að því að vera hissa
þegar sagt er við mig
og spurt hvað kirkjan
eða hvort kirkjan hafi
eitthvað upp á að bjóða
ungum, miðaldra og
eða öldruðum og bætt
síðan við: „Eru kirlq-
umar ekki galtómai-
alla daga þannig að
hljómur hennar er eins
og rödd „hrópandans í
tómri tunnu“! þannig
að heyrist einungis
endurkast þinna eigin
orða?“ Og ég er hjart-
anlega sammála! Vissulega er það
svo í tilviki þess sem þannig spyr.
Viðkomandi hlýtur að búa í tunnu
svo djúpri að hann/hún sjái ekki upp
fyrir brún hennar og skynji vera-
leikann fyrir utan hana.
Látum vera að blessuð börnin
sum hver skynji veröldina þannig
að það sem sést og hægt er að
þreifa á er raunveruleikinn, annað
er ekki til. Eða eins og fimm ára
guttinn í sunnudagaskólanum, sem
kom eitt sinn að máli við undirrit-
-/elina
Fegurðin kemur innan frá
Laugavegi 4, sími 551 4473.
aðan og sagðist ætla að
verða prestur þegar
hann yrði stór. Undir-
ritaður varð náttúru-
lega djúpt snortinn og
vöknaði um augu af því
að hafa þessi áhrif á
unga sál, sem horfði
fram á langa ævi í
þjónustunni við Drott-
in. En það var svipað
og með Adam í paradís,
ekki dvaldist ég lengi
þar, því sá stutti bætti
við, um leið og ég sá
undir iljamar á honum:
„Þá þarf maður bara
að vinna á sunnudög-
um.“
Sunnudagur er dagur Drottins.
Þá kemur söfnuðurinn saman til að
endurnærast og byggjast upp til
nýrra verka. Dagar vikunnar em
sjö. Flestir ef ekki allir þeir dagar
í lífi prestsins liggja undir í verk-
um af fjölbreyttu tagi. Eitt þeirra
verka er starf með börnum og
unglingum. Það fer sjaldnast hátt.
Það þykir ekki merkilegt starf í
huga samfélagsins. Uppeldi og
menntun ungmenna er ekki papp-
írsins virði hjá svo alltof mörgum.
Þrátt fyrir að launin kunni ekki að
vera kraftur ti! góðra verka þá em
smáir sigrar unnir á hverjum degi
í söfnuðum landsins og það fer
ekki hátt í umfjöllun. Eða hvaða
félagssamtök yrðu ekki ánægð
Þór
Hauksson
Æskulýðsdagur
Kannski er aldrei meiri
þörf en akkúrat núna,
segir Þór Hauksson, að
minna á kærleika Guðs
til okkar manna.
með að fá á viku hverri u.þ.b. að
meðaltali 400 ungmenni í ýmiskon-
ar starf í einni sókn, í þessu tilfelli
Arbæjarkirkju? Þá eru ekki taldir
með allir þeir einstaklingar er falla
ekki undir skilgreininguna „ung-
menni“.
Varlega er hægt að áætla að á
viku hverri komi um þúsund ein-
staklingar og njóti skjóls og um-
önnunar í Arbæjarsöfnuði einum
og viðlíka geta aðrir söfnuðir sagt
frá.
Næstkomandi sunnudagur, 7.
mars, er æskulýðsdagur þjóðkirkj-
unnar. Er hann ætlaður til að
minna á starf það er börn og ung-
lingar vinna í kirkjum landsins.
Hefur svo verið um árabil að fyrsti
sunnudagur marsmánaðar er tek-
inn frá og ungmenni safnaðanna í
æskulýðsfélögum, 7-9 ára og 10-12
ára starfi bera hitann og þungann
af guðsþjónustuhaldinu. Ber dag-
urinn í ár yfirskriftina „Kærleikur-
inn fellur aldrei úr gildi“. Er hún
fengi að láni úr hinum þekkta kær-
leiksóði Páls postula, 1. Kor. 13.8.
Kannski er aldrei meiri þörf en
akkúrat núna til að minna á kær-
leika Guðs til okkar manna og
hvernig við getum sýnt elsku okkar
til Guðs með því að sýna náungan-
um kærleika.
Sýnum börnum okkar þá virð-
ingu að mæta til guðsþjónustu
sunnudaginn 7. mars, hvar í sveit
sem við erum sett. Hífum okkur
upp úr ryðguðum hugmyndum um
lífið og tilveruna og kirkjustarfíð.
