Morgunblaðið - 16.12.1999, Qupperneq 32

32 FIMMTUDAGUR 16. DESEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Rekstur hafna
við Panamaskurð
Heita að
misnota
ekki að-
stöðu
Panamaborg. AFP.
HUTCHISON Whampoa í Hong
Kong, fyrirtæki sem mun annast
rekstur hafna við báða enda Pan-
amaskurðarins, fullyrðir að engin
ástæða sé til að óttast að stjórn
kommúnista í Peking muni reyna að
misnota aðstöðu fyrirtækisins.
Bandarískir hægrimenn segja að
fyrirtækið sé aðeins skálkaskjól fyr-
ir Pekingstjórnina er hyggist reyna
að auka áhrif sín í Rómönsku Amer-
íku.
Thomas Moorer, fyrrverandi
flotaforingi, segir að Bandaríkin
verði að tryggja að kínverskir
kommúnistar nái ekki yfirráðum
skurðarins í sínar hendur. Moorer er
einn margra Bandaríkjamanna sem
lýstu andstöðu við að Panamamenn
fengju yfirráðin í sínar hendur en
það var gert með formlegum hætti á
þriðjudag. Er þá m.a. vísað til þess
að Bandaríkin hafi á sínum tíma
grafið skurðinn og þeir eigi mikil-
vægra hagsmuna að gæta, ekki síst í
hernaðarlegu tilliti.
Einkaleyfi til tuttugu
og fimm ára
Hutchison Whampoa hreppti fyrir
þrem árum einkaleyfi til reksturs
hafnanna til 25 ára. Fyrirtækið er
umsvifamikið og rekur meðal annars
stórar hafnir í Bretlandi. Það er í
fjölþjóðlegri eigu en skráð í Hong
Kong og hefur verið fullyrt að hags-
munaaðilar í kínverska hernum hafi
þar mikil áhrif. Talsmaður þess,
John Meredith, sagði í gær að ekki
væri vitað til þess nokkur kínversk-
ur meginlandsbúi ætti meira en 1%
hlut.
Auðkýfingurinn Li Ka-sheng í
Hong Kong er langstærsti eignar-
aðili fyrirtækisins og sagði Meredith
að hann ætti góð samskipti við ýmsa
stjórnmálaleiðtoga í heiminum, þar á
meðal leiðtoga í Peking. Sömu sögu
væri að segja af ýmsum kaupsýslu-
mönnum í Bandaríkjunum.
Meredith sagði að lokum að málið
allt ætti rætur að rekja til innan-
landsdeilna í Bandaríkjunum.
ERLENT
Framkvæmdastj órn E vrópusambandsins
Þorskveiðar á Irlands-
hafi verði bannaðar
Brusscl. Reuters.
Fellibylur-
inn Jón
herjar á
Astrali
Hjónin Peter og Ingrid Rengel líta
út um dyrnar á gámi sem þau leit-
uðu skjóls í þegar fellibylurinn
Jón gekk yfir norðvesturhluta
Ástralíu á miðvikudag. Bylurinn
er sagður hinn öfiugasti sem
gengið hefur yfir landið, mun
vindhraðinn hafa farið í 300 km á
klukkustund en hann olli litlu tjóni
þar sem svæðið er afar strjálbýlt.
Megnið af byggðinni í Ástralíu er í
suðausturhluta landsins.
FRAMKVÆMDASTJÓRN
Evrópusambandsins, ESB, hyggst
leggja til að hætt verði þorskveiðum
í Irlandshafi vegna þess hve stofn-
arnir hafi minnkað ískyggilega. Var
gert ráð fyrir að tillaga þessa efnis
yrði samþykkt í gærkvöldi.
Tveggja daga fundur sjávarút-
vegsráðherra sambandsins hefst í
Brussel í dag og verða þar teknar
lokaákvarðanir um veiðikvóta fyrir
næsta ár. Er vandinn vegna þorsk-
stofnanna talinn eitt mikilvægasta
mál fundarins.
