Morgunblaðið - 30.12.1999, Blaðsíða 65

MORGUNBLAÐIÐ
BOKARKAFLI
FIMMTUDAGUR 30. DESEMBER 1999 65
anna. Akkerisvindan hafði skemmst
við sprenginguna og því ekkert að
gera annað en að sleppa akkerisfest-
inni. Ljóst var að skipið sökk hratt
að framan og lét ég setja út aftari líf-
bátinn bakborðsmegin og björgun-
arflekana og skipaði flestum úr
áhöfninni að fara í þá. Aðrir bátar
voru í festingum sínum og þýðingar-
laust að reyna að sjósetja þá við
þessar aðstæður. Annar stýrimaður
tilkynnti að stýriskeðjan væri farin í
sundur og ekki hægt að hreyfa stýr-
ið. Sjór hafði þá flætt yfir bakkann
og framþilfarið og ljóst að ekkert
yrði frekar að gert. Gaf ég skipun
um að yfirgefa skipið kl. 11.15 en lét
bátinn bíða við skipshliðina á meðan
ég skaust í klefa minn eftir skips-
skjölunum. Við klefadyrnar fann ég
pokann með dulmálslyklunum og
leynilegum fyrirmælum, sem búinn
var lóðum svo hann sykki, og hafði
verið látinn þar af einum yfirmann-
anna. Taldi ég tryggast að hann færi
niður með skipinu og setti hann því
inn í klefann, en greip þar það sem
ég gat af skjölum mínum áður en ég
yfirgaf skipið á lífbátnum kl. 11.20.“
Skömmu síðar settist stafn skips-
ins á botninn og stóð þá skuturinn og
um tveir metrar af kilinum upp úr
sjónum. Norskur bátur sem kom þar
að flutti áhöfnina til lands. Um tvö-
leytið hélt McGow skipstjóri aftur út
að skipinu ásamt fyrsta stýrimanni
og fyrsta vélstjóra, tveimur skyttum
og fjórum hásetum og fóru þeir um
borð í skut skipsins sem enn var upp
úr sjó. Gengu þeir úr skugga um að
slökkt hefði verið á öllum vélbúnaði
og lokuðu ventlum og kýraugum svo
skuturinn héldist á floti. Tóku skytt-
umar aftari loftvarnarbyssurnar
tvær og einhverjir mannanna náðu
að bjarga eigum sínum úr skipinu.
Ekki leist skipstjóranum á að vera
lengi um borð, ef vera kynni að skut-
urinn gæfi sig snögglega, og hélt aft-
ur í land með menn sína. Áhafnir
kaupskipa voru ráðnar til einnar
ferðar í senn, og er henni lauk, eða
skipið sökk, var hún afmunstruð.
Fengu skipstjórinn og flestir úr
áhöfninni ferð til Reykjavíkur síðar
um daginn og varð hann því ekki
vitni að því er skip hans sökk til
botns um hálfsjöleytið um kvöldið.
Urðu fyrsti stýrimaður og fyrsti vél-
stjóri eftir á Seyðisfirði og biðu
komu björgunarskips sem kanna
skyldi möguleika á að ná skipinu
upp. Flotamálaráðuneytið hafði hins
vegar mælt gegn því að farið yrði út í
björgunaraðgerðir á miklu dýpi og
er ljóst var að skipið lægi á um 50 m
dýpi var hætt við björgun.
Þá höfnuðu bresk stjórnvöld
beiðni íslenskra stjórnvalda um að
skipið yrði fjarlægt í bréfi breska
sendiherrans í Reykjavík til utanrík-
isráðuneytisins 23. apríl 1945 með
þeim rökum að slík aðgerð yrði
geysilega umfangsmikil og til slíks
þyrfti krafta björgunarliðs sem væri
takmarkað og þegar upptekið við
fjölmörg og aðkallandi verkefni.
Búist væri við að svo yrði um langt
skeið enn og í raun af sömu sökum
mjög vafasamt að slík björgunarað-
gerð yrði nokkru sinni reynd. Jafn-
framt var því lýst yfir að eigendur
féllu frá öllu tilkalli til skips og farms
og íslenskum stjórnvöldum því
frjálst að fara með hvort tveggja að
vild.
Ekki kemur fram í þeim skýrsl-
um, sem kannaðar hafa verið um at-
burðinn, hvort skipinu var í raun
sökkt af herliðinu á Seyðisfirði þá
um kvöldið. Flestum þeim sem verið
hafa til frásagnar af atburði þessum
ber hins vegar saman um að svo hafi
verið og er þá gjarnan tilgreint að
það hafi verið til að koma í veg íyrir
frekari loftárásir Þjóðverja á flakið
með tilheyrandi hættu. Þá hafa kaf-
arar sem kafað hafa niður að skipinu
greint frá því að skemmdir á skut
skipsins séu ekki þess eðlis að flug-
vélasprengjurnar hafi valdið þeim
og aðgerðir McGows skipstjóra og
manna hans um borð í skipinu síð-
degis benda ekki til þess að leki hafi
verið í vélarrúminu. Skömmu eftir
þennan atburð fengu skotliðarnir á
Eyrum heimsókn sérfræðinga sem
rannsökuðu orsök bilunarinnar í
tölvubúnaðinum. I ljós kom að við-
eigandi endurbætur höfðu ekki verið
gerðar á búnaðinum til að koma í veg
fyrir að hann slægi út með þeim
ÞETTA OG MARGT FLEIRA! 1°” 8> |0nU^-
Philips sjónvarp
Áður 119.990
J 29.900 kr. Áðu
9.900 kr. Áður 59.900
89.990 kr. Áður 1
3.990 kr.
