Morgunblaðið - 13.04.1999, Blaðsíða 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 13. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MENNTUN
Einkaskóli Áhugamannahópur hugar að stofnun einkaskóla á Akureyri. Hann yrði starfræktur í anda einka-
skóla á Indlandi sem hefur vakið athygli fyrir góðan árangur. Gunnar Hersveinn spurðist fyrir um væntanleg-
an skóla og hugmyndirnar sem liggja honum að baki. Mannræktin verður undirstaða starfseminnar.
Fræðslan
hvílir á
dyggðinni
/
• I skólum eiga nemendur að verða
góðir á tvennan hátt
• Markviss umfjöllun um dyggðir
birtist í betri námsárangri
NOKKRIR einstaklingar
á Akureyri eru að kanna
möguleika á stofnun
einkaskóla á grunnskóla-
stigi. Þeir hafa áhuga á að reyna
hér á landi aðferðir sem þróaðar
hafa verið af stofnendum City
Montessori-skólans í Lucknow á
Indlandi. „Hugmyndin er að láta
,Akureyrarskólann“ byrja sem til-
raunaskóla og hefur m.a. verið leit-
að til Háskólans á Akureyri um
samvinnu sem myndi felast í hlut-
lausu mati á hvernig tekst að ná
markmiðum sem unnið verður að,“
segir Böðvar Jónsson lyfsali og
einn að hvatamönnum um stofnun
þessa skóla.
Uppruni og árangur
Starfsaðferðir CMS-skólans hafa
verið í þróun frá árinu 1959 en þá
var hann stofnaður af Jagdish og
Barthi Gandhi. Skólinn er nó í 16
útibúum og fjöldi nemenda 22.300.
Nemendur hefja nám á leikskóla-
braut þriggja ára að aldri og út-
skrifast til háskólanáms átján ára.
Brottfall úr skólanum er nánast
ekkert. Níutíu og níu prósent nem-
enda ljúka samræmdum prófum
með vitnisburðinn A í öllum grein-
um. Nemendur CMS hljóta mikið
lof í háskólum þar sem þeir hefja
nám og hefur árangur skólans vak-
ið mikla athygli. Að sögn skóla-
stjórnenda þar er undirstaða ár-
angursins samstillt starf heimilis
og skóla í þjálfun almennra sið-
rænna gilda.
Alþjóðleg samtök í Washington,
Council for Global Education, hafa
kynnt þessi vinnubrögð víða um
heim, veitt ráðgjöf til skóla og
kennt kennurum sem vilja beita
þeim. Samtökin hafa m.a. kynnt
starfsaðferðir CMS hér á landi og
hefur dóttir Gandhi-hjónanna kom-
ið hingað oftar en einu sinni.
Böðvar segir að stefnt hafi verið
að því að hefja rekstur þessa skóla
á Akureyri í haust, hins vegar er
enn ekki ijóst hvort það muni nást,
því margt þurfi að undirbúa. „Ann-
ar möguleiki er að byrja með fimm
ára krakka eftir áramót og byrja
svo haustið 2000,“ segir hann.
Böðvar hefur að mestu séð um
tengslin við The Council for Ed-
ucation og CMS-skólann á Ind-
landi. Karl Frímannsson, kennari
við skólann í Varplandi, hefur verið
að undirbúa ýmsa faglega þætti og
kennt nemendum sínum siðfræði
eftir aðferðum CMS. Hann hefur
einnig kynnt sér lög og reglugerðir
um einkaskóla. Bjarni Hjarðar, for-
stöðumaður rekstrardeildar Há-
skólans á Akureyri, hefur kannað
rekstrargrundvöllinn fyrir þessum
einkaskóla.
Gögn um skólann og beiðni um
aðkomu að honum eru bæði hjá
bæjarstjórn Akureyrar og Háskól-
anum á Akureyri.
Markmið og vinnubrögð
„Markmið „Akureyrarskólans“
taka bæði til mannræktar og
fræðslu," segir Böðvar. „Með skýr-
um kröfum um siðferðisþroska og
námsárangur verður best sinnt for-
varnarstarfi sem dregið getur úr
líkum á félagslegum vanda síðar á
lífsleiðinni. Beitt verður fjölbreytt-
um kennsluaðferðum og óformlegri
hvatningu ásamt skipulögðu hrósi
og látið styðja við nám og félagsleg-
ar athafnir. Vinna kennara mun
einkennast af sveigjanleika sem
skólar/námskeið
nudd
■ Kennsla í ung-
barnanuddi
fyrir foreldra bama á aldr-
inum 1—10 mánaöa.
Næsta námskeið byrjar
fimmtudaginn 15. apríi
kl. 14.00.
