Morgunblaðið - 16.04.1999, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 16. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
OPERETTAN er í þremur
þáttum. Sá fyrsti gerist á
heimili Eisenstein-hjón-
anna í Grafarvogi síðdegis,
annar í fjölmennu og vægast sagt
fjölskrúðugu samkvæmi í flugskýli á
Reykjavíkurflugvelli sama kvöld og
fram eftir nóttu en sögusvið þriðja
þáttarins er hegningarhúsið við
Skólavörðustíg í bítið morguninn
eftir.
Þokkafullir valsatónar, ögrandi
tónlist og siðlaus saga Leðurblök-
unnar þótti á sínum tíma býsna
djörf, en óperettan var fyrst frum-
sýnd í Vínarborg árið 1874. Tónlistin
er efth- valsakonunginn Jóhann
Strauss en textinn er byggður á
gamanleik Meilhac og Halévy, Le
Réveillon, sem gerður var eftir
gleðileiknum das Gefángnis eftir
Roderich Benedix. Hin nýja leik-
gerð sem nú má sjá á sviði Islensku
óperunnar er eftir David Freeman,
sem jafnframt er leikstjóri. Hann á
einnig heiðurinn af lausu máli upp-
setningarinnar. Söngtextana þýddi
Böðvar Guðmundsson en aðstoðar-
leikstjórinn, Hlín Agnarsdóttir, og
leikhópurinn þýddu lausa málið.
Margfaldur lygavefur
Sigrún Hjálmtýsdóttir leikur og
syngur hlutverk Rósalindu von
Eisenstein og Bergþór Pálsson er í
hlutverki eiginmanns hennar, Gabrí-
els von Eisenstein. Hlutverki au-pa-
h- stúlkunnar Adele skipta þær Þóra
Einarsdóttir og Hrafnhildur Björns-
dóttir með sér, Loftur Erlingsson er
Falke, Sigurður Skagfjörð Stein-
grímsson fangelsisstjórinn Frank,
Þorgeir J. Andrésson tenórsöngvar-
inn Alfred, sem ekki hefur gleymt
gömlu ævintýri með Rósalindu,
Guðrún Jóhanna Ólafsdóttir gest-
gjafinn Orlofsky og Snorri Wium dr.
Blind. I frægu gamanhlutverki
fangavarðarins Frosch er leikkonan
Edda Björgvinsdóttir. Að auki
gegna kór og hljómsveit Islensku
óperunnar undir stjórn Garðars
Cortes veigamiklu hlutverki í upp-
færslunni.
Úr Grafarvoginum
í steininn með við-
komu í flugskýli
Operettan Leðurblakan í nýrri leikgerð David Freemans
7
verður frumsýnd í Islensku óperunni í kvöld. Margrét
Sveinbjörnsdóttir fylgdist með æfingu og ræddi við
leikstjórann og þrjá söngvaranna.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
EKKI er liann frýnilegur, gamli popparinn Alfreð, Þorgeir Andrésson, sem eitt sinn átti lítið ævintýri með
Rósalindu, Sigrúnu Hjálmtýsdóttur. En hún bráðnar þegar hann opnar mnnninn og fer að syngja.
Miðpunktur sögunnar er veisla í
boði Rússans Orlofskys, sem í upp-
færslu Freemans á sér stað í flug-
skýli á Reykjavíkurflugvelli. Þangað
mæta gestir grímuklæddir og kom-
ast fæm að en vilja. Eins og vera
ber flækjast persónurnar í marg-
faldan lygavef, enda látast allir vera
annað en þeir eru og eru margfaldir
í roðinu. Aður en yfir lýkur falla þó
grímurnar og smám saman leysist
úr flækjunum.
Leikstjórinn og höfundur leik-
gerðarinnar, David Freeman, er
kunnur leikhús- og óperumaður og
þekktur fyrir opinskáar uppfærslur.
Hann hefur leikstýrt fjölda verka,
óperum og leikritum, víðsvegar um
Evrópu. Sýningar Freemans hafa
einnig verið settar upp á Metropolit-
an í New York og víðar. Á síðasta
leikári leikstýrði hann m.a. öðru af
tveimur opnunarverkum Globe
Theater Shakespeare í London og
vakti sú sýning heimsathygli. Síð-
asta verkefni hans var að leikstýra
Toscu sem var frumsýnd í Royal Al-
bert Hall í Lundúnum þann 18. febr-
úar sl. við mikið lof viðstaddra og
gagnrýnenda. V'ai' þetta þriðja sýn-
ing hans í Royal Albert Hall á einu
ári. Þetta er í annað sinn sem
Freeman kemur að uppfærslu í Is-
lensku óperunni, en þess er
skemmst að minnast er hann leik-
stýrði Cosi fan tutte haustið 1997,
sem vakti mikla athygli, ekki síst
vegna óhefðbundinnar uppfærslu.
