Morgunblaðið - 18.03.2000, Page 53

MORGUNBLAÐIÐ
____________________________LAUGARDAGUR 18. MARS 2000 53^
UMRÆÐAN
eftir því sem verki óbyggðanefndar
miðar áfram. í þjóðlendulögum eru
settar sérstakar reglur um stjóm
þjóðlendna sem ekki er ástæða til að
tíunda hér.
Hvar liggja mörkin á milli
þjóðlendna og eignarlanda?
í þjóðlendulögum er ekki að finna
sérstakar reglur um það hvemig
óbyggðanefnd skuli leysa úr málum,
þ.e. hvaða land skuli teljast eignar-
land og hvað þjóðlenda. Niðurstaðan
ræðst af almennum sönnunarreglum
og þeim réttarheimildum sem færðar
em fram í hveiju einstöku tilviki. Það
em sem sagt grandvallarreglur ís-
lensks eignarréttar sem gilda. Túlkun
óbyggðanefndar á einstökum atriðum
í því sambandi mun koma fram í úr-
skurðum hennar, þegar þar að kem-
ur.
Samhliða kröfum sínum skulu aðil-
ar leggja fram þær heimildir og gögn
sem þeir byggja rétt sinn á. Til að
tryggja sem best að rétt niðurstaða
fáist um einstök álitaefni er í þjóð-
lendulögunum jafnframt kveðið á um
sjálfstæða rannsóknarskyldu
óbyggðanefndar. Þannig skal
óbyggðanefnd hafa fmmkvæði að því
að afla heimilda og gagna um eignar-
og afnotaréttindi yfír því landsvæði
sem til meðferðar er og framkvæma
rannsóknir og athuganir um stað-
reyndir og lagaatriði sem þýðingu
hafa fyrir niðurstöðu í einstökum
málum. í því sambandi má geta þess
að Þjóðskjalasafn íslands veitir
óbyggðanefnd aðstoð við skjalarann-
sóknir.
Þá segir í þjóðlendulögum að komi
það fram við meðferð máls að aðili,
sem kann að telja til eignarréttinda,
hafi ekki lýst kröfum sínum skuli
óbyggðanefnd hafa fmmkvæði að því
að kanna hvort hann falli frá tilkalli,
en ella gefa honum kost á að gerast
aðili máls.
Enda þótt þau svæði sem nú era
nefnd þjóðlendur hafi verið eigenda-
laus fram að gildistöku þjóðlendulaga
getur verið að einstaklingar, sveitar-
félög eða aðrir lögaðilar, hafi átt þar
svokölluð takmörkuð eignarréttindi.
Þjóðlendulögin gera ekki ráð fyrir að
raska þessum réttindum. Þannig
skulu þeir sem hafa nýtt land innan
þjóðlendna sem afrétt fyrir búfénað
eða haft þar önnur hefðbundin not
sem afréttareign fylgja halda þeim
rétti í samræmi við ákvæði laga þar
um. Sama gildir um önnur réttindi
sem málsaðilar færa sönnur á að þeir
eigi.
Engin eignaupptaka
Þjóðlendulög veita ekki heimild til
að svipta menn eign sinni, hvorki
eignarlöndum né öðram réttindum.
Lögin lýsa íslenska ríkið einvörðungu
eiganda landsvæða utan eignarlanda
og þeirra réttinda þar, sem ekki era
háð einkaeignarrétti. Vandinn liggur
hins vegar í því að skilgreina hvað
menn eigi, þ.e. hvar viðurkenndar
eignarheimildir séu fyrir hendi og
hvar þeim sleppi. Það er einmitt verk-
efni óbyggðanefndar að greina þama
á milli. Úrlausnir óbyggðanefndar
geta síðan komið til endurskoðunar
dómstóla.
Óbyggðanefnd tók fyrsta svæðið til
meðferðar með opinberri tilkynningu
í mai’s 1999. Þar er í grófum dráttum
um að ræða norðanverða Ámessýslu.
