Morgunblaðið - 30.12.1999, Blaðsíða 40

40 FIMMTUDAGUR 30. DESEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Fáskrúðsfjörður í nærmynd,
skyldi Stalín vera þar?
I SIÐUSTU sveitar-
stjórnarkosningum á
Fáskrúðsfirði kom
fram nýr framboðslisti
sem nefndur var Óska-
listinn og var hann
skipaður ungu fólki,
sem beitti þeim blekk-
ingum og áróðri, að
segja að þeir sem
störfuðu í hreppsnefnd
á árum áður hefðu
staðið sig illa og rétt
væri að gefa ungu fólki
með nýjar og sjálf-
stæðar skoðanir tæki-
færi. Unga fólkið taldi
að þetta tækifæri feng-
ist ekki inni á listum með þeim eldri,
heldur yrði að bjóða fram sérlista.
Óskalistinn fékk góðan byr í kosn-
ingunum og fékk um 25% fylgi og
einn mann kjörinn og var nálægt því
að fá tvo menn, þannig að greinilegt
var að stór hluti bæjarbúa var á
þeirri skoðun að gefa ætti ungu og
áhugasömu fólki tækifæri. Hvernig
skyldi nú Óskalistinn hafa komið
þeim eldri fyrir sjónir sem undir-
bjuggu sig fyrir kosningarnar,
skyldi hann raska einhverju ímynd-
uðu valdajafnvægi sem hefur ríkt í
bænum eða skyldi hann blása nýju
og kraftmiklu lífi í stjórnun bæjarfé-
lagsins, eins og þetta unga fólk lof-
aði svo hátíðlega í kosningabarátt-
unni? Skemmst er frá því að segja
að framsóknarmenn á Fáskrúðsfirði
fögnuðu þessu framboði mjög og
héldu ekki vatni af hrifningu yfir
þessu framtaki þeirra ungu og ósk-
uðu þeim við hvert tækifæri til ham-
ingju og ekki að undra, því Óskalist-
inn var sannarlega þeirra Óskalisti
og fékk hann þegar á sig stimpilinn
litli Framsóknarflokkurinn og allt
það háð og spott, sem fram kom á
Óskalistann fyrir kosningar, hefur
staðið eins og stafur á bók.
Hjá hinum gömlu framboðum á
Fáskrúðsfirði þ.e. Samtökum
óháðra, Alþýðubandalaginu og
Sjálfstæðisflokknum sem undir-
bjuggu að bjóða fram sameinaðir í
kosningunum og ætluðu með því að
Eiríkur Stefánsson
skáka nátttröllunum í
Framsóknarflokknum
og fá hreinan meiri-
hluta, ríkti ekki sama
gleðin jrfir þessu fram-
taki og ekki var um
hamingjuóskir að ræða
til hinna ungu, því
þetta framboð setti
verulegt strik í reikn-
inginn hjá þeim og
gjöreyðilagði um leið
alla þeirra möguleika,
enda leikurinn til þess
gerður eins og síðar
kom í ljós.
Það fór eins og al-
mannarómur sagði fyr-
ir kosningar að Óskalistinn gerðist
hækja framsóknarafturhaldsins í
sveitarstjórn og fylgdi þeim eftii-
skoðanalaus með tómt höfuð og eng-
ar hugmyndir og er eins og hundur í
bandi sem hlýðir húsbóndanum þeg-
ar hann sigar honum. Nú er liðið eitt
og hálft ár frá kosningum og hefur
komið margoft fram það ofríki sem
ávallt ríkir á Fáskrúðsfirði, þegar
stóri Framsóknarflokkurinn stjórn-
ar í meirihluta með skoðana- og
áhugalausar lyddur sér við hlið eins
og nú er. Má t.d. nefna málsmeð-
ferðina á úthlutun hins svokallaða
byggðakvóta sem Búðahreppi
áskotnaðist og sveitarstjórn var
treyst til að úthluta eftir reglum
sem stjórn Byggðastofnunar setti
þeim, en þó fyrst og fremst af rétt-
læti. Auglýst var eftir umsóknum í
kvótann í heimabyggð og bárust 4
umsóknir og voru þær opnaðar á
fundi byggðarráðs Búðahrepps og
gerðar opinberar.
