Morgunblaðið - 30.12.1999, Blaðsíða 72

MORGUNBLAÐIÐ
72 FIMMTUDAGUR 30. DESEMBER 1999
BREF TIL BLAÐSINS
Er Blönduvirkjun
gleymd?
Frá Hauki Pálssyni og
Ríkarði Pálssyni:
UMRÆÐURNAR um Fljótsdals-
virkjun taka hinar skringilegustu
vendingar upp á síðkastið. Söng-
kona íslensk er fengin hér upp á
klakann utan úr heimi. Hún heldur
blaðamannafund með honum pabba
sínum og segir margt. Hún viður-
kennir að hún hafi enga þekkingu á
téðri virkjun enda er hún öllum
^tundum raulandi í útlandinu og
sjaldséð á Austfjörðum.
Gráskeggjaður hagyrðingur
gengur á fund Noregskonungs og
hyggst flytja honum drápu en
kóngsi vildi ekki hlusta á hann enda
líklega upptekinn við laufabrauðs-
bakstur. En hvað um það, hagyrð-
ingurinn fékk ódýra auglýsingu á
bók eftir sig sem er í jólabókaflóð-
inu. I allri þessari umræðu minnist
enginn á deilurnar um Blönduvirkj-
un fyrir tveimur áratugum. Gríðar-
mikil mótmælaalda reis yfir landið.
AIls konar sjálfskipaðh’ náttúruunn-
endur og „besservisserar" risu upp á
afturlappimar og mótmæltu virkj-
uninni dyggilega studdir af
mikkrum bændum úr upprekstrar-
félagi Auðkúlu- og Eyvindarstaða-
heiðar, sem sáu eftir graslendinu
sem færi undir uppistöðulónið og
töldu jafnvel að af völdum þess hlyt-
ist loftslagskólnun. Landsvirkjun
náði samningum við bændur, um-
fangsmikil uppgræðsla var hafin og
virkjunin reis. Þáttur Hjörleifs
nokkurs Guttormssonar var sér-
stakur í umræðunni. Hann hafði allt
á homum sér út af Blönduvirkjun.
Hann sagði hana vera vitlausa og
óþarfa og að betra væri að drífa sig
'ðtrax í Fljótsdalsvirkjun. Óánægju-
raddimar vegna Blönduvirkjunar
era nú löngu þagnaðar og er ekki
laust við að gömlu mótmælendumir
skammist sín fyrir fyrri þröngsýni.
Við viljum nú telja upp nokkra
aðalkosti Blönduvirkjunarinnar og
ágæti hennar:
1. Greiðfærir vegir liggja nú hvar-
vetna um heiðamar og gera fleir-
um en jeppaeigendum kleift að
ferðast um þetta fallega svæði.
2. Uppistöðulónið er gríðarstórt og
geysifagurt stöðuvatn með eyjum
og fjörðum, iðandi af fuglalífi.
3. Blöndugilið neðan stíflunnar við
Reftjamarbungu er orðið vinsæl
gönguleið, áður náttúralega ófær.
Leiðin frá stíflu er um 20 km
löng. Þama eru sérstakar gróður-
leifar og hrikalegir hamraveggir.
Sannkallað náttúraundur.
4. Öll umgjörð um virkjunina er til
mikillar prýði. Nú er meira að
segja hafin skógrækt í Eiðstaða-
landi.
5. Blanda sjálf er gjörbreytt. Hún
er orðin að bergvatnsá. Laxveiði-
menn veiða nú hvarvetna um
fljótið en áður voru næstum ein-
göngu húkkaðir laxamir í kol-
mórauðu vatninu í Ennislandi
skammt ofan Blönduóss.
6. Landbrot á bökkum Blöndu er
nánast horfið enda er straumur-
inn í henni reglulegur og flóðin
aflögð að mestu.
Við höfum ekki ástæðu til annars
en að ætla að virkjunin fyrir austan
verði eins vel lukkuð og Blöndu-
virkjun.