I tilkynningunni var skorað á þá sem
teldu til eignarréttinda á svæðinu að
lýsa kröfum sínum fyrir óbyggða-
nefnd innan tilskilins frests. Sá ft-est-
ur rann út í júní sl. og þá höfðu fjár-
málaráðherra fyrir hönd ríkisins,
FÉLAGSLÍF
Landsst. 6000031815 VIII Sth.
kl. 15.00.
Hjálpræðis-
herinn
Kirkjustræti 2
Kl. 13.00 Laugardagsskóli
fyrir krakka.
Útivist á vetrarhátíð ÍBR
Mánudagur 20. mars
Kl. 18.00 Útivistarræktin.
Gengið frá gömlu Fákshúsunum
í Elliðaárdal. Frítt.
Kl. 20.00 Tunglskinsganga á
skíðum. Fullt tungl. Gengið eftir
skógarstigum Heiðmerkur. Verð
800 kr. f. félaga. 1.000 kr. f. aðra.
Fimmtudagur 23. mars
Útivist 25 ára
Kl. 18.00 Útivistarræktin. Gengið
frá Skógræktinni Fossvogsdal.
Frítt.
Kl. 20.00 Aðalfundur Útivistar.
Venjuleg aðalfundarstörf. Laga-
breytingar. Fundurinn er í Ver-
sölum, Hallveigarstíg 1.
Skfðaganga: Þingvellir — Laug-
arvatn. 18, —19. mars. Uppselt.
Ferðin Miðhálendisperlur Úti-
vistar er 30. júlí—6. ágúst.
Ný stutt Lónsöræfaferð 2.-5.
júlí.
Sjá heimasíður: www.utivist.is
og ibr.is Útivist—ferðafélag,
Hallveigarstíg 1, 101 Reykjavik.
Sími 561 4330. Fax 561 4606.
http://www.utivist.is
FERÐAFÉLAG
# ÍSLANDS
MÖRKINNI6 - SlMI 568-2533
Skíðaganga 19. mars kl. 10.30
Hellisheiði — Ölkelduháls —
Krókur. Verð 1.500.
Tunglvaka í Viðey 20. mars
kl. 20.00. Brottför frá ferjustað
Viðeyjarferju í Reykjavíkurhöfn.
Verð 500.
Bakpokanámskeið í Risinu
20. mars. Nauðsynlegt að skrá
sig fyrirfram.
Skíðaganga í Tindfjöllum
25.-26. mars. Verð 4.800 fyrir
félaga, 5.600 fyrir aðra. Skráið
ykkur tímanlega.
Munið aðalfund FÍ 22. mars
kl. 20.00 í FÍ-salnum, Mörk-
inni 6. Allir velkomnir, fjöl-
mennið.
KENNSLA
Ungbarnanudd
! Gott námskeið fyrir
I foreldra með ung-
I börn. Ath.: Aðeins 6
í börn í hóp. Báöir for-
j eldrar velkomnir.
i Næsta námskeið
hefst fimmtud. 23. mars. kl. 13.00.
Sérmenntaður kennari með yfir
10 ára reynslu.
Uppl. og innritun á Heilsusetri
Þórgunnu, Skipholti 50c, simar
896 9653 og 552 1850.
TILSÖLU
Gullmoli
Mitsubishi Lancer, vínrauður,
árg. '90, reyklaus, ekinn 140 þús.
km. Ásett verð 350 þúsund.
Mjög vel með farinn bill.
Upplýsingar í síma 896 4833 eða
896 4834.
bændur og fleiri aðilar lýst kröfum
sínum. Opinber kynning á fram
komnum kröfúm fór fram í nóvember
og frestur til athugasemda rann út í
lok desember.
