Morgunblaðið - 07.03.1999, Blaðsíða 21
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 7. MARZ 1999 21
framan af hreiðurdvölinni, en
sækja í sig veðrið. Þótt hrafninn
verði stundum að beygja sig undir
vald fálkans þá er fjölbreytnin í
hreiðurstaðavali svo miklu meiri
hjá hrafni að hann lendir sjaldan í
vandræðum. Hrafnar hafa verpt á
húsum, í súrheysgryfjum, í trjám,
úfnum hraunum, undir brúm, í
hellismunnum og víðar svo eitthvað
sé nefnt. Þetta gerir hrafninn helst
þar sem sléttlendi er víðáttumikið
og fátt um kletta og gljúfur.
Duglegur og
þjófóttur
Það er auðvitað ekki krumma að
kenna að hann skuli vera stór og
þurftafrekur. Þótt það geti verið
sárt að horfa upp á hann murka líf-
ið úr einhverjum smælingjanum þá
er það á sama hátt lofsvert hversu
duglegur fuglinn er að bjarga sér
og komast af. Hann verður þó und-
ir í baráttunni við mannskepnuna
sem vill hann feigan.
Dæmi um úrræðasemi krumma
er sú leikni sem margir hrafnar ná
í að ná sér í fisk sem hengdur hefur
verið á trönur til þerris. í áður-
nefndri bók Ævars Petersens er
því lýst þannig að þeir höggvi
sundur böndin sem haídi spyrðun-
um saman svo fiskarnir detti niður
á jörðina, þar sem krummi sest svo
að veislunni.
Þá er það vel þekkt að krummi
safnar sér forða sem hann læðir
sér í þegar bjargir eru bannaðar í
á vetrum. Rjúpnaskytta ein var á
fjöllum dag nokkurn. Hvergi sá á
dökkan díl og kennileiti voru eng-
in, þ.e.a.s. sem mannleg augu gátu
numið. Skyttan settist í snjóinn og
rýndi í sjónauka. Skyndilega sá
hún dökkan díl sem hreyfðist. Er
nær dró sá hún að hrafn kom
fljúgandi. Skyttan fylgdist með
krumma, sá hann setjast í auðn-
ina, róta eitthvað í snjónum, taka
eitthvað í nefið og fljúga síðan
burt.
Skyttan fór á staðinn og var
drjúga stund að finna blettinn sök-
um skorts á kennileitum. Loks
fann hún þó hvar snjó hafði verið
rótað. Rótaði skyttan þá í snjónum
og kom niður á mosakoll sem lá
laus. Lyfti hún kollinum varlega og
sjá, undir honum lágu þrjú spóa-
egg. Farið eftir það fjórða var aug-
ljóst. Skyttan gekk síðan frá forða-
búrinu eins og hann hafði komið að
því.
Sumir hafa nennt að temja
hrafna og er þá best að hafa þá
með sér vel stálpaða úr hreiðri.
Gefa þeim síðan vel að éta því
krummi verður fylgispakur mat-
móður sinni eða foður. Það er sagt
að þeir séu skemmtilegir, en
þjófóttir í meira lagi og þeir gangi
iðulega of langt og baki sér óvin-
sældir.
Hópur veiðifélaga sem bleyttu
færi í Vatnsá við Vík fyrir
nokkrum árum fékk t.d. að reyna
þetta. Á móti þeim tók afar ágeng-
ur hrafn og þótti þeim félögum
krummi í fyrstu mjög skemmtileg-
ur. Drógu menn fram reykta síld
og lifrarkæfudósir og gáfu
ki-umma, en því hefðu þeir betur
sleppt, því krummi gerðist aðsóps-
mikill og mjög nákvæmur í öllum
rannsóknum sínum og athugunum
á eigum veiðimanna sem lágu á
glámbekk.
Einn veiðimanna gleymdi t.d.
fyrsta daginn að færa veiðitösku
sína inn í hús og þegar að var kom-
ið hafði krummi kannað hvort eitt-
hvað ætt eða skrautlegt væri þar
að finna. Innihald töskunnar lá út
um alla móa og náði yfir furðu
stórt svæði. Flugubox var horfið,
einnig heill tugur af dýrum flugu-
taumum.