Nokkrum dögum síðar þóknaðist
stóra Framsóknarflokknum að gefa
nýjum aðilum tækifæri til að sækja
um byggðakvótann, þó að öllum
væri það ljóst að tilboð hinna fjög-
urra væru orðin opinber og lægju
frammi. Ekki datt litla Framsóknar-
flokknum í hug að sýna sjálfstæði
sitt og mótmæla þessum vinnu-
brögðum, heldur lallaði inn á fund
dillandi rófunni framan í húsbónd-
ann, sleikti skóna hans og beið fyrir-
skipana og gelti síðan í takt eins og
venjulega. Minnihluti sveitarstjórn-
ar mótmælti þessum vinnubrögðum
harðlega og gekk síðan af fundi og
neitaði að taka þátt í úthlutun
byggðakvótans. Stóri Framsóknar-
flokkurinn var þá ekki lengi að mat-
reiða súpuna ofan í þá litlu, sem tóku
við með góðri lyst eins og venjulega
og kjömsuðu á. Dubbuð var upp og
sett í sparifötin framsóknannadd-
ama og dóttir fyrrverandi stjórnar-
Stjórnmál
Saga Fáskrúðsfjarðar
segir okkur, segír
Eiríkur Stefánsson, að
allir þeir sem hafa starf-
að með framsóknar-
mönnum í meirihluta
sveitarstjórnar á
Fáskrúðsfirði hafa glat-
að trúverðugleika.
manns Kaupfélagsins með kaupfé-
lagsblóð rennandi í æðakerfinu og
enga réttlætiskennd og lagði hún
fram tillögu um að úthluta þremur
fyrirtækjum kvótanum og mátti
heyra tárin renna, þegar hún flutti
tillögu sína, slík var geðshræringin
og var tillaga hennar samþykkt ein-
róma, undir hjartnæmum ræðum
stóra Framsóknarflokksins og lítils
háttar gelti frá litla skoðanalausa
Framsóknarflokknum sem að sjálf-
sögðu sýndi hollustu sína í þessari
óhæfu eins og öðrum. Það næsta sm
gerist er að Byggðastofnun sem átti
að staðfesta og eiga síðasta orðið í
úthlutun byggðakvótans tók fyrir
afgreiðslu fjórmenningaklíkunnar
frá Fáskrúðsfirði og skemmst er frá
því að segja að stjómarmenn
Byggðastofnunar ógiltu algjörlega
úthlutunina á kvótanum og kröfðust
þess að allt málið yrði tekið upp á
nýjan leik. Sveitarstjórn Búða-
hrepps eða réttara sagt meirihluta
sveitarstjórnar var nú ekki lengur
treyst fyrir því að úthluta byggða-
kvótanum og fenginn var hlutlaus
ráðgjafi sem Búðahi-eppur réð til
starfa til að fara oí'an í málið og
koma með tillögur. A þessari stundu
hefði sveitarstjórn átt að hafa vit á
því að óska eftir því að starfsmenn
og stjórn Byggðastofnunar réðu
málinu til lykta og legðu fram tillög-
ur um úthlutun kvótans. Þess í stað
réð sveitarstjórnin sér ráðgjafarfyr-
irtæki til starfans og kastaði þar
með á glæ fjögur til fimm hundmð
þúsund krónum úr sveitarsjóði, sem
þessi óþarfa ráðgjöf kostaði, en það
er svona svipuð upphæð og ein ræst-
ingakona hefur í laun á heilu ári hjá
Búðahreppi, en stefnt er að því að
lækka laun í ræstingum hjá sveitar-
félaginu, en það er önnur saga, sem
verður tekið á síðar hjá þessum
seinheppnu trúðum. Þegar tillög-
urnar sáu dagsins ljós, kom í ljós að
það fyrirtæki sem ráðgjafarfyrir-
tækið lagði til að fengi allan byggða-
kvótann, ég endurtek allann
byggðakvótann, var einmitt það fyr-
irtæki sem framsóknarhrollvekjan á
Fáskráðsfirði lagði til í sinni tillögu
að fengi ekki eitt einasta kíló. Sem
sagt ekki stóð steinn yfir steini í því
sem þessar steinmnnu framsóknar-
sálir í sveitarstjórn Búðahrepps
höfðu lagt til, þegar þær af sínu ör-
læti og réttlæti útdeildu nokkrum
þorskum til hinna fátæku.