Okkur finnst óvinir Fljótsdals-
virkjunar hafa farið offari og verið
ósanngjarnir. Það er klárt að gæs-
imar eystra muni flytja sig um set
eins og þær gerðu á Auðkúluheiði
og haldi áfram að geta sín afkvæmi
sem era síðan Englendingum til
skemmtunar á gæsaveiðum sínum.
Sanngjamt er að Austfirðingar
séu látnir í friði og fái að lifa lífi sínu.
HAUKUR PÁLSSON,
Röðli, Blönduósi.
RÍKARÐUR PÁLSSON,
Háaleitisbraut 65, Reykjavík.
Álver - er það til bóta?
Frá Sveini Indríðasyni:
í NÓVEMBERHEFTI Florists’
Review fjallar ritstjórinn um níu ára
góðæri í atvinnulífi Bandaríkja-
manna. Hún segir frá því að 9 millj-
ónir starfa hafi orðið til á þessum
'Tíma og 80% þessara starfa séu í fyr-
irtækjum með 20 eða færri starfs-
menn. Þetta eru merkilegar tölur, en
koma ekki á óvart þar sem Banda-
ríkjamenn hafa verið að flytja stór-
iðju sína og fyrirtæki úr landi, þang-
að sem laun eru lág og orka ódýr.
Á sama tíma era Islendingar hel-
teknir af því að sökkva náttúraperl-
um og gefa með orkunni, í álver á
Austfjörðum.
Austfirðingar, sem ég hefi þekkt í
gegnum tíðina, hafa verið með fullu
viti og vel það, svo ég er ekki viss
um, að þeir myndu una sér lengi í
heilsuspillandi verksmiðjum, á lág-
um launum.
k I sambandi við að sökkva nátt-
úraperlum til virkjunar, er fróðlegt
að rifja upp sögu þjóðgarða í
Bandaríkjunum.
Það vora rithöfundar og lista-
menn, sem fyrstir komu auga á
verðmæti óspilltrar náttúra þar í
landi.
Árið 1832 kom George Catlin, rit-
höfundur og listamaður á framfæri
hugmynd um þjóðgarða. Undir
þetta tóku síðan þekktir menn, eins
og John James Audubon, fugla-
fræðingur og rithöfundamir Ralph
Waldo Emerson og Henry David
Thoreau.
Árið 1864 stofnaði Kalifomíuríki
Yosemite-þjóðgarðinn og Yellow-
stone-þjóðgarðurinn kom svo 1872,
á vegum alríkisstjómar. Nú geta
menn ekki nógsamlega þakkað
þessum frumkvöðlum, að hafa tekið
frá landflæmi undir þessa þjóð-
garða og fjölmarga síðar og ekki
hvarflar að mönnum að virkja í eða
nálægt þeim.
I sambandi við skammsýni og
græðgi þeirra, sem öllu vilja sökkva
og allt virkja, dettur mér í hug saga
af kerlingu einni fyrir vestan, í
gamla daga.
Hún bjó á einhverju koti við
þröngan kost og þótti lítil búkona.
Ef eitthvað var til að borða í kotinu,
umfram venju, var hún vön að segja:
„Það er best að klára þetta í dag -
ekki víst að maður lifi á morgun."
SVEINN INDRIÐASON,
Árskógum 8.
■íoi
Aramótakristall í úrvali
Líttu á verðið
Opiö mán.-fös. frá kl. 12-18, lau. kl. 11-18 og sun. kl. 13-17.
Grensásvegi 14 ♦ sími 568 6076
í DAG
VELVAKAJVPI
Svarað í síma 569 1100 frá 10-12 og 13-15
frá mánudegi til föstudags
Sport-
markaðurinn
KONA hafði samband við
Velvakanda og langaði að
spyijast fyrir um, hvað
hefði orðið af Sportmark-
aðnum, sem var við Skip-
holt. Hún hafði lagt inn
skauta og fleira hjá þeim.
Ef einhver getur gefið
henni upplýsingar, þá er
hún í síma 554-3448.
