Morgunblaðið - 04.03.1999, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 4. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
*
Mannræningja í Uganda enn leitað
Morðin sögð
skilaboð til
þjóða heims
r Kampala, Washington. Reuters.
SKÆRULIÐANNA sem urðu átta
ferðamönnum að bana á hrottaleg-
an hátt í Bwindi-þjóðgarðinum í
Úganda á mánudag er enn leitað.
Skæruliðamir tóku fjórtán ferða-
menn í gíshngu, en sex komust lífs
af. Alls voru ferðamennirnir 31 sem
gistu í þjóðgarðinum, þar sem fínna
i má um helming allra górilla í heimi,
en sautján voru ýmist látnir lausir
eða tókst að flýja.
Fómarlömbin vom frá Banda-
ríkjunum, Bretlandi og Nýja-Sjá-
landi. SkæmHðarnir era sagðir með
ódæðinu hafa viljað koma boðum til
þjóða heims um að láta stjómmál í
Rúanda afskiptalaus. Ódæðin hafa
vakið mikla reiði og hét forseti Úg-
anda, Yoweri Museveni, því í gær
að haft yrði uppi á mannræningjun-
‘ um „lífs eða liðnum“.
Skæruliðanna leitað
Umfangsmikil leit að skæmliðun-
um stendur nú yfir, en rúandískar
og úgandískar hersveitir sameinuðu
krafta sína í gær og héldu inn í
Kongó, þar sem skæraliðamir era
taldir halda sig. Talsmaður úg-
andísku hersveitarinnar sagði ætl-
unina að umkringja ódæðismennina
í Kongó.
Hópur rannsóknarlögreglumanna
á vegum Alríkislögreglu Bandaríkj-
anna (FBI) er í Úganda og hefur
hafið rannsókn á málinu, að sögn
Virgils Bodeens, fréttaritara banda-
ríska sendiráðsins í Kampala. Borin
hafa verið kennsl á lík allra fómar-
lambanna.
Enn hefur ekki tekist að hafa
hendur í hári mannræningjanna,
sem era Hútúmenn úr hópi Inter-
hamwe-skæraliða. Interhamwe er
hópur vopnaðra sveita sem tóku
þátt í þjóðarmorðinu á Tútsum í
Rúanda fyrir nokkram áram. Um
milljón manns beið þá bana á u.þ.b.
mánuði.
Hútúmenn vora við stjóm er
þjóðarmorðin vora framin, en vora
hraktir frá völdum árið 1994 og
tóku Tútsar, sem verið höfðu í út-
legð, við stjórntaumunum. Yoweri
Museveni, forseti Úganda, studdi
núverandi stjóm Tútsa til valda.
Við stjómarskiptin flúði stærsti
hluti hersveita Interhamwe inn í
skóglendið við landamæri Úganda,
Kongó og Rúanda ásamt tveimur
milljónum óbreyttra borgara.
Skæraliðamir héldu áfram að herja
yfir landamærin til Rúanda, og not-
uðu erlent fjármagn sem ætlað var
til að hjálpa flóttamönnunum til að
fjármagna árásir sínar.
Arið 1996 þótti Rúandastjóm nóg
komið og hrakti Hútúmenn af svæð-
inu. Um hálf milljón Hútúmanna lét
lífíð í árásum Tútsa á leið hinna
fyrrnefndu í leit að nýjum sama-
stað.
Skilaboð til alþjóðar
Með mannránunum segist Inter-
hamwe vera að refsa ríkisstjóm Úg-
anda fyrir stuðning hennar við
Tútsa. Einnig vildu þeir refsa
enskumælandi ferðamönnum, því
ósigur Hútúmanna fyrir Tútsum
eigi rætur að rekja til þess að
enskumælandi þjóðir vilji taka yfir
frönskumælandi lönd Mið-Afríku.
Skæraliðamir skildu eftir skila-
boð á illa leiknum líkunum svohljóð-
andi: „Bandaríkjamenn og Bretar,
nærvera ykkar er ekki óskað í landi
okkar. Þið styðjið óvininn."