39.990 kr. Áður 59.900
39.990 kr. Áður 57.4
39.990 kr. Áðui
9.990 kr.
Áður 44.900
!■ Aður 74.900
Áður 57.400
Áður 59.900
Aður 14.990
^ 1.990 kfi
Áður 2.990
2.490 kr.
Áður 3.990
Halló, hallól
Allt að m%
afsláttur af símum
• 50% afsláttur af skrautsímum
- 25% afsláttur afþráðlausum
Samsung símum
• Tilboðsverð á Bosch GSM símum
Áður 14.155
Áður 2.890
Áður 2.490
7.990 kr. Áður 9.990
8.990 kr. Áður 14.155
I. 890 kr. Áður 2.890
1.495 kr. Áður 2.490
*i«5kr. Áður 990
IgJ2.990 kr. Áður 3.990
II. 990 kr. Áður 16.990
16.990 kr. Áður 2
9.990 kr. Áður 13.990
9.900 kr. Áður 14.900
Áður 990
Áður 3.990
Áður 16.990
Áður 23.740
eldavélar,
gufustraujárn, örbylgjuofna, þurrkara,
heimabíómagnara, geislaspilara,
hradsudukönnur, útvarpstæki, kaffivélar
Heimilistæki
SÆTÚNI 8 • SÍMI 569 1500
hætti sem gerst hafði. Dynia segir
Momeau liðþjálfa hafa sýnt frábæra
frammistöðu þennan dag sem ein-
ungis þrautþjálfuðum hermönnum
sé gefið.
Auðvitað voru menn ekkert án-
ægðir með að hafa ekki tekist að
hindra flugvélarnar í að sökkva olíu-
skipinu, en Dynia segir að hama-
gangurinn hafi gert öllum gott.
Heimamenn hafi tjáð þeim að þýsk
flugvél hefði hrapað í hafið en það
hafi aldrei verið kannað frekar.
Wilham S. Key yfirhershöfðingi,
sem tekið hafði við af Bonesteel,
heimsótti stórskotaliðsflokkinn á
Eyrum hálfum mánuði eftir þennan
atburð á yfirreið sinni um Norður-
og Austurland. Segir Dynia að hann
hafi haldið ræðu yfir þeim félögum
og lofað þeim kassa af viskíi ef þeim
tækist að skjóta niður óvinaflugvél.
Þýskar könnunarflugvélar flugu
yfir fjörðinn nokkrum sinnum eftir
þetta og gerðu skyttumar sitt besta
til að hreppa verðlaunin, en vélamar
flugu í sveig yfir fjallatoppunum um-
hverfis fjörðinn og því ekki gott að
áætla feril þeirra nógu nákvæmlega
með miðunarbúnaðinum. Þessar
flugvélar segir Dynia að hafi síðan
flogið yfir bæinn í nokkuð minni hæð
og hafi þeim tekist að hitta eina með
lítilli loftvamarbyssu, sem flutt var
inn í bæ, en hún hafi sloppið. Stað-
festir dagbók yfirstjórnar banda-
ríska hersins þetta.
Brottflutningnr síðasta
herliðsins af landsbyggðinni
Brátt leið að brottför herliðsins í
Camp Ricker á Eyrum. Vorið 1944
hafði flug Þjóðverja við landið og
umsvif kafbáta á Atlantshafi minnk-
að svo mikið að ákveðið var að kalla
herliðið frá Akureyri og Seyðisfirði.
Var yfirstjórn bandaríska herhðsins
á íslandi færð úr höndum Evrópu-
herstjómarinnar í London til
Bandaríkjanna um sumarið.
Breski flotinn sprengdi tund-
urduflalögnina undan Eymnum um
vorið og hætti starfsemi eftirlits-
stöðvar sinnar þar á lokadaginn, 11.
maí, 1944.
Um miðjan maí fékk stórskota-
liðsflokkurinn loks fyrirskipun um
að tygja sig til brottfarar með
strandferðaskipinu Nova hinn 10.
júm'. Hættu menn brátt að sýta kjör
sín í fásinninu og bið eftir stopulum
póstsendingum og ekki síst þann
vana, sem flestir höfðu tileinkað sér,
að skima til himins í tíma og ótíma
og einbhna á lítinn díl í angist yfir
því hvort þar færi fugl eða flugvél.
Nefndu þeir það Focke-Wulf kæk.
Mikið verk var að búa allan bún-
aðinn til flutnings og losa byssumar,
sem þar höfðu setið svo lengi, en
loks stigu þeir á skipsfjöl og sigldu
með Nova til Reykjavíkur. Hvarf
Seyðisfjarðarvarnammdæmið þá á
vit sögunnar, en Uðsmenn B-batterís
sameinuðust félögum sínum úr her-
sveitinni og sigldu til Glasgow á
breska herflutningaskipinu High-
land Brigade. í Bretlandi vom þeir
næstu sjö vikur við æfingar með nýj-
um búnaði, en héldu við svo búið yfir
Ermarsund án þess að fá svo mikið
sem helgarfrí. Börðust þeir með
iyrsta og níunda hernum bandaríska
allt til stríðsloka.