Morgunblaðið - 07.03.1999, Blaðsíða 11

Morgunblaðið - 07.03.1999, Blaðsíða 11
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. MARZ 1999 11 í frumvarpinu er lagt til að allt svæðið frá vatnaskilum í Hengli inn í Langjökul verði sérstakt vatnsverndarsvæði og fellur þannig Þingvalla- vatn og mestur hluti vatna- sviðs þess saman í órofa heild með hinum menningar- legu og náttúrufræðilegu minjum. íbúar svæðisins segjast ætl- ast til þess að þeim verði treyst til að lifa við almenn lands- og stjórnsýslulög eins og öðrum þegnum landsins. Eignaumsýsla og verklegar framkvæmdir Frá lagasetningunni 1928 hefur Pingvallanefnd, sem skipuð er þremur alþingismönnum, farið með yfirstjóm þess lands sem lögin um fi-iðun Þingvalla ná til. Verkefni Þingvallanefndar hafa einkum verið umsýsla með eignir ríkisins á Þing- völlum og nálægum jörðum og framkvæmdir innan þjóðgarðsins til að auðvelda fólki umferð og dvöl innan þjóðgarðsins. Akvarðanir nefndarinnar hafa því fyrst og fremst lotið að eignaumsýslu og verklegum íramkvæmdum, en ekki hreinum stjómsýsluákvörðunum, eins og segir í athugasemdum með nýja frumvarpinu um þjóðgarðinn á Þingvöllum. „Eðlilegt er, m.a. í sögulegu Ijósi og með tilliti til hefð- ar, að fela forsætisráðuneytinu að fara með stjórnsýsluleg málefni þjóðgarðsins á Þingvöllum, þar með talið úrskurðarvald í tilefni af stjómsýslukæmm vegna ákvarðana nefndarinnar. Forsætisráðuneytið er einnig sá bakhjarl sem Þingvalla- nefnd getur þurft að leita til þurfi hún stuðning við viðfangsefni sín innan stjómkerfisins, enda fjallar hún um málefni, sem í sumum til- vikum snerta fleiri en eitt ráðu- neyti,“ segir i athugasemdunum. Telja almenn lög í landinu nægja íbúar og landeigendur á því svæði, sem fellur undir friðlýsingu eða vemd, hafa lýst áhyggjum sín- um af fyrirhuguðum breytingum, einkum vegna þess að þeim þykir forræði sitt skert, þvi Þingvalla- nefnd taki sér vald sveitarstjóma. Þeir hafa lýst sig mjög fylgjandi friðun Þingvalla og að allt sé gert til að vernda náttúm svæðisins, en vísa til þess að ekki sé þörf á sér- stakri lagasetningu, þar sem skipu- lagslög og önnur sérlög nái sama árangri. Þegar árið 1994 mótmæltu eigendur landa og jarða í Þingvalla- og Grafningshreppum því að sett yrðu sérstök lög til verndunar Þingvallavatni og umhverfi þess, þár sem þeir töldu almenn lög í landinu á hverjum tíma veita land- svæðinu næga vernd. Á síðasta ári vom íbúar og land- eigendur mjög ósáttir við það fram- varp sem samið hafði verið og náði bæði til þjóðgarðs og verndun vatnasvæðis, til dæmis að Nesja- vellir féllu ekki undir vatnsverndar- svæðið og sögðu það óskiljanlegt, þar sem mengunarhætta hlyti að vera af starfsemi Hitaveitu Reykja- víkur þar. Samkvæmt nýja fmm- varpinu um vernd vatnasvæðisins nær það hins vegar til Nesjavalla og þykir íbúum það til mikilla bóta og eins að sá hluti verndarinnar skuli heyra undir umhverfisráð- herra, svo ekki sé allt á sömu hendi. Sem dæmi um afstöðu íbúa má nefna umsögn ábúenda á Miðnesi um frumvarpið sl. haust. Þar segir, að hægt sé að taka undir háleit sjónarmið laganna frá 1928 um að Þingvellir skuli vera friðlýstur Ihelgistaður, landið vera undir vernd Alþingis og ævinlega eign ís- lensku þjóðarinnar. Hins vegar sé þessum sjónarmiðum ekki vel borg- ið hjá Þingvallanefnd. Nefndin hafi stuðlað að því að ábúendum hafi fækkað í Þingvallahreppi og afsalað jörðunum til annarra með sumar- bústaðalóðum til persónulegrar hagnýtingar. Flest þessara landa séu girt í vatn fram og aðgangur annarra íslendinga því ekki greið- Iur. Með úthlutun sumarbústaða- lóða, nær lungann úr tímabilinu frá 1928, hafi Þingvallanefnd gjörsam- lega brugðist trausti landsmanna og hafi ekki öðlast það á ný þar sem hún virðist ekkert gera til þess að ná til sín lóðum þegar leigutíma er lokið og virðist heimila nýjar bygg- ingar án nokkurs vanda. Þá ítreka ábúendur að þeir telji almennar stofnanir Islendinga fullfærar um að annast stjórnsýsluleg málefni þjóðgarðsins, þeir kæri sig ekki um að fara undir stjórn annarra aðila og telji það óþarft. Þarna er því enn