Annar veiðimanna saknaði fljót-
lega gleraugna sem hann hafði
skilið eftir á borði úti á verönd og
fundust þau aldrei aftur. Þannig
mætti áfram telja. Var krummi svo
snar að koma sér út úr húsi hjá
þessum nýju vinum sínum, að þeg-
ar einn í hópnum færði honum nýja
kæfudós um kvöldið þá olli það
▲ KRUMMI krunkar úti.
Hrafninn lætur ófriðlega þegar
hann er ónáðaður á varpstað.
◄ UNGARÍhreiðri.
það bæði athyglisverð tilgáta og
mjög trúverðug.
Hvað sem því líður þá hafa alltaf
verið til hvítir hrafnar, svokallaðir
hvítingjar eða albinoar. Slíkir fugl-
ar eru þó mjög sjaldséðir og al-
gengara að þeir sjáist með hvítar
skellur þó það sé einnig sjaldgæft.
Algengara er, þó einnig sé fátítt,
að menn trúi ekki eigin augum
þegar þeir sjá brúnum hröfnum
bregða fyrir. I þá vantar litarefni.
En það er merkilegt og til
marks um ágæti kenningar Guð-
mundar Ólafssonar um viðhorf
manna til hins hvíta litar, að ævin-
lega þegar hvítskellóttir hrafnar
koma fyrir í gömlum sögum þá er
jafnan um óvenju greinda hrafna
að ræða, hrafna sem leiða hrafna-
þing og eru göfugir og vísir.
Ókrýndir leiðtogar svarta almúg-
ans. I þá daga voru hvítskellóttir
hrafnar nánast helgir fuglar, en í
dag myndu tvífætlingarnir líklega
skjóta þá til þess eins að dást að
furðunni.
Margt hefur hrafninn verið
bendlaður við. Hann má ekki sitja
uppi á kirkjumæni þegar menn
ganga til messu, þá hlýtur eitthvað
ægilegt að vera í vændum. Hann
má ekki fylgja mönnum bæjarleið,
þá eru menn feigir. Saga frá þess-
ari öld bendir til að ekki var tilvilj-
un að menn töldu hrafninn forspá-
an.
Móðir ein sat inni í bæ, en úti
fyrir var barnung dóttir hennar að
leik. Skyndilega kom barnið
hlaupandi inn hágrátandi og sagði
móður sinni að hrafn hefði komið,
sest á höfuð sitt og reynt að
kroppa úr sér augun. „Af hverju
gerði hrafninn það?“ spurði barn-
ið. „Hann hefur viljað segja þér
eitthvað, barnið mitt,“ svaraði
móðirin. Fáum dögum síðar var
barnið dáið. Þessi litla saga er úr
einni af bókum Björns J. Blöndal.
Hann nefnir ekki konuna af tillits-
semi, en segir hana grandvara og
sannsögula. Móðirin sagði honum
söguna sjálf.
Sagan að ofan tengist hinni
dökku hlið hrafnsins. Engar vin-
sældir hreppti hann fyrir hátterni
af því tagi. Þá vita þeir sem heyrt
hafa, að garg í reiðum hrafni er
ekki fagurt og næstum botnlaust
hvflík forneskja þar býr undir. En
hvað væri ísland án hrafna sinna?
misklíð í hópnum og hann mátti
hlaupa út og taka dósina af hrafn-
inum til að halda friðinn.
Önnur saga er eldri og er um er-
lendan veiðimann sem var við
veiðiskap við eina af laxveiðiám
Borgarfjarðar. Þetta var sérvitur
náungi og merkti gjaman staði
sem hann ætlaði að reyna betur
síðar með því að skilja eftir flugu-
box á steini sem bar við veiðistað-
inn, eða blettinn í ánni sem átti að
kanna nánar.
