Morgunblaðið - 24.08.2000, Blaðsíða 60

FIMMTUDAGUR 24. ÁGÚST 2000
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Súrefiaisvörur
Karin Herzog
Oxygen face
www.mbl.is
Eyðing sjávarbyggðanna
| Bjóðum upp á 3 tegundir:
2 billj., 4 billj. og 8 billj.
APÓTEKIN
FRÍHÖFNIN
Uppl. í síma 567 3534
EFTIR að þéttbýlis-
mótun hófst hér vítt um
land, jókst sjávarafli og
hagur íbúa þessara
svæða efldist með
auknum sjávarafla,
þegar vel áraði. Grund-
völlur þessara byggða
var ftjálsræði til veiða.
Vítt umhverfis landið
efldist byggðin og fest-
ist meðan frjálsræði var
til fiskdráttar, hagurinn
fór eftir fiskgengd, en
þegar á heildina er litið,
þá var byggðafestan ör-
ugg. Fjárfestingar í
húsbyggingum voru ör-
ugg fjárfesting. Grund-
völlurinn að byggðafestunni var
frjáls aðgangur að grunnslóðamið-
um.
Þessi frjálsi réttur krókabáta til
veiða á grunnslóðum var skertur með
fiskveiðistjómunarkerfi og lagasetn-
ingu að frumkvæði þáverandi sjávar-
útvegsráðherra á níunda áratugnum.
„Guðfaðir kvótans" svipti byggð-
imar veiðirétti og herti tökin þegar á
leið. Með þessum ráðstöfunum hófst
eyðing sjávarbyggða á íslandi. Rétt-
urinn til veiða var gerður að eign, en
slíkar aðfarir em taldar til viðundra
Siglaugur
Brynleifsson
Byggingaplatan
sem allir hafa beðið eftir
VIROCbyggingaplatan er fyrir
veggi, loft og gólf
VIROCbyggingaplatan er eldþolin,
vatnsþolin, höggþolin, frostþolin og
hljóðeinangrandi
VIROCbyggingaplötuna er hægt
að nota úti sem inni
VIROC byggingaplatan
er umhverfisvæn
VIROCbyggingaplatan er platan
sem verkfræðingurinn getur
fyrirskrifað blint.
PP
&CO
Leitið jrekari upplýsinga
Þ.ÞORGRÍMSSON & CO
ÁRMÚLA 29 S: 553 8640 & 568 6100
meðal allra siðaðra
þjóða.
Þessar ráðstafanir
em engin nýlunda sé
litið yfir sögu þess póli-
tíska flokks sem stóð að
þessum aðgerðum upp-
haflega. Þessi flokkur
„hálfsiðunar" í íslenskri
pólitík stóð að því að
svipta landsmenn versl-
unarfrelsi á því þijátíu
ára tímabili sem hann
mótaði stjóm-
armunstrið hér á landi,
sem var „bastarður" af
sovét-kommúnisma.
Það var ekki fyrr en um
1960 sem íslendingar
hlutu aftur verslunarfrelsi fyrir til-
stuðlan Bjama Benediktssonar,
Benjamíns Eiríkssonar og Ólafs
Bjömssonar. Fijáls verslun hefur
fært landsmönnum mikið hagræði,
samkeppni og hugkvæmni þeirra
sem stunda þennan atvinnuveg og
hefur haldið verðbólgunni niðri og
eflt þannig hagsæld í landinu.
Það má glöggt sjá hagræðið af því
þegar stjórnarmunstur fulltrúa
hálfsiðunar á íslenskri pólitík var rof-
ið og „bastaðurinn" réð ekki verslun-
arstefnunni.
Nú er svo komið að sjávarbyggðir
ramba á barmi eyðingar fyrir tilstuðl-
an forastuliðs Framsóknarflokksins,
verð á fasteignum hrynur og húsin
standa auð eftir að íbúamir hafa flust
burt af þeirri einföldu ástæðu að þeir
Fiskveiðar
Það má vænta þess, að
gáfaður stjórnmálamað-
ur, segir Siglaugur
Brynleifsson, ieysi
fjötra af þjóðinni og
endurheimti frelsi til
fiskveiða og hið fárán-
lega eignarhald á veiði-
rétti verði afnumið.
era sviptir réttinum til lífsbjargar.
Eins og nú hagar, þegar kreppt er
að atvinnufrelsi af stjómvöldum í
landbúnaði og fiskveiðum þá var það
skynsamleg tillaga skólameistara
Menntaskólans á Akureyri, að hið op-
inbera veitti eigendum fasteigna,
sem stjómarstefnan hefur gert verð-
lausar, styrk til þess að þeir hljóti við-
unandi verð fyrir fasteignir sínar.
Þetta yrði mun skynsamlegri ráð-
stöfun skattpenings almennings í
landinu einkum hvað varðar íbúa suð-
urfjarða Austfjarða en að eyða 400
milljörðum til virkjanaframkvæmda
og ónefndum upphæðum til að reisa
álverksmiðju í Reyðarfirði í m.a.
þeim tilgangi að hækka fasteigna-
verð á þeim slóðum. Um atvinnuleysi
á þessu landsvæði er ekki að ræða að
því er virðist, þótt búferlaflutningar
til annarra svæða séu þar hvað tíðast-
ir þaðan.
Það væri mun hagkvæmara að fara
að tillögu skólameistara MA að
greiða Austfirðingum „úr neðra“ -
hugtak úr Sjálfstæðu fólki Halldórs
Laxness - sannvirði fyrir yfirgefnar
fasteignir en að efna til viðbótar við
þá gífurlegu skuldasúpu sem ríkið
hefur tekið að sér að borga vegna
Landsvirkjunar frá upphafi og marg-
földunar viðskiptahallans, með idíót-
ískum hugmyndum „áldrauma-
manna“ um stórvirkjanir á
ósnortnum svæðum norðan Vatna-
jökuls.
Það er ekki aðeins umhverfissóðun
hálendisins norðan Vatnajökuls held-
ur einnig blómlegar byggðir á Héraði
og úthéraði sem era í veði. En eyðing
og skramskæling byggðanna virðist
nú falla að hugmyndaheimi fram-
sóknai’forystunnar, sem telja hag-
kvæmt að fækka bændum og komast
jafnframt yfir sameignir þeirra á
hagkvæman hátt. Það er fremur ólik-
legt að náttúranýtingarsinnar, um-
hverfissóðar og hagsmunaaðilar
Landsvirkjunar með „guðföður kvót-
ans“ í fararbroddi taki mark á ábend-
ingum skólameistarans. En með
framkvæmd tillagnanna mjmdi aðst-
aða sjávarbyggðanna jafnast fjár-
hagslega, meðan beðið væri eftir því
að sömu íbúar endurheimtu óskorað-
an rétt sinn til fiskveiða.
Það má vænta þess að gáfaður
stjórnmálamaður eða menn endur-
taki hliðstæðar aðgerðir og þær sem
leystu verslunarfjötrana af þjóðinni
1959-60 og íbúar sjávarbyggðanna
endurheimti frelsi til fiskveiða og hið
fáránlega eignarhald á veiðirétti
verði afnumið.
Höfundur er rithöfundur.