Morgunblaðið - 06.05.1999, Blaðsíða 36

36 FIMMTUDAGUR 6. MAÍ 1999
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
FRÁ sýningu Þórs Vigfússonar.
I ál-lögum
MYJ\PLIST
Listasai'n Kópavogs
SKÚLPTÚR
ÓLÖF NORDAL
Opið alla daga nema mánudaga frá
12:00 til 18:00. Aðgangseyrir 200 kr.
Til 9. maí.
„N0RDAL13" er yfirskriftin á
sýningu Ólafar Nordal í Lista-
safni Kópavogs. AL er skamm-
stöfunin fyrir léttmálminn ál,
sem hefur sætistöluna 13 í lotu-
kerfinu. Eg sé því ekki betur en
að Ólöf hafi umritað nafn sitt sem
„Ólöf Norðurál". Orðaleikurinn
er ekki úr lausu lofti gripinn, því
málmurinn ljósi og létti er í aðal-
hlutverki á sýningu hennar að
þessu sinni. Ólöf hefur áður not-
að efni á hugvitssamlegan hátt.
Sumir minnast kannski sýningar
hennar í Ingólfsstræti 8, á þásk-
um í fyrra, þar sem sýningar-
gestum var boðið að narta í
mannslíkama steyptan í
súkkulaði.
Þetta merkilega frumefni, ál,
hefur öðlast sérstakan sess í ís-
lenskri menningarsögu. Það er
tákngervingur fyrir iðnvæðingu
íslensks þjóðfélags, innreið
þungaiðnaðar og framleiðslu-
hætti fjölþjóðlegra iðnaðarsam-
steypa. Tilkoma álsins hefur
einnig haldist í hendur við stór-
fellda uppbyggingu raforkuvera.
Meginstefinu í sýningu Ólafar má
lýsa sem menningarárekstri iðn-
vædds nútímaþjóðfélags við for-
tíð sína og landið.
Imyndirnar sem Ólöf varpar
fram eiga sér augljósa skírskotun
í vel þekkt minni: Valþjófsstaðar-
hurðin og geirfuglinn steypt í ál.
Stærstur hluti sýningarinnar er
þó helgaður fjögurra laufa smár-
anum, römmuðum inn í ávalan ál-
ramma. Smárinn í túnfætinum,
viðkvæm náttúran, rammaður
inn af álinu, birtist okkur sem
minning úr fortíðinni, hengd upp
á vegg.
Ólöfu er svo mikið í mun að
táknræn merking komist til skila
að hún velur ímyndir sem eru á
gráu svæði hins klisjukennda.
Með Islandskortinu, sem liggur
eins og uppblásin lumma steypt í
ál á gólfinu, er farið yfir strikið.
En þetta er smávægilegt atriði
sem hefur lítil áhrif á heildarsvip
sýningarinnar.
Ólöf hefur verið að gera góða
hluti á síðustu sýningum og stað-
festir það enn betur með þessari.
Allir þættir sýningarinnar ríma
vel saman, heildarmyndin er skýr
og framsetningin einföld og
sterk.
Handan við glerið
SKÚLPTÚR
ÞÓR VIGFÚSSON
Það er ekki ýkja eríitt að lýsa
sýningu Þórs Vigfússonar í kjall-
ara Listasafns Kópavogs. Þór sýn-
ir þar fjórar gríðarstórar glerrúð-
m-, ferkantaðar, u.þ.b. þrjá metra
á kant. Þær standa á gólfínu og
halla upp að vegg. Rúðumar eru
Ktaðar, hver með sínum lit.
Er rétt að kalla þetta skúlptúr,
því flatari getur myndlist ekki
orðið? Það era nokkrar ástæður
fyrir því að það er meira viðeig-
andi að lýsa þessum verkum sem
rýmisverkum. Þegar flötur er
orðinn svona stór fer hann að
hafa áhrif á rýmið í kringum sig.
Auk þess snúa rúðumar hver að
annarri, þ.a. þær afmarka fjórar
hliðar á salnum, með áhorfand-
ann á milli þeirra. Rúðurnar
sjálfar hafa líka áhrif á rýmis-
skynjun, sérstaklega ef staðið er
nálægt þeim, þær fylla út í sjón-
sviðið. Speglunin er það mikil að
maður sér allt rými salarins
speglast í rúðunni í einum lit, þ.e.