komið að,því atriði sem er eins og rauður þráður í andstöðu heima- manna. Óttast afdrif búskapar Það ber hins vegar að hafa í huga að „heimamenn" skiptast í þrjá hópa, í fyrsta lagi bændur sem sitja þar jarðir, í öðm lagi landeigendur, sem eiga margir sumarhús á jörð- um sínum en nýta þær í fæstum til- vikum til hefðþundins búskapar og í þriðja lagi sumarbúastaðaeigend- ur. Þótt þessir hópar hafi verið nokkuð samstíga í mótmælum sín- um gegn stjórnskipulegum þætti fmmvarpsins eiga þeir eðli máls vegna ekki allir sömu hagsmuna að gæta. Bændur á ríkisjörðum hafa áhyggjur af að þeim verði gert erfitt um vik að reka bú sín, vegna rúmra heimilda Þingvallanefndar til að banna ýmsar framkvæmdir. Ragnar Jónsson, bóndi á Brúsa- stöðum og oddviti Þingvallahrepps, segir til bóta að fallið hafi verið frá því að Þingvallanefnd réði öllu, bæði innan friðaðs þjóðgarðs og á vatns- vemdarsvæði. „Við vitum hins vegar ekki hvað verður um búskap hér. Brúsastaðir og Kárastaðir verða til dæmis innan friðhelga svæðisins. Ég fæ ekki séð að við megum girða landið og samtímis er lausaganga búfjár bönnuð, svo niðui'staðan hlýt- ur að vera sú að það eigi að fjar- lægja allt búfé út sveitinni. Því hefúr verið lýst yfir að engin breyting eigi að vera á búskaparháttum, en á meðan hægt er að túlka lögin á ann- an hátt get ég ekki séð að bændur í sveitinni geti sætt sig við ný lög. Hvað verður þegar ný Þingvalla- nefnd tekur til starfa?“ Ragnar segir óeðlilegt ef þjóð- garðurinn og nágrenni hans verði mannlaus. „Ég sé heldur enga ástæðu til þess að hrekja bændur á brott. Hvorki Brúsastaðir né Kára- staðir em heppilegt útivistarsvæði, enda vill fólk fara niður í gjá en ekki vera á opnu svæði hérna. Mér hefði þótt eðlilegt að sleppa því að leggja þessar jarðir undir lögin og stækka frekar friðhelga landið í átt að Skjaldbreið eða Langjökli, þar sem þegar er eftirsótt útivistarsvæði." Landeigendur telja umráðarétt sinn á einkajörðum skertan og verðgildi þeirra rýrt. Aðalfundur félags þeirra, sem haldinn var í síð- asta mánuði, krafðist þess enn á ný að ríkisvaldið „hætti þegar í stað áralangri viðleitni sinni til þess að búa til sérstakt fyrirkomulag stjómsýslu á svæðinu umhverfis Þingvallavatn," eins og segir í ályktuninni, sem fordæmir harð- lega áframhaldandi tilraunir nefnd- arinnar til afskipta af öllu vatna- sviði Þingvallavatns. Sumarbústaðaeigendur hafa ekki haft sig jafn mikið í frammi og bændur og eigendur einkajarða, en þeir stofnuðu með sér félag í árs- byrjun 1994 þegar skipulag svæðis- ins var til umfjöllunar. Þá óttuðust þeir að ætlunin væri að þrengja að þeim með óþörfu ofskipulagi og reglum. Þeir telja hins vegar að vera þeirra við vatnið þurfi ekki að skarast við dvöl annan-a lands- manna sem vilji njóta þar náttúm- fegurðar og útivistar. Á fundi með íbúum Þingvalla- sveitar fyrir rúmu ári lagði Bjöm Bjarnason, formaður Þingvalla- nefndar, á það áherslu að vemdun- arsjónarmið réðu samningu fmm- varps, en ekki stæði til að færa út valdsvið Þingvallanefndar. Hún væri ekki að auka völd sín heldur stefndi hún að samvinnu við sveita- stjórnir og náttúmvemdaryfirvöld. Guðni Ágústsson, sem sæti á í Þingvallanefnd, lagði á það áherslu að vemd og friðun í sveitinni væri ekki það sama og auðn og tóm og þriðji nefndarmaðurinn, Ossur Skarphéðinsson, sagði að ekki ætti að hrekja neinn í burtu úr sveitinni, hvorki núlifandi menn né afkom- endur. Hann sagði ugg heima- manna við stjómsýsluþáttinn skilj- anlegan, en enginn ágreiningur væri um meginmarkmið. Framvörpin um þjóðgarðinn á ÞingvöEum og vemdun Þingvalla- vatns og vatnasviðs þess eiga án efa eftir að fá töluverða umfjöllun á þingi. Allir sem að málinu koma styðja vemd þessa einstæða land- svæðis, sem vekur vonir um að hægt verði að ná sáttum um niður- stöðuna. \ k i \ / ! I 1 . I I -1 4 ' 't ml -\ # ‘ 1 ieZi \ • w m 1 1 # .ml k\i í f Jr I í I I a \ . M \ kynntu þér máletni landsfundar á IteimasíOu Sjálfstæöisflokksins 33. landsfundur Sjálfstæöisflokksins Laugardalshöll 11. - H. mars 1999 1%
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.