Ekki er nóg með að Freeman hafi
skrifað leikgerðina og leikstýri verk-
inu, hann hefur einnig séð um hönn-
un leikmyndar, búninga og lýsingar.
Aðstoðarleikmyndahönnuður er
Geir Óttarr Geirsson, aðstoðarbún-
ingahönnuður Hulda K. Magnús-
dóttir og aðstoðarljósahönnuður Jó-
hann Bjarni Pálmason. Hlín Agn-
arsdóttir er aðstoðarleikstjóri, sýn-
ingarstjórn er í höndum Kristínar S.
Kristjánsdóttur, Claudio Rizzi er
æfingastjóri, Garðar Cortes stjórnar
kór og hljómsveit íslensku óperunn-
ar og konsertmeistari er Sigrún Eð-
valdsdóttir.
Lengi lifir
í gömlum
glæöum
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
SIGRÚN Hjálmtýsdóttir og Bergþór Pálsson í hlutverkum Eisenstein-
hjónanna og au-pair stúlkan Adele, Hrafnhildur Björnsdóttir.
AÐ má segja að þetta sé
þríhyrningur og þar er
miðpunkturinn Rósalinda,
þessi glæsilega kona. Hún
er harðgift og býr í Grafarvoginum,
með karli sínum, Gabríel von Eisen-
stein,“ segir Þorgeir Andrésson, en
hann fer með hlutverk tenórsöngv-
arans Alfreðs, sem óhætt er að segja
að megi muna sinn fífil fegurri. „Það
fer ekkert á milli mála að Alfreð var
að sverma með þessari konu áður en
Eisenstein kom til sögunnar. Síðan
var það bara eins og oft vill verða;
hún valdi Eisenstein en ekki Alfreð.
En hann fylgist með henni og hefur
komist á snoðir um að það á að fara
að setja Eisenstein inn, því í ekki
stærri bæ en Reykjavík er, þá hefur
það spurst út að hann er að fara í
fangelsi fyrir að hafa gefið stöðu-
mælaverði á kjaftinn. Þannig að
þegar hann heldur að Eisenstein sé
farinn í steininn, sætir Alfreð lagi til
að heimsækja sína konu. Og Alfreð
býður bara upp á tvennt; söng og
kossa, það er ekkert annað á dag-
skrá,“ heldur Þorgeir áfram.
Röddin bræðir
Rósalindu
„Alfreð er afar ástleitinn við
Rósalindu, svo lendir hann í þeirri
ógæfu að hann er fyrir misgáning og
í misgripum settur í steininn og þarf
að húka þar heila nótt fyrir Eisen-
stein, meðan hann er í partýi úti í
bæ. Hann laug því að Rósalindu að
hann væri að fara í steininn þegar
hann var að fara í partý, það vildi
bara svo illa til að hún var að fara
þangað líka,“ segir Þorgeir - en í
hinu villta samkvæmi í flugskýlinu
beinast allra augu að konunni í gervi
hinnar ungversku greifynju. Ekki
síst er Eisenstein ofuráhugasamur
um hina fógru konu, sem hann grun-
ar ekki að sé eiginkona sín, enda
„orðinn hreifur af ýmsum annarleg-
um efnum,“ eins og Bergþór Páls-
son, sem er í hlutverki verðbréfasal-
ans Gabríels von Eisenstein, orðar
það.
En hverjar eru raunverulegar til-
finningar Rósalindu til þessara
tveggja manna í lífi hennar? „Þær
eru af ýmsum toga - nú er hún nátt-
úrulega frú Eisenstein, þó að hún
vilji hafa sitt rými út af fyrir sig
svona af og til,“ segir Sigrún
Hjálmtýsdóttir, sem fer með hlut-
verk Rósalindu von Eisenstein. „Svo
dúkkar upp gamall kærasti, sem
passar eiginlega engan veginn inn í
hennar lífsstíl í dag. Hann bræðir
hana engan veginn með útlitinu, en
það rifjast upp fyrir henni hvað þau
áttu yndislega skemmtilegt sam-
band, þannig að hún lætur til leiðast
af minningunni einni saman. Eg
held í rauninni að hún sé með lokuð
augun allan þáttinn," heldur hún
áfram. „Eins og Rósalinda segir
sjálf: Lengi lifir í gömlum glæðum,“
segir Þorgeir sposkur á svip.
Ekki nóg að standa
og syngja
„Alfreð er gamall poppari og hún
heyrir alltaf við og við lögin hans í
útvarpinu. Og hún bráðnar í hvert
skipti. Hún á minningar um smáæv-
intýri sem þau áttu hér áður fyrr, en
það er fyrst og fremst röddin sem
bræðir hana,“ segir Bergþór. Sigrún
samsinnir: „Þegar hann brýnir
raustina er það eins og þegar konur
minnast Elvis eða Bítlanna, það er
sami fiðringurinn sem vaknar innra
með þeim.“
Öll eru þau sammála um að það sé
geysilega gaman og mikil áskorun
fyrir söngvara að taka þátt í líflegri
og óhefðbundinni óperettuupp-
færslu David Freemans, þar sem
reynir mjög á leikræna og líkamlega
tjáningu og erótíkin svífur yfir vötn-
um. „Það er ekki nóg að standa bara
og syngja í þessari sýningu," segir
Sigrún og hlær. „Þetta er fyrst og
fremst gamanleikrit, eins og við
setjum það upp héma, svo er músík-
in með,“ segir Þorgeir. Bergþór tek-
ur undir þetta. „Það sem mér finnst
skemmtilegast við þetta er að hér
eru ýmsir áður óþekktir leikarar að
slá í gegn. Þar má nefna Þorgeir
Andrésson, Sigurð Steingrimsson
og Snorra Wium - það vissu nátt-
úrulega allir um Diddú og fleiri,“
segir hann. „Ja, ég veit það nú
ekki,“ segir Þorgeir hógvær. Berg-
þór tekur af honum orðið: „Ég veit
það alveg!“
„Ég held að það sé mun auðveld-
ara að setja þetta verk upp í nútím-
anum heldur en að fara að reyna að
tileinka sér einhverja takta og kæki
hjá fólki í Vínarborg árið 1870. Það
er bara ekki hægt, því miður. Þetta
gefur okkur meira svigrúm til að
skoða persónurnar, vegna þess að
við þekkjum þær,“ segir Bergþór.
Leikstjórinn, David Freeman, er
sama sinnis. „Ég vildi heimfæra
verkið upp á Reykjavík, vegna þess
að ég bjóst ekki við því að almenn-
ingur hér vissi sérlega mikið um líf
fína fólksins í Vínarborg árið 1874.
Raunar held ég að fólk í Vín nútím-
ans viti heldur ekki svo mikið um
hvernig lífið var þar á þessum tíma,“
segir hann.
Freeman segist ekki hafa staðist
það þegar Garðar Cortes hringdi í
hann í nóvember sl. og spurði hvort
hann gæti komið til íslands og sett
upp Leðurblökuna. „Garðar er hríf-
andi maður og mér fannst mjög
gaman að vera hérna þegar ég setti
upp Cosi fan tutte,“ segir hann. Það
vildi svo vel til að hann hafði smugu
milli verkefna, svo hann sló til. Síð-
ustu sex vikur hefur hann lagt nótt
við dag við leikgerðina og uppsetn-
inguna. Aðspurður hvort hann hafi
haft tækifæri til að kynna sér reyk-
vískt næturlíf segist hann ekki hafa
haft mikinn tíma til þess en til allrar
hamingju sýnist honum sem það sé
frekar fljótlegt að fá yfirsýn yfir
það. „Svo hefur hópurinn verið mjög
hjálplegur.“
Hann dáist mjög að leikrænni
frammistöðu söngvaranna, sem
margir hverjir eru að stíga sín
fyrstu skref á leikarabrautinni, og
segir það stóran kost hvað þeir
koma úr ólíkum áttum. „Það hefur
líka verið mjög ánægjulegt að vinna
með Eddu Björgvinsdóttur leik-
konu,“ segir hann. ,Annars hefur
eitt af því erfiðasta við æfingarnar
verið það að söngvararnir eru alltaf
að skreppa frá til að syngja við jarð-
arfarir. Það er svolítið kaldhæðnis-
legt að flestir söngvarar á íslandi
lifa á því að syngja fyrir hina látnu,“
segir David Freeman.
I

I