það er eins og að horfa á einlitan
heim hinum megin við glerið.
Yfirskrift sýningarinnar, „Brott-
hættir staðir“, bendir líka til þess
að Þór líti á verkin sem skúlptúra
frekar en t.d. málverk á gler (mér
sýnist hann mála á bakhlið glers-
ins).
Þessi sýning er nokkuð frá-
bragðin fyrri sýningum Þórs, að
því leyti, að hann hefur byggt
verk sín á því að raða saman ein-
litum flötum í ýmsum tilbrigðum.
Hér, aftur á móti, standa litaflet-
irnir einir og sér, og athyglin
beinist meira að eiginleikum efnis-
ins sjálfs. Hvor leiðin sem farin er,
þá er Þór tryggilega innan hefðar
naumhyggjunnar, ef hægt er að
tala um hefð í þessum efnum.
Verkin era því ekkert sérstaklega
frumleg, en þegar þau era skoðuð
í samhengi við fyrri verk Þórs er
mjög skiljanlegt að hann skuli
hafa tekið þetta skref, þ.a. það er
ekki hægt að líta á þessi verk sem
handahófskennda endurtekningu.
Þetta er djarfasta sýning Þórs,
sem ég man eftir, því verkin era
ekki aðeins stór, í amerískum yfir-
stærðum, heldur hefur hann
gengið lengra í átt til einföldunar
en áður.
Ég held það þurfi svolítið sér-
stakt fegurðarskyn til að kunna að
meta svona verk. Þó ekki sér-
viskulegt fegurðarskyn, því hver
sá sem heillast af nútímalegu stór-
borgaramhverfi, skýjakljúfum,
glerveggjum og gljáfægðu bíla-
lakki, þekkir það af eigin raun. En
það vill svo undarlega til, að
mörgum sem kunna að meta slíkt
fegurðarskyn finnst það ekki eiga
heima í myndlist. Það er því best
að nálgast þessi verk með því hug-
arfari, að líta á þau sem eðlilegan
hluta af umhveríinu, eins og þau
tilheyri húsinu, frekar en að líta á
þau sem aðskotahlut uppi á vegg.
Það er í þessari samverkan um-
hverfis og verkanna sem einhver
„brothætt“ tengsl myndast.
Gunnar J. Árnason
Yortón-
leikar Vals-
kórsins
VORTÓNLEIKAR Valskórsins
verða haldnir í Friðrikskapellu að
Hlíðarenda í kvöld, íimmtudagskvöld,
kl. 20:30. Á söngskránni eru innlend
og erlend lög fyrir blandaðan kór.
Valskórinn hefur starfað í sex vet-
ur og eru félagar nú 33 talsins. Gylfi
Gunnarsson hefur stjórnað kórnum
frá upphafí.
Aðgangur að tónleikunum er
ókeypis.
---------------
Barnakóra-
mót í Víði-
staðakirkju
ÞRIÐJA Barnakóramót Hafnar-
fjarðar fer fram í Víðistaðakirkju
laugardaginn 8. maí kl. 17. Á mótinu
koma fram tíu kórar með um 300
nemendum. Kórarnir munu syngja
hver fyrir sig en sameinast í lok tón-
leikanna og syngja þrjú lög.
Kórarnir starfa í grannskólum og
kirkjum Hafnarfjarðar og Álftaness.
STYRKÞEGARNIR: Björn Bergsteinn Guðmundsson, Elva Ósk Ólafsdóttir,
Edda Heiðrún Backman og Hilmir Snær Guðnason.
Elva Ósk Ólafsdótt- Viðurkenning fyrir ágæt störf í þágu leiklist-
ir, Edda Heiðrún ■ i* * 1 * 1 ar og þá jafnframt
Backman og Hilmir SlÖFI 1 IGIKíISLRF Þjóðleikhússins í
Snær Guðnason, og
Björn Bergsteinn Guðmunds-
son, Ijósahönnuður fengu ný-
lega viðurkenningu úr Menn-
ingarsjóði Þjóðleikhússins, en
hann var stofnaður á sumar-
daginn fyrsta 1950 á vígsludegi
Þjóðleikhússins.