Málflutningur mun fara fram í
sumar, þegar hægt verðm- að skoða
vettvang mála, og mun væntanlega
standa fram á haust. Loks er gert ráð
fyrir að óbyggðanefnd úrskurði í
þessum málum fyrir næstu áramót. í
kjölfar úrskurðar hafa málsaðilar sex
mánuði til að skjóta máli sínu til dóm-
stóla, svo sem áður var getið. Meðferð
óbyggðanefndar á málum í norðan-
verðri Amessýslu er þannig alls ekki
lokið. Fleiri svæði hafa ekki verið tek-
in til formlegrar meðferðar enn sem
komið er, enda liggur nú íyrir Alþingi
framvarp til laga um breytingar á
gildandi þjóðlendulögum. Þar era í
meginatriðum lagðar til breytingar á
annars vegar fyrirkomulagi kröfulýs-
inga og hins vegar greiðslu máls-
kostnaðar. I þessum tillögum felst að
fjármálai-áðherra fyrir hönd ríkisins
verði gert að lýsa kröfum á undan
bændum og öðram mögulegum rétt-
höfum á viðkomandi svæði og að ríkið
greiði nauðsynlegan kostnað aðila af
hagsmunagæslu fyrir óbyggðanefnd. ^
Verkefni óbyggðanefndar er stórt
og skammt á veg komið. Það er hagur
málsaðila og almennings að umræða
um þetta mikilvæga mál fari fram á
réttum, málefnalegum grandvelli.
Höfundur er lögfræðingur
og skrifstofustjóri óbyggðanefndnr.
Ódýrt,
einstakt og
ævintýri líkast
Geisladiskar - 1000 titlar - kr. 300 stk
Austurlenskar mottur - ótrúlegt verö
Vinsœlu lavalamparnir fró kr 4890,-
Enskir knattspyrnubúningar kr, 2900,-
Axlartöskurnar skemmtilegu kr, 1200,-
Austurlenskar trégrímur fró kr, 890,-
Yellow Stone strigaskór kr, 1500,-
Nýir dömukjólar kr, 2900,-
Aleeda varalitur kr, 250,-
Amerísk rúmteppasett kr. 12900,-
Úrval af lesgleraugum fró kr. 350,-
Vefnaðarvara - metrinn ó aðeins kr. 250,-
Fígúrukveikjarar í miklu úrvali fró kr. 400,-
Gylltar barmncelur kr. 490,-
Líka opið á föstudögum!

'* --.. , \
Saltfisksbollur - Geisladiskar - Mottur - Skartgripir - Fatnaöur - Antik - Postulínsstyttur - Hákarl - Vynilhljómplötur - Raftœki
Marineraður - saltfiskur - Skófatnaður - Rœkjur - Útskorin trévara - Hangikjöt - Knattspymubúningar - llmolíur - Egg
Fataefni - llmvötn - Rúnakerti - Harðfiskur - Leikföng Ljós - Verkfœri - Gjafavara - Flatkökur - Töskur - Vatnabuffalóhorn
Skelfiskur - Safnaravara - Dömuhattar - Cobraslöngur - Draumafangarar - Kartöflur - Málverk - Videóspólur - Lax
Orkusteinahálsmen - Kerti - Englamyndir - Bœnaspjöld - Heimilistaeki - Kompudót - Frímerki - Innrömmuð skordýr
Humar - Páfuglafjaðrir - Gerfiblóm - Blœvaengir - Búsáhöld - Handverk - Handprjónaðir dúkkukjólar - íslenskt grjót
Bastkörfur - Ritföng - Slökunartónlist - Sœlgœti - Ljósakrónur - Hörpuskel - Kaffi Port - Lesgleraugu - Andlitsmyndir
" ,v-Ilíés 4 •A

ífsi
m ’ivv'
!^%S1?rtTriP; IT%
Sffesibv ríVv'ií
jps LiV f-'X
Mm. H §§ WLéF
Opið föstudaga kl. 12:00-18:00 og um helgar kl. 11:00-l 7:00