Mark Ross er Bandaríkjamaður
og einn af sex ferðamönnum sem
komust lífs af úr höndum mannræn-
ingjanna. Honum var gert að koma
boðum áleiðis frá Interhamwe.
„Skæraliðamir sögðust vilja valda
efnahagslegum skaða í Úganda og
láta alþjóð vita að þarna ætti sér
stað stríð,“ sagði Ross í samtali við
AP-fréttastofuna.
Skipulögð atlaga
Skæraliðamir, um 150 talsins,
réðust inn í tjaldbúðimar í þjóð-
garðinum snemma á mánudags-
morgun. íbúar búðanna vöknuðu
við byssuskot og öskur, er skæralið-
amir réðust inn í þjóðgarðinn. Urðu
þeir fjóram úgandískum þjóðgarðs-
vörðum að bana er þeir reyndu að
hindra áhlaupið.
Að sögn vitna skiptu skærahð-
Morgunblaðið/Ásdís
I BWINDI-þjóðgarðinum í suðvesturhluta Úganda má flnna um helming
allra górilla í heiminum. Átta ferðamenn vom myrtir þar á mánudag.
amir sér upp í lið og hernámu tjald-
búðirnar á örfáum mínútum og
reyndu þannig að koma í veg fyrir
að nokkur kæmist undan. Ollu
steini léttara var stolið og annað
brennt.
Ferðamennimir, sem voru frá
Bretlandi, Bandaríkjunum, Nýja-
Sjálandi, Ástralíu, Kanada og
Frakklandi, vora dregnir úr tjöld-
um sínum og gistihúsum, lítt klædd-
ir, og eldur var borinn að jeppum
þeirra. Ferðafólkinu var skipað að
standa í röð þar sem allt verðmætt
var tekið af því og þeim sem vora
frá Bandaríkjunum og Bretlandi
var gert að fara með skæruliðunum.
Hrottalegur dauðdagi
Fjórtán ferðamenn vora valdir af
handahófí til að fara með skærulið-
unum í átt að fjallshMðunum. Sumir
gíslanna gátu vart gengið vegna
sársauka í fótum, þar sem þeir voru
ekki í skóm.
Eftir að hafa gengið í u.þ.b. tíu
klukkustundir hófu mannræningj-
arnir að deila sín á milli og brátt
höfðu átta ferðamenn látið lífið eftir
að hafa verið barðir og höggnir með
sveðjum. Skömmu síðar fundu úg-
andískar hersveitir sex ferðamenn
sem eftir vora.
Hörmungarnar hafa vakið óhug
meðal fólks um allan heim, og hefur
ferðamönnum verið ráðlagt að
leggja ekki leið sína til Bwindi-þjóð-
garðsins. Museveni forseti viður-
kenndi að öryggi ferðamanna hefði
ekki verið nægilega tryggt á svæð-
inu, en hét því jafnframt að her-
sveitir myndu ná skæruliðunum, lífs
eða Mðnum.
Bandarísk og bresk stjórnvöld
hvöttu til þess í gær að rannsókn
málsins yrði sem fljótast leidd til
lykta. Ennfremur sagði James
Foley, talsmaður bandarísku ríkis-
stjórnarinnar, í gær, að Bandaríkin
myndu leggja þeim stjómvöldum Mð
sem fyndu mennina og leiddu þá
fyrir rétt.
Hefði mátt sjá
hörmungarnar fyrir?
Bwindi-þjóðgarðurinn hefur verið
aðalaðdráttarafl ferðamanna til Úg-
anda og ljóst þykir að ódæðisverkið
kemur til með að hafa neikvæð áhrif
á straum ferðamanna til landsins.
Því hefur verið haldið á lofti að
atburðinn hefði mátt sjá fyrir, þar
sem ástandið hafí farið versnandi á
þessum slóðum. Bresk dagblöð
skýrðu frá því í gær að stjórnvöld-
um í Úganda hefðu fyrir tveimur
vikum borist hótanir um -að rú-
andískir skæraliðar ætluðu að
drepa bandaríska og breska ferða-
menn.
Þessar staðhæfingar hafa ekki
fengist staðfestar hjá úgandískum
stjómvöldum, en utanríkisráðherra
Bretlands sagðist í gær ætla að leita
eftir því hjá Museveni forseta hvort
þær ættu við rök að styðjast.