Einn góðan veðurdag gerðist
það að boxið var horfið af steinin-
um. Var leitað dyrum og dyngjum,
en boxið fannst ekki. Voru menn
undrandi, því þarna voru engar
óviðkomandi mannaferðir. Islensk-
ur leiðsögumaður þess enska taldi
að verið gæti að fugl eða fer-
fætlingur hefði rænt boxinu og
gerði fyrirspurn um hrafnshreiður
í nági-enninu á nærliggjandi sveita-
bæ. Á daginn kom að krummalaup-
m- var skammt frá veiðistaðnum.
Leiðsögumaðurinn reyrði um sig
kaðal og seig í hreiðrið. Þar var
boxið.
Nokkrum dögum síðar hvarf
boxið aftur og enn sótti leiðsögu-
maðurinn boxið í hreiðrið.
Þjóðtrú og
forneskja
Hrafninn hefur verið lands-
mönnum svo hugleikinn að með
ólíkindum má ef til vill þeita. Ekki
þar fyrir að fleiri en Islendingar
hafa gefið honum gaum samkvæmt
því sem lesa má í fuglabók Guð:
mundar Páls Ólafssonar. í
Færeyjum var það t.d. einhvers
konar nefskattur að hver eyja-
skeggi skyldi drepa a.m.k. einn
hrafn á ári og bar það vott um leti
og aumingjaskap að standa ekki þá
pligt.
Það kemur einnig fram að hrafn-
inum hafi verið útrýmt í Alabama í
Bandaríkjunum fyrir þær sakir að
vera svartur, en í Alabama sé hvíti
liturinn talinn stórum æðri þeim
svarta og „sál hins hvíta manns ljós
heimsins." Bætir Guðmundur við
að hefði krummi verið hvítur hefði
hann ekki hlotið slík örlög og er
Hefurþú fundið fjársjóðinn í þínu fyrirtækL. þekkingu starfsfólksins?
Komdu á fjársjóðsdaga Lotus og Nýherja og við auðveldum þér leitina.
Nýherji og Lotus efno til fyrirlestraroðor um hugbúnoðorlausnir frá Lotus þor sem m.a.verður kynnt ný útgáfo Lotus Notes og Domino
5.0. Aðalfyrirlesari er Bjarne Thomsen frá Lotus í Danmörku. Fyrirlestrarnir fara fram á Grand Hótel 8.-10. mars og er aðgangur
opinn öllum sem vilja ná auknum árangri - ekkert þátttökugjald.
MÁNUDAGUR
10:00-11:00 Þekkingarstjórnun. Hvaða hlutverk gegnir Lotus hugbúnaður við árangursríka þekkingarstjórnun?
11:00-12:00 Lotus leiðin. Vilt þú samræma og einfaldo hugbúnaðarnotkun í þínu fyrirtæki?
ÞRIÐJUDAGUR
10:00-11:00 Ert þú að borga of mikið? Þarf að uppfæra skrifstofuhugbúnaðinn? Skoðoðu vel lausnir frá Lotus áður en þú kaupir annan
sambærilegan skrifstofuhugbúnað.
11:00-12:00 Microsoft eða Lolus? Forvitnilegur samanburður á hugbúnaðarlausnum fyrirtækjonna og verði hans.
MIÐVIKUDAGUR
10:00-12:00 Hugbúnaður ársins? Ekki missa af kynningu ó Lotus Notes og Domino 5.0 og öðrum áhugaverðum nýjungum frá Lotus.
W Ittaka tilkynnist með lölvnpósti: hugb@nyherji.is
Vinsttmlega takið Iram hvaða lyrirleslrar verða sóttir.
Bjarne íhomsen starfaði um árabil hjá IBM en siðustu árin hefur hann helgað krafta sína sölu og þróun
Lotus hugbúnaðat. Fyrirlestrar hans hafa vakið mikla athygli crlendis, eru sórsfakleg lifandi og álcitnir
og vekja jafnan áheyrendur til umhugsunar.
Premium Partner
Lausnir Nýherja
fyrir Lotus Notes
NÝHERJI
Dreifingaraðili Lotus Notes é Islandi
Skaftahltð 24 ■ S:569 7700
http://www.nyherji.is