Launþegar og kjara-
samningar
NIJ eru kjarasamningar
bráðum lausir, og þá end-
urtekur sama sagan sig aft
ur og aftu. Þegar laun okk-
ar eiga að hækka þá verð-
ur allt ómögulegt. Þá koma
þeir Davíð og félagar fram
fyrir skjöldu, og segja að
ekki sé hægt að hækka
launin okkar. En þeirra
laun geta hækkað og
hækkað, svo skýla þeir sér
á bak við Kjaradóm. Hvar
er okkar Kjaradómur? Nú
er mál að standa saman og
knýja á um hærri laun, við
þurfum minnst 150.000 kr.
í launaumslagið. Það þýðir
ekkert að tala um minna.
Ágætu launþegar, gleym-
um ekki þegar alþingis-
menn, ráðherrar og fleiri
góðir menn fengu sína
hækkun sem var allþokka-
leg. Ágætu launþegar,
hnefann í borðið og hana
nú. Gleðilegt ár og gangi
okkur vel.
13. september.
Að gefa og þiggja
ÞAÐ kom mér mjög á
óvart þegar ég frétti það,
að vinnustaðir ÖBÍ skiluðu
meira til ríkisins í einu og
öðru formi en styrkur rík-
isins skv.þjónustusamn-
ingi. Með öðrum orðum,
ríkið er að hagnast á
vinnustöðum fyrir öryrkja.
Hvert skyldu þessir pen-
ingar fara? Eitt veit ég að
ekki koma þeir til öryrkj-
ans. Mér finnst þessi
gjörningur til háborinnar
skammar. Svo er annað,
vinnustaðir fyrir öryrkja
greiða til Atvinnuleysis-
tryggingasjóðs, en skyldi
öryrkinn fá greitt úr hon-
um ef hann missir vinnu
sína af einhverjum ástæð-
um? Nei, það yrði væntan-
lega sagt, þú ert á bótum
sem öryrki, sem er í sjálfu
sér rétt, en hann (öryrk-
inn) verður engu að síður
fyrir tekjumissi. Nú skilst
mér að ríkisstjórnin ætli
að gleðja okkur öryrkjana
í byijun næsta árs og það
ekkert lítið. Til stendur að
hækka bætur um allt að
4%, sem mun gera 2.500
kr., enn þó ekki alveg, því
þegar búið er að taka full-
an skatt stendur eftir 1.500
kr. Fyrir þvílíka hækkun
vil ég þakka, en vona samt
sem áður að halli verði
ekki á ríkisútgjöldum
vegna þessara gjörða.
Guðjón Sigurðsson,
Hátúni 10A.
Tapað/fundið
Bíllyklar týndust
BÍLLYKLAR týndust á
bílastæðinu fyrir framan
Sparisjóð Hafnarfjarðar
við Linnetsstíg miðviku-
daginn 22. desember sl.
Upplýsingar hjá Ásmundi í
síma 555-4028.
Kvenarmbandsúr
fannst
LAUGARDAGINN 18.
desember sl. fannst í Selja-
hverfi kvenarmabandsúr.
Upplýsingar í síma 557-
2650.
Gullúr með
svartri skífu
GULLUR með svartri
skífu týndist þriðjudaginn
21. desember sl., sennilega
í Kópavogi, þó ekki víst.
Eigandinn er fullorðin
kona og hefur úrið tilfinn-
ingalegt gildi fyrir hana.
Upplýsingar í síma 554-
4568.
Umslag
týndist
HVÍTT þykkt umslag, af
stærðinni A5, týndist á
leiðinni frá Landsímahús-
inu að Laugavegi. Umslag-
ið er merkt Rúnar Jóns-
son. Skilvís finnandi vin-
samlegast hringi í síma
483-3923.
Kvengleraugu
fundust
KVENGLERAUGU fund-
ust efst í Stangarholti rétt
fyrir jólin. Upplýsingar í
síma 552-2806.

■ ....................................................
■i

Morgunblaðið/
Yíkverji skrifar...