Ungbamanudd er gott
fyrir öll börn og hefur reynst gagnlegt
m.a. við magakrampa, lofti í þörmum og
óróleika. Nýlegar rannsóknir sýna að nudd
af hendi foreldra hraðar almennt tauga- og
heilaþroska, líkamsvexti og hormóna- og
fmmustarfi ungbama.
Sérmenntaður kennari með próf frá
I.A.M.L (Intemational Association of Inf-
ant Massage Instmctors) og yfir 10 ára
reynslu.
Uppl. og innritun á Heilsusetri Þórgunnu,
Skipholti 50c í símum 562 4745,
552 1850 og 896 9653.
ýmislegt
■ Tréskurdarnámskeið
Nokkur laus pláss í maí.
Hannes Flosason, sími 5540123.
heilsurækt
HEILSUSETUR
ÞÓRGUNNU
■ IMámskeið í smáskammta-
laekningum (Hómópatíu)
Til sjálfshjálpar og heimanotkunar laugar-
daginn 17. apríl á Heilsusetri Þórgunnu,
Skipholti 50c. Kennari Þórgunna Þórarins-
dóttir smáskammtalæknir LCPH.
Upplýsingar og innritun í símum
552 1850/562 4745 og 896 9653.
Morgunblaðið/Kristján Kristjánsson
NEMENDUM verður kennt að gera skýran greinarmun á réttu og röngu og ntiða hegðun sína
við almenn siðræn giidi,“ segir Böðvar Jónsson.
gefur tækifæri til að koma til móts
við mismunandi þarfir nemenda.
Framkoma kennara mun endur-
spegla ákveðni um leið og jákvætt
viðmót, stuðning og traust. Náms-
mat verður hvetjandi og miðað við
einstaklinga.“
Böðvar segir að skólastarfið í
heild verði metið reglulega í sam-
starfi við íoreldra. Könnuð verður
líðan nemenda og árangur og matið
notað til að skipuleggja úrbætur á
þeim sviðum sem kunna að koma
veikt út. Loks verður tekið mið af
starfsaðferðum CMS-skólans og
byggt á eftirtöldum fjórum megin-
þáttum: Fræðsla, siðfræði og
mannrækt, samstarf heimila og
skóla og hnattræn hugsun.
Fræðslan
Þjóðfélagið þarfnast vel upp-
lýstra þegna, samkvæmt CMS-
skólanum. Hverjum einstaklingi er
nauðsyn að nýta hæfileika sína og
samfélagið verður að virkja dýr-
mætustu auðlind sína, atgervi æsk-
unnar. Lögð verður mikil áhersla á
grunngreinar „AkurejTarskólans"
og námsmarkmið verða sett ofar
þeim sem aðalnámskrá grunnskóla
gerir ráð fyrir. Ahersla verður lögð
á metnað og markvissa nýtingu
námstímans. Kröfur eiga að vera
skýrar og öllum ljósar. Arangur
hvers nemanda miðast við hans eig-
in forsendur en ekki annarra. Við-
mið um framfarir byggjast ekki á
samanburði og ríg heldur heil-
brigðu kappi og að gera ætíð sitt
besta. Nemendur vinna áætlanir
um eigið nám í samstarfi við for-
eldra og kennara. Bregðast á skjótt
og vel við vísbendingum um frávik
frá eðlilegum framförum og allt
gert til að tryggja þann stuðning
sem þarf til að koma öllum til eðli-
legs þroska.
Siðfræði og mannrækt
Mannrækt felur í sér að hafa
áhrif á siðferðisþroska og sjálfs-
mynd. „Við vitum að viska felst í
Fréttir á Netinu
vni>mbl.is
_ALLTAH eiTTHVAÐ NÝTT
vali, ekki bara að kunna eitthvað.
Við erum stöðugt að velja og hafna
og val okkar byggist á lífsgildum,
ýmist meðvituðum eða ómeðvituð-
um,“ segir Böðvar, „mannrækt er
grundvöllur manngildis og siðvits
en þekking án manngildis og góðs
hjartalags er einskis virði.“
Böðvar vitnar í Aristóteles:
„Menntun hugans án menntunar
hjartans er alls engin menntun." I
Mannréttindayfirlýsingu Samein-
uðu þjóðanna segir um menntun:
„Menntun skal beina í þá átt að
þroska persónuleika einstaklinga
og innræta þeim virðingu fyrir
mannréttindum og mannhelgi. Hún
skal miða að því að efla skilning,
umburðarlyndi og vináttu meðal
allra þjóða, kynþátta og trúflokka."