I heiðursskjali sem viður-
kenningunni fylgir segir að úr
sjóðnum skuli veita viðurkenn-
heild.
I úthlutunarnefnd eni nú Stef-
án Baldursson, þjóðleikhússtjóri,
Birgir Thorlacius, fyrrverandi
ráðuneytisstjóri og Jóhann Sig-
urðarson, leikari.
Nýjar bækur
• DULMAGN Snæfellsjökuls, „The
mystique of Snæfellsjökull" er heiti
sömu hókar eftir Guðrúnu G. Berg-
mann.
I kynningu
segir: „Eins og
heitin bera með
sér er fjallað um
það dulmagn sem
löngum hefur
sveipað hinn
formfagra Snæ-
fellsjökul sér-
stæðri dulúð og
gert hann umtal-
aðari og athyglisverðari en flesta
aðra jökla á landinu. Vitnað er í
margar ritaðar heimildir og frásagn-
ir fólks, sem hefur með rannsóknum
sínum og upplifunum skynjað hina
sérstæðu orku sem einkennir svæðið
kringum Jökulinn.
Allar bera heimildirnar að sama
brunni. Snæfellsjökull er ekki neinn
venjulegur jökull.
I bókinni er fjöldi litmynda sem
sýna mismunandi hliðar á Jöklinum
og Stapafellinu.
Þetta er ellefta bók höfundai-.
Útgefandi er Leiðarljós.
• ÞISTLAR og fleiri ljóð hefur að
geyma 23 ljóð eftir Ted Hughes.
Þýðandi er Hallberg Hallmundsson.
Þetta er þriðja
kverið í flokki
sem hófst með
Blávindi eftir
pakístanska
skáldið Daud
Kamal árið 1997
og hélt áfram
með Gítarnum
eftir Frederico
García Lorca á
sl. ári.
í fréttatilkynn-
ingu segir að Ted
Hughes sé senni-
lega kunnur á ís-
landi sem eigin-
maður banda-
rísku skáldkon-
unnar Sylviu Pl-
ath. Skömmu fyr-
ir dauða sinn í
október 1998 gaf
hann út endur-
minningar sínar í Ijóðaformi um sam-
búð þeirra Sylviu og nefridist „Birí>
hday Letters". Eitt ljóð úr þeirri bók
er teldð með í þetta nýja kver.
Þistlar og fleiri Ijóð eru sótt í úr-
val úr kvæðum Hughes frá
1957-1981.
Útgefandi erBRÚ. Kverið er 32
bls. Það verður til sölu í bókabúðum
Máls og menningar, einnig er hægt
að panta hana hjá Blávind og Gítar-
inn. Verð: 490 kr.
• SILKI er þriðja skáldsaga ítalans
Alessandro Barrico og er í íslenskri
þýðingu Kolbrúnar Sveinsdóttur.
I kynningu
segir að Silki sé
Ijóðræn saga af
Frakkanum
Hervé Joncour
sem hefur þann
starfa að kaupa
egg silkiormsins
fyrir silkirækt-
endur í heima-
héraði sínu. Silki-
ormunum ógnar
hins vegar faraldur sem breiðst hef-
ur út um öll Miðjarðarhafslönd og
Joncour heldur til Japans að kaupa
þar heilbrigð egg. Þar bíður hans
töfraveröld, svo fínlega ofm að hún
virðist ekki vera annað en ævintýri
hugans.
Alessandro Bariceo fæddist í
Tórínó á Ítalíu árið 1958. Hann er
heimspekingur og tónlistai'fræðing-
ur að mennt og hefur um árabil fjall-
að um tónlist fyrir dagblöð og sjón-
varpsstöðvar á Italíu. Fyrsta bók
hans, Andinn í fúgunni, sem kom út
árið 1988, var ritgerð um hið þekkta
tónskáld Rossini en einnig hefur
hann gefíð út greinasafn um tónlist
sem ber nafnið Sál Hegels og kýrnar
í Wisconsin (1992).
íslenska þýðingin á Silki telst
vera þrítugasta þýðingin.
Útgefandi er Mál og menning.
Silki er 120 bls., unnin í Prentsmiðj-
unni Odda hf. Kápuna gerði Robert
Guillemette. Verð: 1.990 kr.
Alessandro
Barrico
Hallberg
Hallmundsson
Guðrún G.
Bergmann