VÍKVERJI sá fyrir stuttu mynd
Hrafns Gunnlaugssonar,
Myrkrahöfðingjann. Greinilegt er
að gerð myndarinnar hefur ekki
verið auðveld, en flestar útisenur er
teknar að vetrarlagi, oft í vondum
veðrum. Hrafni hefur tekist að
skapa góða heildarmynd á verk sitt,
auk þess sem honum hefur tekist að
skapa áhugaverða sögu.
Það er svo annað mál hversu
sögulega rétt Hrafn fer með Píslar-
sögu síra Jóns Magnússonar.
Njörður P. Njarðvík, prófessor og
rithöfundur, skrifaði grein í Morg-
unblaðið fyrir skömmu þar sem
hann gagnrýnir Hrafn harðlega fyr-
ir meðferð á vamarriti sr. Jóns.
Hann nefnir í grein sinni að Hrafn
fari rangt með nöfn persóna og að
ekki sé farið rétt með sagnfræðileg-
ar staðreyndu-. Hann bendir m.a. á
að Brynjólfur Sveinsson biskup dó á
undan síra Jóni, en í kvikmyndinni
er þessu öfugt farið.
Hrafn svaraði þessari grein
Njarðar og benti á það sem kemur
fram í kynningu með myndinni, að
hún sé lauslega byggð á Píslarsögu
síra Jóns Magnússonar og til að
leggja áherslu á þetta hafi t.d. nöfn-
um feðganna í myndinni, sem vora
brenndir á báli fyrir galdra, verið
breytt.
xxx
VÍKVERJI telur að of mikið sé
þrengt að sjálfstæði lista-
manna til að skapa listaverk ef þeir
mega ekki nota fortíðina og verk
sem samin voru í fortíðinni sem
yrkisefni. Upp í hugann koma sum
verka Halldórs Laxness, sem iðu-
lega sótti yrkisefni í gamlar sögur.
Eitt frægasta verk hans, Islands-
klukkan, er byggt á sögum af Árna
Magnússyni handritasafnara og
Jóni Hreggviðssyni, bónda á Rein.
Ekki hirti Halldór alltaf um að fara
rétt með sögulegar staðreyndir.
Árna og Jón nefnir hann sínum
réttu nöfnum, en hins vegar kallar
hann Þórdísi, húsfreyju í Bræðra-
tungu, Snæfríði. I sögunni lætur
Halldór sem Þórdís og Ami hafi átt
í ástarsambandi, en Már Jónsson
sagnfræðingur hefur sýnt fram á í
nýrri ævisögu um Arna að nær
engar líkur eru á að nokkur fótur
hafi verið fyrir þessu. Már bendir
einnig á að Halldór dragi upp
nokkuð grófa og ósanngjarna
mynd af hinni dönsku eiginkonu
Árna í íslandsklukkunni. Hann er
þó ekki að áfellast Halldór fyrir að
gera þetta; aðeins að benda á þess-
ar staðreyndir. Einnig má nefna að
Jón Hreggviðsson viðhafði aldrei
þau orð um Danakonung sem lögð
eru honum í munn í Islandsklukk-
unni. Þau viðhafði annar maður og
var refsað harðlega fyrir á Alþingi.
Fáum dettur í hug að áfellast Hall-
dór Laxness fyrir meðferð hans á
sögulegum staðreyndum. Lesend-
ur hans dáðst að Islandsklukkunni
og öðrum bókum hans. Þess má
geta að einn helsti handritasér-
fræðingur okkar, Jón Helgason,
var Laxness innan handar þegar
hann samdi Islandsklukkuna og
mun raunar hafa bent honum á
þetta yrkisefni. Víkverja dettur
ekki í hug að líkja Myrkrahöfðingj-
anum við Islandsklukkuna, en
kvikmyndagerðarmenn verða eins
og rithöfundar að hafa ákveðið
svigrúm til sköpunar. Þar geta
menn hins vegar eins og alls staðar
farið út fyrir eðlileg mörk.