„Jafnvel fulltrúar hagsmunaaðila í
sjávarútveginum viðurkenna að eitt-
hvað hafi farið úrskeiðis," sagði emb-
ættismaður í Brussel. „Eitthvað
verður að gera áður en allt verður
um seinan. Við stefnum að því að eini
þorskaflinn sem berist á land næsta
ár verði meðafli," sagði hann.
Meðafli er sá afli sem veiðist óvart
þegar sjómenn eru að reyna að fiska
aðrar tegundir. Að sögn embættis-
manna hyggst framkvæmdastjórnin
setja hámarkið 1.700 tonn fyrir með-
afla á þorski og ljóst er að ákvörð-
unin mun hafa mikil áhrif á tekjur
sjómanna. Auk Breta og íra veiða
Belgar og Frakkar þorsk á írlands-
hafi sem er milli Iríands og Eng-
lands.
Stofnun bótasjóðs fyrir fyrr-
verandi nauðungarverkafólk
Schröder segir
samkomulagi náð
Berlín, Vín. Reuters, AFP, AP.
GERHARD Schröder, kanzlari
Þýzkalands, sagðist í gær fastlega
búast við því að samkomulag um
skaðabótasjóð til handa fólki sem
neytt var til vinnu í Þýzkalandi á
dögum síðari heimsstyrjaldar yrði
samþykkt á fundi með fulltrúum
hópa þessa fólks í Berlín á morgun.
Eftir nærri árslangt samningaþóf
greindu þýzkir stjórnarfulltrúar frá
því, að samkomulag hefði náðst um
stofnun sjóðsins og að hægt yrði að
byrja að greiða út bætur úr honum
um mitt næsta ár. Otto Lambsdorff
greifi, fulltrúi þýzku stjórnarinnar í
viðræðunum um stofnun sjóðsins,
vildi ekki gefa annað upp um sam-
komulagið en að sátt hefði náðst um
að hver sá sem tilkall ætti til bóta úr
sjóðnum fengi allt að 15.000 mörk í
sinn hlut, andvirði 570.000 króna.
Lögmenn fólks sem telur sig eiga til-
kall til þessara bóta staðfestu að
heildarupphæðin í sjóðnum yrði um
10 milljarðar marka, hátt í 400 mill-
jarðar króna. Þýzk stjórnvöld hefðu
fallizt á að hækka framlag sitt úr
þremur i fimm milljarða marka, á
móti fimm milljarða framlagi fyrir-
tækjahópsins. I honum eru nú 65
þekkt þýzk fyrirtæki, en verið er að
reyna að fjölga þeim enn.
Schröder hefur þrýst mjög á um
að gengið verði frá þessu samkomu-
lagi frá því nokkur þýzk stórfyrir-
tæki tóku sig saman um að stinga
upp á stofnun þessa bótasjóðs í febr-
úar sl„ en lögmenn í Bandaríkjun-
um, umbjóðendur hópa fólks, sem
neytt var til vinnu á stríðsárunum í
Þýzkalandi, höfðu hótað fyrirtækj-
unum lögsóknum og háum skaða-
bótakröfum. Schröder sagði að nýleg
bréfaskipti sín við Bill Clinton
Bandaríkjaforseta hefðu hjálpað til
við að koma málinu í höfn. „Bréfa-
skiptin snerust um hvað væri hægt
að gera til að vernda þýzk fyrirtæki
fyrir málsóknum í framtíðinni, og, að
sjálfsögðu, fjárupphæðir," tjáði
kanzlarinn fréttamönnum í Berlín.
Gizkað er á að fjöldi þess fólks sem
talið er að geti átt kröfu á bótum úr
hinum nýja sjóði og enn er á lífi sé
allt að tveimur milljónum. Meðalald-
urinn er nálægt 80 árum.