Morgunblaðið - 27.09.2000, Side 8

8 MIÐVIKUDAG.UR 27. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐID
FRETTIR
Málþing helgað framtíð öryggismála á Norður-Atlantshaii:
Þið þurfíð bara að samhæfa betur fótgönguliðið og riddaraliðið, herrar mínir.
Árleg ferðamálaráðstefna haldin á fsafírði
Rætt um tækifæri lands
byg’g'ðar í ferðaþjónustu
ÁRLEG ferðamálaráðsteíha Ferða-
málaráðs íslands hefst á ísafirði í dag
og stendur ráðsteínan í heild í tvo
daga. Yíirskrift hennar að þessu sinni
er „Tækifæri landsbyggðar í ferða-
þjónustu" og er m.a. gert ráð fyrir að
framtíð Reykjavíkurflugvallar verði
rædd í því samhengi í pallborðsum-
ræðum sem fram fara í dag.
Um tvö hundruð manns sækja ráð-
stefnuna en hún er haldin á Hótel Isa-
fírði. Tómas Ingi Olrich, formaður
F erðamálaráðs, mun setja ráðstefnuna
en síðan mun Sturla Böðvarsson sam-
gönguráðherra ávarpa samkomugesti.
Meðal fyrirlesara á ráðstefnunni eru
Jón Karl Ólafsson, framkvæmdastjóri
Flugfélags íslands, Áslaug Alfreðs-
dóttir, hótelstjóri á Hótel ísafirði,
Reynhard Reynisson, bæjarstjóri á
Húsavík, Auður Anna Ingólfsdóttir,
hótelstjóri á Hótel Héraði, Magnús
Oddsson ferðamálastjóri og Þorgeir
Pálsson flugmálastjóri. Mun Þorgeir í
erindi sínu ræða um hlutverk Reykja-
víkurílugvallar í ferðaþjónustu á lands-
byggðinni.
A ráðstelhunni í dag verða árleg
umhverfisverðlaun Ferðamálaráðs
einnig afhent en þau hafa nú verið af-
hent árlega trá 1995 í tengslum við
ferðamálaráðstefnuna. Komu þau síð-
ast í hlut Bláa lónsins.
UNIFEM fjallar um konur í Kosovo
Kvennahreyf-
ingin öflug
og vaxandi
UNIFEM á Islandi
efnfr til fundai- um
konui’ í Kosovo í
kvöld klukkan 20.30 á
Laugavegi 7. Þar heldur
Kristín Ástgeirsdóttir
sagnfræðingur fyrirlestur
um störf sín í Kosovo en
þar hefur hún starfað und-
anfama sex mánuði á veg-
um UNIFEM.
Stjóm UNIFEM á ís-
landi hefur ákveðið að
styrkja það verkeíhi sem
Kristín stýrir í Kosovo með
25 þúsund dollara framlagi.
Kristín var spurð hvemig
þessir peningar gætu best
nýst.
„Eg stjóma verkefni
sem snýst um það að
styrkja konur til aukinnar
þátttöku í stjómmálum,
stjómunarstörfum og forystu í fé-
lagasamtökum. Konm- í Kosovo
hafa löngum verið settar til hliðar
en em nú að sækja mjög í sig veðr-
ið. Þess vegna er mikil þörf fyrir
námskeið, þjálfun af ýmsu tagi,
umræður um réttindi og skyldur í
lýðræðisþjóðfélagi - að ekki sé
minnst á málefni kvenna. UNI-
FEM í Kosovo hefur haldið fjölda
námskeiða og nú beinum við sjón-
um að kosningunum 28. október.
Peningarnfr frá UNIFEM á ís-
landi munu koma að góðum notum
við að skipuleggja þjálfun fram-
bjóðenda fyrir kosningar og síðan
til að aðstoða þær konur sem verða
kjömar sveitarstjómarfulltrúar.
Við emm því afar þakklátai- fyrir
þennan stuðning.“
- Hvemig er staða kvenna ?
„Það er afar misjafnt. Þar em
hámenntaðar konur með háskóla-
próf og konur sem era bæði ólæsar
og óskrifandi og allt þar á milli. At-
vinnuleysi er gífurlegt og störf
kvenna mjög hefðbundin. Það er
því verið að vinna að því að opna
nýja atvinnumöguleika iyrir kon-
ur. Heilsa kvenna er þama vægast
sagt bágborin. Mæðradauði er sá
mesti í Evrópu, bamadauði er sá
mesti og fæðingartíðni sú hæsta.