Nú hefði mátt ætla að málinu væri
þar með lokið og þessir steingerv-
ingar á Fáskráðsfirði myndu stað-
festa tillögur ráðgjafarfyrirtækisins
sem þeir sjálfir réðu til starfa, en
það var nú aldeilis ekki, heldur vís-
uðu þeir málinu frá sér til Byggðast-
ofnunar með miklum hroka, yfirlæti
og óvirðingu í garð stjórnar Byggða-
stofnunar.
Byggðastofnun staðfesti svo til-
lögur ráðgjafarfyrirtækisins á fundi
sínum og þar með lauk þessum
farsa, þar sem utanaðkomandi aðil-
ar þurftu og gátu tekið fram fyrir
hendurnar á þessum framsóknar-
náttröllum, sem kunna ekki að
skammast sín og því síður að starfa
af réttlæti fyrir alla, heldur starfa
þau þannig að réttlætið er bara fyrir
suma og þeim þóknanlega.
Óskalistafólk sem kom fram með
sérframboð undir fölskum for-
merkjum, flettir greinilega aldrei
upp sinni stefnuskrá og bauð fram
undir formerkjum slagorðsins
„breyttu til og breyttu rétt“ hefur
orðið sér til skammar hvað eftir ann-
að í störfum sínum og brotið sveitar-
stjórnarlög, þar sem segir að menn
sem kjörnir eru til starfa í sveitar-
stjórn, eigi að fara eftir samvisku
sinni og sannfæringu við afgi’eiðslu
mála. Ef þessi vinnubrögð og mörg
önnur eni þeirra samviska og sann-
færing, þá hefði verið einlægra fyrir
þetta unga fólk að ganga hreint til
verks og fylkja sér beint undir
merki Framsóknarflokksins á Fá-
skrúðsfirði, sem hefur enga sam-
visku né sannfæringu þegar um völd
og áhrif er að ræða í bæjarfélaginu,
enda kom það vel fram í þessu máli
„vont er þeirra ranglæti en verra er
þeirra réttlætiT
I stefnuskrá Óskalistans fyrir síð-
ustu kosningar stóð eftirfarandi
setning: „Sumum finnst við óábyrgir
krakkavitleysingar, en við höfum
trú á bæjarfélaginu og á okkur sjálf-
um“ en þeir hefðu átt að bæta við:
„Framsókn er minn hirðir og mig
mun ekkert bresta“%
Ég veit að trá Óskalistafólks á
sjálfu sér er ekki til staðar lengur
hjá stórum hluta af frambjóðendum
listans og hann á þegar í stað að yf-
irgefa meirihlutasamstarf við stóra
Framsóknarflokkinn. Saga Fá-
skrúðsfjarðar segir okkur að allir
þeir sem hafa starfað með fram-
sóknarmönnum í meirihluta sveitar-
stjórnar á Fáskrúðsfirði hafa glatað
tráverðugleika og sjálfstæði sínu og
hafa beðið mikið tjón í næstu kosn-
ingum (skoðið söguna) og eru vilja-
laust verkfæri í höndum þeirra og sú
framtíð bíður ykkur á Óskalistan-
um, ef þið snúið ekki við blaðinu nú
þegar. Á Fáskrúðsfirði ríkir samfé-
lag á niðurleið, og ekki hefur sést sá
þróttur og það viðnám gegn þeirri
þróun sem Óskalistinn boðaði í
kosningunum og ekkert nýtt hefur
séð dagsins ljós, sem fyrrverandi
sveitarstjórnarmenn voru ekki bún-
ir að koma í höfn.