Upp yfir brún þess, til að sjá að lífið
er í lit. Fjölbreytilegt, uppbyggj-
andi starf sem unnið er innan og ut-
an veggja kirkjunnar með ung-
mennum þessa lands á meira og
betra skilið en þreyttar ryðgaðar
klisjur um tómar kirkjur. Með kær-
leikskveðju!
Höfundur er prestur í Árbæjar-
kirkju.
Snjóflóðavarnir
á Flateyri
SNJÓFLÓÐIÐ úr
Skollahvilft austan
Flateyrar 21. febrúar
féll neðarlega á irmri
leiðigarðinn, sem
stýrði því í átt til sjáv-
ar og áleiðis að báta-
höfninni. Garðurinn
„svínvirkaði“ og skýra
fjölmiðlar frá því að
fögnuður ríki á Flat-
eyri og þeir séu nú
vissari um öi-yggi sitt
en áður. Eg samgleðst
þeim. Eg hefi aldrei
dregið í efa að þessir
leiðigarðar verja nú-
verandi byggð á Flat-
eyri, enda svo miklu til
kostað, að enginn hefir fengist til
að gefa upp sundurliðaðan kostnað
við fi-amkvæmdirnai'. Vamimar
var hægt að gera með miklu minni
tilkostnaði og miklu öruggari og
betri ef menn hefðu athugað að-
stæður ofar í Eyrarfjalli, en eng-
inn ráðamanna var tilbúinn að líta
á þá möguleika. Þessvegna hefir
umhverfi Flateyrar verið stórspillt
til frambúðar og beztu byggingar-
lóðir þar verið settar í bann eða
eyðilagðar. Meðfylgjandi myndir
sýna aðstöðuna til varna þarna.
Þær eru teknar 23. september,
1998, eftir að núverandi fram-
kvæmdum var lokið.
Innra-Bæjargilið. Mynd 1 er tek-
in ofan Eyrarhjallanna og sýnir
fremst yfírfallið úr vatnsgeymi
Flateyi-ar en að baki sést í svartan
eystri klettabarm gilsins. Niður-
grafin snjóflóðabraut eða renna úr
honum í átt að vatnsþrónni, með
öflugum ca. 250 m löngum vamar-
garði á eystri bakka rennunnar
myndi stýra öllum snjóflóðum úr
gilinu og fjallinu burt frá byggð á
Flateyri niður yfir Eyrarhjallana
og í sjó í Eyrarbót. Bratt væri nið-
ur rennuna og þvf mjög létt og ör-
ugg stýring á snjóflóðum. Fjarlægð
frá efstu húsum við Ólafstún væri
um 800-1000 metrar. Samhliða
samþykkt á nýju varn-
argörðunum hefir
Skipulag ríldsins bann-
að búsetu og allar ný-
byggingar ofan Tjam-
argötu í amk. næstu 20
árin. Öll.hús við Ólafs-
tún neðan vamanna
hafa verið keypt upp
fyrir opinbert fé.
Skollahvilftin. Öll-
um snjóflóðum er stýrt
um grófina vegna að-
halds frá hjöllunum
tveim til beggja handa.
Lítil snjóflóð fara um
sjálfa grófina, en stór
flóð fara jafnframt yfir
Litla-Klett tv. við
grófina. Engin merki finnast um að
snjóflóð hafi nokkra sinni farið
vestan Litla-Kletts, hvorki að ofan
eða neðar. Fremst á mynd 2 má sjá
Snjóflóðavarnir
Umhverfi Flateyrar
hefur verið stórspillt til
frambúðar, segir Ön-
undur Asgeirsson, og
beztu byggingarlóðirn-
ar settar í bann eða
eyðilagðar.
hæsta kollinn á Eyrarhiyggnum,
sem klauf stóra snjóflóðið 26. októ-
ber 1995, en vestari strengur flóðs-
ins fór niður á Flateyri og olli tjón-
inu þar. Hún sýnir leið snjóflóð-
anna neðan grófarinnar. Kollurinn
á Hryggnum hefir verið skilinn eft-
ir við jarðvinnuna og sést vel,
hvemig hann hefir skipt flóðinu
1995, og mun gera það aftur. Sjá
má hversu langt varnargarður
VST/NGI hefir verið hafður frá
snjóflóðastefnu og að bein leið er
Önundur
Ásgeirsson
k

: