Morgunblaðið - 06.05.1999, Blaðsíða 69

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 6. MAÍ 1999 69
UMRÆÐAN
Tungumál:
Lykillinn
að heiminum
í BÓK sinni English
as a Global Language
leggur David Crystal
áherslu á, þegar hann
fjallar um þróun ensku
og annarra tungumála
næstu hálfa öldina, að
annars vegar eflist
enskan vegna vaxandi
nauðsynjar á skilningi
þjóða milli en hins veg-
ar muni þörfin á sam-
kennd innan samfélaga
styrkja þjóðtungur og
tungumál á smærri
málsvæðum.
Þetta er vert að hafa
í huga þegar við ís-
lendingar ræðum um
framtíð íslensks máls
og þöi-fina á að læra erlend tungu-
mál. Þótt enska verði ef til vill helsta
tungumálið í samskiptum þjóða á
næstu áratugum eru önnur tungu-
mál eins og þýska, franska, spænska
og rússneska mjög mikilvæg í okkar
heimshluta og t.d. kínverska, jap-
anska og arabíska utan hans.
Enskukunnátta mun ekki fieyta
okkur alls staðar utan Norðurlanda.
Þekking á a.m.k. einu Norðurlanda-
málanna er hins vegar nauðsynleg
íyrir öll samskipti okkar við grann-
þjóðirnar.
Um leið og lögð er meiri áhersla á
góða kennslu í erlendum málum í
skólum landsins, auk íslensku-
kennslunnar, má auðvitað ekki
gleyma því að sífellt fleiri nema ís-
lensku sem annað mál hér af því
þeir hafa flust til landsins eða eiga
erlenda foreldra. Auk þess koma
margir útlendingar hingað tO lands
til að læra íslensku sem erlent mál.
Þá eykst sá hópur útlendinga
stöðugt sem vill læra íslensku í
heimalöndum sínum, á námskeiðum
eða í háskólanámi. Aldrei fyiT hafa
fleiri útlendingar lagt sig eftir ís-
lensku.
Evrópusambandið leggur mikla
áherslu á nauðsyn málakennslu.
Leggur það fram mikið fé til alls
konar tungumálasamstarfs. Er það
stefna þess að viðhalda þeirri fjöl-
breytni í tungumálum sem fyrir er í
Evrópu svo sem framast er kostur.
Þess vegna styrkir það ekki síst
samstarf um kennslu í málum sem
tiltölulega fáir tala. Við íslendingar
höfum notið góðs af þessari stefnu
sambandsins.
En það skiptir raunar meira máli
að við gerum okkur grein fyrir hví-
líkur stuðningur það er fyrir framtíð
íslensks máls að útlendingar vilja
nema málið. Við verðum að efla
kennslu í íslensku fyrir útlendinga,
hvort heldur það er hér á landi eða
erlendis.
Það er einnig í samræmi við aukna
áherslu á alþjóðasamstarf og gæslu
hagsmuna okkar erlendis að styrkja
hvers konar menningarsamskipti.
Jafnframt ætti það að vera í sam-
ræmi við íslenska málstefnu að veita
sem flestum sem besta kennslu í ís-
lensku, hvort sem þeir eru fæddir Is-
lendingar, útlendingar sem hafa flust
tO landsins eða erlendir ríkisborgarar
sem vOja læra íslensku þar sem þeir
telja sig hafa gagn og gaman af því.
Á undanförnum árum hefur tals-
vert miðað í því að bæta íslensku-
kennslu útlendinga. Þannig er nú
völ á miklu betri kennslu fyrir ný-
búa en áður, sérstaklega á Reykja-
víkursvæðinu. Þá hefur íslensku-
kennsla fyrir útlendinga verið efld
við Háskólá íslands. Þar er þeim
boðið upp á ársnám, kvöldnámskeið
og sumarnámskeið. Auk þess hefur
meira fé verið varið til íslensku-
kennslu við erlenda háskóla og í að
styrkja erlenda námsmenn til ís-
lenskunáms við Háskóla Islands.
Þótt þessum málum hafi þokað
fram á veg er nauðsynlegt að efla
enn frekar kennslu í íslensku sem
öðru máli og sem erlendu tungumáli
hér á landi. Nú getur
Háskóli íslands aðeins
tekið hluta af þeim
stúdentum sem sækja
um nám í íslensku fyrir
útlendinga. Námskeið á
vegum Endurmenntun-
ar Háskólans eru einnig
fullsetin og meira en
helmingi fleiri sækja
um sumarnámskeið í ís-
lensku en unnt er að
taka á móti. Það er full
þörf á að auka kennslu-
framboðið og einnig að
viðurkenna að kennsla í
íslensku sem erlendu
máli er sérstök
kennslugrein sem sér-
staka þjálfun þarf til að
smna.
Þá þyrfti að auka fjölbreytni í
kennsluefni þannig að það hæfði
sem best hverjum nemendahópi.
Æskilegt væri að unnt reyndist að
útbúa námsefni fyrir alnetið. Stofn-
un Sigurðar Nordals vinnur nú að
margmiðlunardiski fyrir byrjendur í
íslenzka
HI getur aðeins tekið
hluta af stúdentum,
segir Úlfar Bragason,
sem sækja um
íslenzkunám fyrir
útlendinga.
íslensku. Vonast er til að það efni
verði tilbúið snemma á næsta ári ef
nægjanlegt fjármagn fæst. Þessi
kennsluefnisgerð er styrkt af Evr-
ópusambandinu. Hins vegar væri
unnt að ná til enn fleiri og skjótar ef
unnt væri að útbúa gott efni fyrir al-
netið. Helst þyrfti það að vera gagn-
virkt og boðið upp á fjarkennslu í
Háskólanum (eða annars staðar) í
tengslum við það. Með því móti ættu
miklu fleiri og víðar kost á að læra
íslensku en nú.
Það er þó ljóst að fjarkennsla
kemur ekki í stað kennslu heima
fyrir og þess vegna er t.d. nauðsyn-
legt að áfram verði boðið upp á ís-
lenskukennslu við erlenda háskóla
og kennslan studd af íslenskum
stjórnvöldum, þar sem nægur fjöldi
stúdenta er. Þá er æskOegt að unnt
verði að bjóða fram fleiri styrki til
útlendinga sem vilja nema íslensku
við Háskóla íslands, hvort sem það
er í vetrarnámi eða á sumarnám-
skeiðum.
En um leið þyrfti að sinna
kennslu í erlendum tungumálum
miklu betur hér á landi og gefa þeim
háskólastúdentum, sem ekki leggja
beinlínis stund á tungumálanám,
frekari kost á stuttum námskeiðum í
sem flestum málum. Starfræksla
tungumálamiðstöðvar Háskóla ís-
lands er spor í rétta átt. Jafnframt
því að bjóða upp á kennslu í tungu-
málum sem fáir tala eins og
japönsku og kínversku þyrfti að hlú
miklu betur að þeirri kennslu sem
þegar er stunduð og bæta aðstöðu
þeirra sem kenna, hvort sem það
eru Islendingar eða erlendir sendi-
kennarar.
Erlendar þjóðir, svo sem Danir,
Finnar, Norðmenn og Svíar, hafa
kostað miklu til að kenna tungur
sínar við Háskóla íslands. Um leið
hefur námsframboð við skólann auk-
ist og námsleiðum stúdenta fjölgað.
Þetta hefur verið mikill kostur fyrir
þá. Sá kostur þyrfti áfram að verða
fyrir hendi jafnvel þótt íslensk
stjórnvöld yrðu að leggja fram
meira fé í því skyni.
Höfundur er forstöðumaður
Stofnunar Sigurðar Nordals.
Úlfar
Bragason
Dan Hansson atskák-
meistari Grand-Rokks
SKAK
Skákfélag
Grand-Rokks
ATSKÁKMÓT GRAND-ROKKS
DAN Hansson sigraði á fyrsta
meistaramóti Skákfélags Grand-
Rokks í atskák, sem lauk fyrir
skömmu. Alls voru 19 keppendur
mættir til leiks hjá þessu yngsta
skákfélagi landsins. Tefldar voru
níu umferðir eftir Monrad-kerfi og
er óhætt að segja að keppni hafi
verið jöfn og spennandi enda
slapp enginn taplaus í gegnum
mótið.
Eftir sex umferðir voru fjórir
skákmenn efstir og jafnir með 4%
vinning: Dan Hansson, Sævar
Bjarnason, Kjartan Guðmundsson
og Bjarni Hjartarson. Dan Hans-
son sýndi svo mest öryggi á enda-
sprettinum og vann síðustu þrjár
skákirnar. Helsti keppinautur
hans, Sævar Bjarnason, tapaði
hins vegar óvænt í áttundu umferð
fyrir Pétri Atla Lárussyni. Þeir
Dan og Pétur mættust í síðustu
umferð, þar sem Dan hafði betur í
snoturri sóknarskák og hlaut því
alls 714 vinning. Hinn sænskættaði
meistari tefldi af miklu öryggi í
mótinu, þótt hann tapaði reyndar
einni skák, fyrir Rúnari Berg. Sú
skák var hins vegar í óformlegu
kjöri valin besta skák mótsins.
Röðin á meistaramótinu varð ann-
ars sem hér segir:
1. Dan Hansson 71ó v.
2. Sævar Bjarnason 6'A v.
3. Kjartan Guðmundsson 6 v.
4. -7. Rúnar Berg, Kristján Örn Elías-
son, Pétur Atli Lárusson og Bjarni
Hjartarson 5'/ v.
8.-11. Jóhann Valdimarsson, Svein-
bjöm Jónsson, Grímur Grímsson og
Hrannar Jónsson 5 v.
12.-13. Páll Gunnarsson og Harry
Honkanen 4 V/ v.
14.-16. Róbert Harðarson, Tómas Ponzi
og Birgir Bemdsen 4 v.
17. Haraldur Blöndal 3 v.
o.s.frv.
Mótið heppnaðist í alla staði vel
og eins og úrslitin bera með sér
var það vel skipað og nokkuð um
óvænt úrslit. Skákstjóri var Hrafn
Jökulsson.
Heimsmeistaraeinvígi
í skáldsögu
Heimsmeistaraeinvígi í skák er
baksviðið í spennusögunni „Rea-
lity Inspector". Bókin var upphaf-
lega skrifuð 1982, en nú er hægt
að nálgast hana á Netinu. Slóðin
er: westgatehouse.com/rea-
lity.html.
Bókin er 180 síður og margar
skákir eru birtar ásamt stöðu-
myndum.
Sonsbeek SNS skákmótið
Sonsbeek SNS skákmótið
stendur nú yfir í Arnhem í
Hollandi. Mótið hófst 2. maí og því
lýkur 9. maí. Tefld er tvöfóld um-
ferð, allir við alla. Þátttakendur
eru Viktor Korchnoi, Matthew Sa-
dler, Xie Jun og Friso Nijboer.
Eftir þrjár umferðir er staðan
þessi:
1. Sadler 2'A v.
2. Korchnoi 2 v.
3. Nijboer 1 v.
4. Xie Jun 'A v.
Okeypis fjöltefii í dag
Hannes Hlífar Stefánsson, stór-
meistari, núverandi Islandsmeist-
ari og skákmaður Hellis 1998, tefl-
ir fjöltefli við böm og unglinga 15
ára og yngi-i í dag, fimmtudaginn
6. maí. Áðgangur er ókeypis.
Fjölteflið verður haldið í Hellis-
heimilinu, Þönglabakka 1 í Mjódd.
Greiðar strætisvagnaferðir eru að
Hellisheimilinu, enda er það ör-
stutt frá skiptistöðinni í Mjódd.
Taflfélagið Hellir útvegar taflborð
og taflmenn, þannig að þátttak-
endur þurfa ekki að hafa neitt með
sér. Þetta er einstakt tækifæri til
að tefla við einn sterkasta skák-
mann þjóðarinnar. Ollum 15 ára
og yngri er heimil þátttaka í
fjölteflinu, bæði byrjendum og
lengra komnum.
Hraðskákmót öðlinga
Hraðskákmót öðlinga fer fram
fimmtudaginn fi. maí og hefst tafl-
mennskan klukkan 20. Rétt til
þátttöku eiga allir skákmenn sem
komnir eru á öðlingsaldurinn, þ.e.
hafa náð 40 ára aldri.
Mótið verður haldið í félags-
heimili Taflfélags Reykjavíkur,
Faxafeni 12. Þátttökugjald er kr.
400.
Kosningaskákmót
Taflfélagið Hellir heldur Kosn-
ingamót Hellis nú í fyrsta sinn.
Mótið verður eins og nafnið gefur
til kynna teflt á sjálfan kosninga-
daginn og verður haldið í göngu-
götunni 1 Mjódd. Keppnin verður
með því sniði að keppendur tefla
fyrir fyrirtæki. Tefldar verða sjö
skákir með 7 mínútna umhugsun-
artíma. Þátttaka er ókeypis, en
góð verðlaun eru í boði:
1. verðlaun kr. 12.000
2. verðlaun kr. 7.000
3. verðlaun kr. 5.000
Þar sem fjöldi keppenda tak-
markast við fjölda fyrirtækja sem
skrá sig í mótið er mikilvægt að
skrá sig sem fyrst. Hægt er að
skrá sig í gegnum heimasíðu Hell-
is: www.simnet.is/hellir. Á þriðju-
daginn höfðu 23 skákmenn skráð
sig í mótið. Þeirra á meðal voru:
Jón Garðar Viðarsson 2.355
Sævar Bjarnason 2.305
Róbert Harðarson 2.300
Davíð Ólafsson 2.230
Arnar Þorsteinsson 2.225
Snorri G. Bergsson 2.200
Davíð Kjartansson 2.095
Gunnar Björnsson 2.055
o.s.frv.
Annars er breiddin mjög mikil
og skákmenn í öllum styrkleika-
flokkum hafa skráð sig til þátt-
töku, allt frá þátttakendum í
landsliðsflokki til stigalausra
skákmanna.
Skákmót á næstunni
Tilkynningar um skákmót og
aðra viðburði sem eru á dagskrá
má senda til umsjónarmanna
skákþáttar Morgunblaðsins.
Tölvupóstfangið er dadi@vks.is.
Einnig má senda annað efni og at-
hugasemdir við skákþættina á
sama póstfang.
10.5. Hellir. Atkvöld
17.5. Hellir. Fullorðinsmót (25+ ára)
28.5. Hellir. Helgaratskákmót
29.5. SÍ. Aðalfundur
30.5. Hellir. Kvennamót
Daði Örn Jónsson
Hannes Hlífar Stefánsson
BRIPS
Uinsjún Arnór G.
Ragnarsson
Kjördæmamót Brids-
sambandsins á Akureyri
22.-23. maí
KJÖRDÆMAMÓTIÐ verður að
þessu sinni haldið á Akureyri dag-
ana 22.-23. maí. Spilað verður í
Fosshóteli KEA og verður móts-
setningin á laugardag kl. 11 og
spilamennskan hefst fjórðungi úr
klst. síðar.
Fyrri daginn verða spilaðar fjór-
ar umferðir og er áætlað að spila-
mennsku ljúki kl. 20.30. Á sunnu-
deginum verður svo byrjað á sama
tíma og spilaðar þrjár umferðir.
Áætluð spOalok eru kl. 18.15 og
verðlaunaafhending hálftíma síðar.
Keppnisgjald er 8.000 krónur á
sveit og er spilað um 4 gullstig í
hverjum leik. Spilað er um farand-
bikar sem Akraneskaupstaður gaf
til keppninnar fyrir 5 árum en auk
þess verða verðlaunapeningar fyrir
1. sætið.
ísak Öm Sigurðsson verður
keppnisstjóri mótsins. Þá er vert að
vekja athygli á því að bridssam-
böndin eru hvött til að senda inn
nöfn spilara fyrir 10. maí en mikil
undirbúningsvinna liggur að baki
móti sem þessu.
Boðið er upp á ýmsa gistimögu-
leika á Akureyri. Má nefna Foss-
hótel og Lykilhótel sem gefa afslátt
vegna mótsins auk margra gisti-
heimila í bænum.
Bridsfélag Hveragerðis
Vetrarstarfið hefur gengið vel og
er því nú um það bil að ljúka. Síðast
var spilaður tveggja kvölda ein-
menningur. Keppni gat varla verið
jafnari og urðu úrslit þessi:
Bjarnþór Erlendsson 107
Garðar Garðarsson 106
Sigfus Þórðarson 105
Þá er einnig lokið útreikningi fyr-
ir mánaðarmót félagsins, en það er
tvímenningskeppni spiluð einu sinni
í hverjum mánuðii og varð að þessu
sinni sjö kvöld. Úrslit urðu eftirfar-
andi:
Garðar Garðarss. - Pétur Hartmannss. 614
Flóra Baldvinsd. - Valtýr Jónasson
- Kjartan Kjartansson 608
Össur Friðgeirsson - Birgir Pálsson 590
Síðasta spilakvöld vetrarins verð-
ur miðvikudagskvöldið 12. maí í
golfskálanum og hefst kl. 19.30. Þá
verður verðlaunaafhending og spil-
aður léttur tvímenningur á eftir.
Bridsfélag Kópavogs
Vortvímenningur, þriggja kvölda
Mitchel, hófst sl. fimmtudag.
Árangur efstu para:
N-S
Guðni Ingvarss. - Þorsteinn Kristmundss. 258
Vilhjálmur Sigurðss. - Þórður Jörundss. 236
Loftur Péturss. - Garðar V. Jónsson 232
A-V
Georg Sverrisson - Bernódus Kristinss. 259
MuratSerdar-Birgir Jónsson 251
Inga Lára Guðmundsd. - Unnur Sveinsd. 233
Önnur umferð verður spiluð
fimmtudaginn 6. maí. Spilamennska
hefst kl. 19.45.
Spilað er í Þinghóli, Hamraborg
11, Kópavogi.
Bridsfélag Hafnarfjarðar
Síðustu keppni starfsársins, sem
var þriggja kvölda tvímenningur,
lauk mánudaginn 3. maí. Það kvöld
urðu þessir efstir:
Hjálmar S. Pálsson - Gísli Steingrímsson 123
Högni Friðþjófss. - Gunnlaugur Óskarss. 121
Guðni Ingvarss. - Þorsteinn Kristmundss. 114
Guðm. Magnúss. - Ólafur Þ. Jóhannss. 114
Þegar öll kvöldin þrjú. hafa verið
reiknuð saman, hvert um sig með
meðalskor 109, er heildarstaðan
þessi:
Guðm. Magnúss. - Ólafur Þ. Jóhannss. 367
Hjálmar S. Pálss. - Gísli Steingrímss.
/Steinberg Ríkarðsson 359
Jón N. Gíslason - Snjólfur Ólafsson
/Gísli Hafliðason 349
Högni Friðþjófss. - Gunnlaugur Óskarsson
/Halldór Stefánsson 343
Keppnisstjóri vill nota tækifærið
og þakka spilurum og umsjónar-
manni bridsþáttar fyrir veturinn og
óskar þeim gleðilegs sumars.
Minnt er á að aðalfundur félags-
ins verður haldinn í Hraunholti
mánudaginn 10. maí og hefst kl.
19.30. Auk venjulegra aðalfundar-
starfa verður boðið upp á léttar
kaffiveitingar og spilamennsku á
eftir.
Austurlandsmót í sveitakeppni
Helgina 30.4. til 2.5. var aðal-
sveitakeppni Austurlands í brids
haldin á Hótel Höfn í Homafirði.
12 sveitir mættu til leiks og urðu
úrslit þessi:
Sveit Herðis frá Egilsstöðum 215
LÍ Breiðdalsvík, Stöðvarfírði 187
Blómaland, Homafirði 185
Keppnisstjóri var Sigurpáll Ingi-
bergsson.