Höfundur er formaður Verkalýðs-
og sjómannafélags Fáskrúðsfjarðar.
Hvers virði er lífið?
UNDANFARNA
mánuði hafa birst
greinar í dagblöðun-
um þar sem einstakl-
ingar, titlaðir sem
menntaðir menn, rök-
styðja það hvers
vegna þörf sé á því að
flytja Reykjavíkur-
flugvöll. Þessi um-
ræða minnir óneitan-
lega á það að hæst
glymji í tómri tunnu.
Mér finnst því veru-
leg þörf á því að upp-
lýsa almenning um
nokkrar þeirra ástæð-
na að völlurinn er þar
sem hann er og hvers
vegna það séu fá rök nógu sterk til
að flytja hann.
Það sem yfirleitt gleymist er að
Reykjavíkurflugvöllur er stærsta
öryggistæki landsins. Hann er inn-
an við 2 km frá fullkomnustu
sjúkrahúsum landsins. I jafnfá-
mennu samfélagi og Island er eru
ekki til fjármunir til að reka nema
eitt eða tvö hátæknisjúkrahús.
Þess í stað er fólk flutt loftleiðis
allt að 400 km. Það er ekki að
ástæðulausu að fólk er flutt úr
þyrlu í flugvél úti á landi ef talið
er að flugvélin verði fljótari að
koma súklingnum undir læknis-
hendur. í neyðartilfellum skiptir
hver sekúnda máli, það staðfesta
sjúkraflutningamenn í Reykjavík,
og sér þá hver maður að það væri
alls ekki rökrétt að fljúga með
bráðasjúkling til
Keflavíkur og keyra
hann síðan til Reykja-
víkur. Fyrir þá sem
ekki vita var t.d. talið
nauðsinlegt að hafa
blindaðflug að þyrlu-
pallinum við Borgar-
spítalann þrátt fyrir
að stutt væri niður á
flugvöll, enn og aftur
öryggisins og tímans
vegna.
Er það kannski al-
menn skoðun Reyk-
víkinga að fólk utan af
landi sé annars flokks
einstaklingar, sem
þurfa ekki að komast
undir læknishendur fyrr en eftir
dúk og disk? Einfaldlega vegna
þess að þeim finnst ekki við hæfi
að hafa flugvöll við gömlu borgina.
Við skulum þá krossa fingur og
vona að sem fæstir Reykvíkingar
þurfi bráðainnlögn þegar þeir eru
staddir utan höfuðborgarsvæðis-
ins.
Það hefði enginn óskað Vest-
manneyingum að vera flugvallar-
lausir þegar gaus 1973 og það ósk-
ar enginn Reykvíkingum að vera
flugvallarlausir ef náttúruhamfarir
ríða yfir Reykjanesið.
Með öðrum orðum, Reykjavíkur-
ílugvöllur er mikilvægur hlekkur í
heilbrigðis- og öryggiskerfi þjóðar-
innar. Án hans er almannavarna-
og heilbrigðiskerfi landsins aðeins
rústir einar sem seint verður hægt
að byggja upp af sama styrk aftur.
Flugvöllur sem er jafnmikið ör-
yggistæki og Reykjavíkurflugvöll-
ur dugar heldur ekki ef hann er í
annars flokks ástandi. Til dæmis
út frá brautarskilyrðum eða blind-
aðflugum inn á völlinn, að ekki sé
rætt um ef veðrið er mjög slæmt.
Helga Hjörvar datt í hug að hafa
bara eina braut. Honum er greini-
lega ekki kunnugt um að þó svo
færustu flugmenn þjóðarinnar geti
skellt sér niður í nánast hvaða
veðri sem er og við hvaða aðstæð-
ur sem er, J>á sé það brot á örygg-
isreglum. I siðmenntuðum samfé-
lögum kallast það brjálæði. Það
lenda t.d. fáir á braut 14 með
meira enn 20-30 hnúta þvert á
braut s.s. í góðri norðanátt. Ljósi
punkturinn er þó sá að augu
manna hafa opnast fyrir því að
leggja Suðurgötuna í stokk. Þá
yrði stórhættulegri umferðar-
gildru eitt, sem reyndar kemur
flugi ekkert við heldur almennri
umferð, og gert keift að lengja
braut 14 um 300-500 metra út í
sjó. Þar með mætti töluvert
minnka álag á braut 20.