Að sögn AP-fréttastofunnar kom
fram í gær, að íslendingar hefðu
verið meðal þeirra sem gistu þjóð-
garðinn er skæraliðarnir réðust inn.
I kjölfarið hafði Morgunblaðið
samband við Islendinga í Austur-
Afríku og_ danska sendiráðið í
Kampala. í sendiráðinu var fyrir-
spumum beint til utanríkisráðu-
neytisins í Danmörku. Aðspurð
sagði Nina Leck ráðuneytisfulltrúi
ekkert hafa frést af Islendingum í
þjóðgarðinum. „Ef íslendingar
hefðu verið þar hefðum við án efa
heyrt af því,“ sagði Nina.
Þjóðgarðurinn fallegur
og friðsæll
Ásdís Ásgeirsdóttir Ijósmyndari
og Svanur Þorsteinsson ferðuðust
saman til Bwindi-þjóðgarðsins fyrir
tæpum tveimur áram og fengu að
sjá górillur sem búa þar. í samtali
við Morgunblaðið sögðu þau Bwindi
vera einn fallegasta og friðsælasta
stað sem þau hefðu heimsótt.
„Bwindi-þjóðgarðurinn er frum-
skógur með litlu tjaldstæði, í mesta
lagi fyrir 30 manns. Hann er í dal í
skóginum og þama er ákaflega frið-
sælt.“ Ásdís sagðist fyrst og fremst
hafa ferðast til Úganda til að fara í
þjóðgarðinn.
Svanur hefur starfað sem leið-
sögumaður í Úganda, og í septem-
ber í fyrra skipulagði hann ferð fyr-
ir Islendinga í þjóðgarðinn, sem
hann þurfti að afboða.
„Fjóram ferðamönnum var rænt
þar í ágúst af skæruliðum og
þriggja þeirra, sem era Svíar, er
enn saknað." Svanur segist undrast
að ferðamenn hafi ekki verið varað-
ir við því að fara í þjóðgarðinn þar
sem ástandið hafi verið ótryggt sl.
mánuði.
Kapp-
hlaup um-
hverfis
hnöttinn
FERÐIR LOFTBELGJANNA TVEGGJA
ÞRUMUVEÐUR skók loftbelg
Bretanna Andys Elsons og Col-
ins Prescots yfír Taflandi á mið-
vikudag. Allt fór þó vel að lok-
um og þeim félögum tókst að
halda belgnum fjarri kínverskri
lofthelgi, sem þeim hefur verið
bannað að fljúga inn í. „Við
söknum ekki þægindanna heima
en ég myndi alveg þiggja kaldan
bjór,“ sagði Prescot í viðtali við
Sky-sjónvarpsstöðina. Flugleið
Bretanna liggur frá Taflandi yf-
ir Kambódíu og Víetnam, og svo
út á Kyrrahafið.
Svissnesk samkeppni
Svisslendingurinn Bertrand
Piccard og Bretinn Brian Jones
hófu sig á loft í loftbelg frá
Chateau d’Oex í Sviss á mánu-
dag og etja nú kappi við Bret-
ana tvo um að verða fyrstir til
þess að fljúga í loftbelg um-
hverfís hnöttinn. Þeir félagar
voru yfír Alsír og Máritaníu á
miðvikudag og gekk allt að ósk-
um skv. fregnum frá þeim félög-
um. Hyggjast þeir reyna að
krælga sér í hagstæða vinda til
að auka hraðann á ferð austur á
bóginn.
BBC greindi frá því að
Piccard og Jones hefðu fengið
leyfí frá kínverskum yfirvöldum
til þess að fljúga í lofthelgi
landsins, en það gæti komið
þeim til góða í keppninni við El-
son og Prescot. Neyðast Elson
og Prescot nefnilega til að
fljúga suður fyrir Kína þar sem
þeir hafa ekki hlotið leyfi frá
kínverskum stjórnvöldum.
Á myndinni má sjá loftbelg
Bretanna Elsons og Prescots á
flugi yfír Taflandi í tunglskini.
Reuters
i