„Þjóðfélag okkar þarfnast þegna
sem láta sér annt hver um annan,
einstaklinga sem forðast andfélags-
lega hegðun og standast þrýsting
neikvæðra afla. Nemendum verður
kennt að gera skýran greinarmun á
réttu og röngu og að miða hegðun
sína við almenn siðræn gildi,“ segir
hann. „Þessu markmiði verður náð
með nánu og markvissu samstarfi
heimilis og skóla. Skilningur nem-
enda verður dýpkaður á almennum
siðrænum gildum sem alls staðar
teljast mikilvæg eins og heiðar-
leika, tillitssemi, sannsögli, náunga-
kærleika, virðingu, sjálfsaga,
ábyrgð, þakklæti, sköpunargleði,
umburðarlyndi o.s.frv. Siðfræði
verður kennd sérstaklega en um-
fjöllun um siðrænt gildismat verður
jafnframt felld að hverri grein og
verður viðfangsefni allra kennara.
Með því að kryfja til mergjar þá
merkingu sem dyggðir fela í sér
geta nemendur metið eigin hegðun
og annarra og séð hvernig hún
samræmist því gildismati sem við
teljum best. Spakmæli og vísdóms-
orð verða notuð sem uppspretta
umræðna og viðmiða um hæstu stig
manniegrar hegðunar."
Samstarf heimilis og skóla
Samstarf heimilis og skóla þarf
að vera náið og markvisst, að mati
Böðvars. Foreldrum verða m.a.
kynnt ítarlega almenn siðræn gildi
sem lögð verður áhersla á í kennsl-
unni. Litið verður á skólann sem
„framlengingu" af heimilinu og
þurfa báðir aðilar að vera samstiga
eigi góður árangur að nást við að
móta viðhorf og starfshætti nem-
enda. Farsælt samstarf styrkir um
leið bæði foreldra og kennara í ólík-
um hlutverkum sínum.
Böðvar segir að með skýrum
kröfum um siðferðisþroska og
námsárangur verði forvarnarstarf
best tryggt og dragi það úr líkum á
félagslegum vanda síðar á lífsleið-
inni. „Til að þetta sé hægt þarf
gagnkvæmur skilningur og traust
að vera fyrir hendi milli heimilisins
og skólans, það tryggir samvinnu á
réttum forsendum. Komið verður á
samráðsfundum, gerðir samningar
um ábyrgð í einstökum málum,
haldin sameiginleg námskeið um
uppeldi og nám,“ segir hann. Nýtt
verða foreldra-verkefni sem hafa
verið í notkun hér og sannað hafa
gildi sitt. Hvetja á til myndunar
stuðningshópa sem ýmist veita inn-
byrðis stuðning eða glíma við verk-
efni í þágu allra nemenda, hér má
nefna mat á skólastarfinu, félags-
starf og forvarnarstarf.
Hnattræn hugsun
„Sem íbúar heimsins verðum við
í vaxandi mæli að leggja hugsun
okkar og vinnubrögð undir alþjóð-
leg mæliker. Þjóðir verða sífellt
háðari hver annarri og börn okkar
munu þurfa að keppa á alþjóðlegum
mörkuðum um atvinnu. Þau þurfa
að koma skoðunum sínum á fram-
færi við alþjóðasamfélagið og vinna
með öðrum þjóðum að margþætt-
um sameiginlegum verkefnum.
Skólinn þarf því að búa þau undir
þessi hlutverk," segir Böðvar. Mið-
að er við að börnin þjálfist í að líta á
sig sem þorpsbúa í Jarðarþorpinu
þar sem þau hafi bæði réttindi og
skyldur. Þeim þurfa að vera ljósir
möguleikar framtíðarinnar, enda
verður þeirra að móta nýtingu jarð-
ar og frið næstu aldar.
Nemendur eiga að ná góðum tök-
um á einu alþjóðatungumáli og þar
er enska nærtækust, að mati
Böðvars. Þjálfun á að hefja
snemma, meðan færni til málanáms
er mest. Tölvunám verður ríkur
þáttur í náminu og m.a. skipulögð
sameiginleg verkefni með erlend-
um skólum um netsamskipti og síð-
ar gagnkvæmar heimsóknir.
„Þetta eru í hnotskurn hugmynd-
irnar að baki þeim einkaskóla sem
áhugamannahópurinn vill að verði
að veruleika á Akureyri," segir
Böðvar, „markið er sett hátt.
Þannig á það líka að vera vilji menn
sjá mikinn árangur. Háleit og
metnaðarfull markmið verða meg-
ineinkenni skólans sem nú er í und-
irbúningi að stofna á Akureyri."
Hann segir að þótt nafn CMS feli
í sér tilvísun til aðferða Mariu
Montessori þá eigi það einungis við
um yngstu bekki skólans.