Vissulega er ónæði af flugvellin-
um, en ef t.d. er tekið mið af háv-
aðamengun sem hann veldur er
staðreyndin sú að ekki er hægt að
gera viðunandi mælingar sökum
hávaða frá bílaumferð kringum
völlinn. Öll flugtök eru bönnuð frá
klukkan 23:30 til 07:00 og lending-
aræfingar eru bannaðar nema rétt
meðan flestir eru enn í vinnunni,
Vilberg
Tryggvason
þetta ásamt öðrum fyrirbyggjandi
ráðstöfunum tryggir lágmarks-
ónæði af völdum flugumferðar
kringum völlinn. Auk þess eru
stærstu vélar sem lenda reglulega
á vellinum núna, BA-146 (fjöguiTa
hreyfla farþegaþota), jafnframt
Flugvöllur
Oft gleymist, segir Yil-
berg Tryggvason, að
Reykjavíkurflugvöllur
er stærsta öryggistæki
landsins.
meðal lágværustu farþegavéla sem
finnast í heiminum
Friðrik H. Guðmundsson hélt
því fram að viðgerðir á Reykjavík-
urflugvelli væru í raun dulbúin
gerð millilandaflugvallar og í raun
þyrfti ekki nema brot af núverandi
fjárveitingum til að gera flugvöll-
inn fyllilega nothæfan fyrir innan-
landsflug um nánustu framtíð. Ég
vonast til að hann sjái sér fært að
ganga um flugvöllinn til að kynna
sér raunverulegt ástand vallarins
og hvernig alþjóðastaðlar kveða á
um að svona völlur skuli gerður.
Auk þess er kominn tími á að end-
urbyggja stóran hluta af þeim
þjónustubyggingum sem fyrirtæki
vallarins nota og eru fyrir löngu
búin að sprengja utan af sér.
Einnig á eftir að leysa þá þraut
sem það vissulega er að halda
Vatnsmýrinni í núverandi horfi
eftir að búið verður að byggja þar
upp undir 20.000 manna byggð.
Eða skulu fuglar borgarinnar lifa
á brauðinu einu saman?
Fram á þennan dag hefur fugl-
um og mönnum gengið ágætlega
að samnýta þann græna reit sem
völlurinn myndar. Eftir að Mikla-
brautin verður færð niður fyrir
Umferðarmiðstöðina verður búið
að samnýta þetta svæði enn betur.
Tölfræðin segir að með því að
færa allt það flug sem nú er í
Reykjavík til Keflavíkur muni auk-
in umferð til Keflavíkur kosta 2-3
mannslíf í umferðinni á ári, það
eru ekki nema u.þ.b. 20-30 manns
á tíu ára tímabili.
Það er fyrir löngu kominn tími
til að stjórnvöld taki ábyrga af-
stöðu til vallarins og viðurkenni
hann sem einn af grundvallarþátt-
um fyrir því að hin dreifða byggð
blómstri á Islandi og heilbrigðis-
kerfi verði eins gagnvirkt og auðið
er. Þingmenn þjóðarinnar og ekki
síst landsbyggðarinnar ættu nú að
bretta upp ermar og berjast sem
einn maður fyrir því að völlurinn
verði áfrarn á núverandi stað,
landsmönnum öllum til heilla.
Það getur vart talist eðlilegt að
hópur Reykvíkinga geti stuðlað að
skertri heilbrigðisþjónustu við
landsbyggðina, vegna þess eins að
þeim mislíki staðsetning vallarins.
Að lokum vona ég að sem flestir
geti sameinast um að gera völlinn
veglega upp sem hvert annað sam-
göngumannvirki, en ekki láta hann
líta út eins og vanhirta verksmiðju
um ókomin ár.
Höfundur er starfandi flugmaður
á Reykjavíkurflugvelli.