Það er skammt á milli bameigna
og það kemur mjög niður á heilsu
kvenna. Ýmsir sjúkdómar era
landlægir eins og berklar og bæði
karlar og konur reykja skelfilega
mikið sem auðvitað kemm- niður á
heilsunni líka, enda verður fólk
þama ekki langlíft. Menntakerfið
er í molum og baráttan við Serba
undanfarinn áratug kom mjög nið-
ur á ungum stúlkum sem gátu ekki
farið í skóla, m.a. vegna ótta við
serbnesku lögregluna sem var alls
staðar á ferh. Það er því heil kyn-
slóð kvenna sem fengið hefur mjög
lélega menntun. Það hefur kostað
mikla baráttu að tryggja þátttöku
kvenna í ráðum og stjórnardeild-
um sem verið er að byggja upp.
Stjórnmálafiokkamir tilnefndu
engar konm- og því kom til kasta al-
þjóðastofnana að tilnefna konur
þar sem það var hægt. I kosning-
unum í október verður __________
kosið til 30 sveitar-
stjóma og stjómmála-
flokkarnir vora skikk-
aðir til að hafa 30%
frambjóðenda kven-
kyns í fimmtán efstu
sætunum. Þeir vora lítt
hrifnir en hlýddu og það ——
er von okkar sem vinnum að mál-
efnum kvenna að þessi kvóti tryggi
allnokkram konum sæti.“
- Bjóða konur sig fram ?
„Flokkamir héldu því fram að
þeir gætu ekki fundið konur en
þegar á reyndi voru mjög margar
Kristín Ástgeirsdóttir
► Kristín Ástgeirsdóttir fæddist
í Vestmannaeyjum 1951. Hún
lauk stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum við Hamrahlíð 1971,
BA-prófi í sagnfræði og bók-
menntum frá Háskóla íslands,
einnig hefur hún stundað fram-
haldsnám í sagnfræði við sömu
stofnun og víðar. Hún hefur unn-
ið sem kennari, blaðamaður og
setið á Alþingi Islendinga fyrir
Kvennalistann. Hún starfar nú
hjá UNIFEM í Kosovo.
Heimilisfeður
í Kosovo telja
sig hafa um-
boð fyrir alla
fjölskylduna í
öllum málum
konur tilbúnar til stjómmálaþátt-
töku. En það er greinilegt að þær
þurfa mjög á stuðningi að halda.
Þess vegna vora þær að mynda
bandalag kvenna í stjómmála-
flokkunum, á fjölmiðlum og fijáls-
um félagasamtökum. Þær ætla að
skipuleggja stuðning við konur í
kosningabaráttunni."
- Þora konur að kjósa aðrar kon-
ur vegna eiginmanna eða feðra?
„Það á auðvitað eftir að koma í
ljós en reyndin hefur verið sú í
Kosovo að heimilisfeðumir telja
sig hafa umboð fyrir alla sína fjöl-
skyldu. Þegar verið var að skrá
fólk á kjörskrá vora þeir sendir
unnvörpum til baka og látnir mæta
með allt kvenfólkið á heimilinu og
reynt að gera fólkinu skiijanlegt að
hver og einn yrði að mæta í eigin
persónu. Eg veit ekki hvort fólk
skilur það enn að kosningaréttur
er réttur einstaklingsins og enginn
veit hvað hver og einn gerir í kjör-
klefanum."
- Er ofbeldi ríkur þáttur í sam-
skiptum kynja íKosovo?
„Það er erfitt fyrir sjálfsímynd
margra karla í Kosovo að konur
era allt í einu fyrirvinnan á heimil-
um, jafnvel dætur, vegna þess að
þær kunna ensku og fá vinnu hjá
t.d. alþjóðastofnunum meðan
heimilisfaðirinn gengur um at-
vinnulaus.
Því miður hefur komið í ljós að
heimilisofbeldi er útbreitt. Hingað
til hefur verið htið á það sem einka-
mál og lög ná ekki yfir það. At-
________ vinnuleysið veldur
auknu ofbeldi og hin
andlega kreppa sem
fylgt hefur í kjölfar
stríðsins á líka sinn þátt
í auknu ofbeldi á kon-
um. Við höfum líka orðið
sífellt meira vör við
——— „innflutning“ á ungum
stúlkum frá Austur-Evrópu, sem
er haldið nauðugum í vændishús-
um. Á móti kemur að kvennahreyf-
ingin er mjög öflug og vaxandi og
hún er svo sannarlega að reyna að
taka á öllum þessum ei-fiðu málum
í samstarfi við UNIFEM og fleiri.“