Morgunblaðið - 06.12.2000, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 6. DESEMBER 2000
MORGUNBLADIÐ
ERLENT
Bandarísk blöð um úrskurði dómara og hæstaréttar í Washington
Hæstiréttur
Flórída gæti
útkljáð málið
BANDARÍSK dagblöð fjölluðu í
gær í forystugreinum um niður-
stöður hæstaréttar á mánudag í
málum forsetaframbjóðendanna,
AIs Gores og George W. Bush. En
ekki var síður bent á mikilvægi
úrskurðar N. Sanders Sauls, dóm-
ara í Leon-sýslu í Flórída, sem
ákvað nokkrum klukkustundum
síðar að hafna beiðni Gores um að
handtalin yrðu um 14.000 vafaat-
kvæði. Athygli vakti að blöð er
studdu Gore í forsetakosningunum
voru ósammála um úrskurð Sauls.
The Washington Post tók þannig
undir röksemdir dómarans en
gagnrýndi á hinn bóginn hæstarétt
Bandaríkjanna fyrir að taka í
reynd ekki á deilumálunum heldur
vísa þeim aftur til hæstaréttar
Flórída. The New York Times
taldi að Sauls hefði átt að taka til-
lit til gagna, þ.e. vafaatkvæða sem
lögmenn demókrata lögðu fram, en
ekki vísa því umsvifalaust á bug að
„umtalsverðar líkur“ væru á að
umrædd vafaatkvæði gætu breytt
niðurstöðu kosninganna í Flórída
og þá um leið úrslitum forseta-
kjörsins í landinu.
Fjörutíu mál
fyrir dómstdlum
Robert Bork, sem er fyrrver-
andi dómari við áfrýjunarrétt,
segir í grein í The Wall Street
Journal í gær að niðurstaða
hæstaréttar í Washington hafi
minni þýðingu en margir frétta-
skýrendur vilji vera láta. Ef til
vill séu mikilvægustu afleiðing-
arnar af ákvörðun hæstaréttar að
með því að visa málinu aftur til
Flórída minnki enn tíminn sem
Gore og menn hans hafi til að
knýja í gegn aðra niðurstöðu en
sigur Bush. Baráttuvilji þeirra
hljóti enn að dvína.
Bork segir að þótt hæstiréttur
hafi ekki tekið af skarið séu atriði í
áliti hans sem líta megi á sem nið-
urstöðu. En ekki megi gleyma að
meira en 40 mál séu enn í gangi í
dómsölum vegna kosninganna er
niðurstaða hæstaréttar hafi engin
áhrif á og sum þeirra geti haft úr-
slitaþýðingu. En ef til vill hafi þau
fyrst og fremst áhrif í þá átt að
þessi blanda af lagalegum og
stjómmálalegum þrætum sé að
kljúfa samfélagið.
Tíminn að renna
út fyrir Gore
Miami Herald, sem studdi Gore,
var sammála The Washington Post
um úrskurð Sauls dómara og sagði
hann hafa fært þjóðina nær endan-
legri niðurstöðu. En úrskurður
Sauls hefði haft þau áhrif að mögu-
leikar Gores væru nú orðnir afar
litlir. Og það sem mestu skipti,
tíminn væri að renna út. Lögfræð-
ingar hans hefðu ávallt sagt að út-
AP
N. Sanders Sauls, dómari í Leon-sýslu í Flórída, kveður upp úrskurð
sinn á mánudag um að ekki skuli handtelja 14.000 vafaatkvæði.
kljá yrði deilurnar fyrir 12. desem-
ber en þá á að vera búið að kjósa
alla kjörmenn í öllum ríkjunum 50.
Blaðið hvatti repúblikana til að
láta dómstólana um að komast að
niðurstöðu í deilunum fremur en
að það yrði þing Flórída sem kæmi
saman á sérstökum fundi til að
kjósa kjörmenn ríkisins eins og
rætt hefur verið um.
Dómarar lausir úr sjálfheldu
en málið flóknara
The Washington Post taldi að
hæstiréttur í Washington hefði í
reynd verið klofinn í afstöðu sinni
til lögmætis þeirrar ákvörðunar
hæstaréttar Flórída á sínum tíma
að framlengja frest til handtaln-
ingar. Efast mætti um skynsemina
í því að rétturinn í Washington
skyldi yfirleitt taka málið fyrir en
dómararnir níu hefðu greinilega
talið brýnt að niðurstaða þeirra
yrði einróma. Þeir hefðu valið þá
leið að vísa málinu í reynd aftur til
hæstaréttar í Flórída. Dómararnir
væru því sjálfir lausir úr sjáifheld-
unni en málið allt væri ef til vill
orðið enn flóknara en ella.
The New York Times sagði að
nú fyrst, mánuði eftir kosningarn-
ar, væri þokunni að létta, niður-
staða í forsetakosningunum væri í
nánd. Möguleikar Gores hefðu
minnkað en enn væri þörf á frek-
ari handtalningu atkvæða til að
eyða vafa. „Nú er kominn tími til
að deiluaðilar láti skýrt í Ijós að
þeir vilji skjóta lausn á málinu og
að lagalegum tilraunum til að
vefengja kosningarnar muni Ijúka
með endanlegum dómi hæstaréttar
Flórída."
The Washington Post sagði að
Gore ætti rétt á að gera enn eina
tilraun með því að áfrýja úrskurði
Sauls til hæstaréttar Flórída þar
sem Gore teldi enn að hann hefði í
reynd unnið í Flórída.
„En tækifærin sem hann hefur
til að sanna mál sitt eru að renna
honum úr greipum. Leiðin sem
hann leggur til að þjóðin fari er
að verða æ mjórra einstigi. Hann
hefur rétt til að áfrýja en honum
ber einnig skylda til að íhuga
hvernig hann gæti bundið enda á
herferð sína. Við efumst ekki um
að hann er þegar byrjaður að
gera það.“
Blaðið sagði að tíminn væri orð-
inn naumur og því myndi reynast
erfitt fyrir lögmenn Gores að
skapa sér á ný vígstöðu með því að
áfrýja úrskurði Sauls. Vandi dóm-
stólanna væri mikill, þeir yrðu að j
leggja sig fram um að sannfæra
eins marga landsmenn og unnt
væri um að niðurstöðurnar væru
sanngjarnar. Því lengur sem ferlið
stæði yfir og því oftar sem Gore
biði ósigur þeim mun erfiðara yrði
að ná fram slíkri niðurstöðu. Sem
væri einnig slæmt fyrir Gore.
Blaðið sagðist vera sammála nið-
urstöðu Sauls dómara. Vafaat-
kvæðin með ógreinilega merkinu í
reitnum við nafn þess sem kjósa i
átti væru of hæpinn grundvöllur
fyrir því að láta þau ráða kjöri for-
seta.
Vonbrigði með
hæstarótt
Á hinn bóginn segist blaðið
ekki geta hrósað hæstarétti í
Washington fyrir að hafa komist
að skýrri niðurstöðu. „Ef til vill
er hægt að segja sem svo að rétt-
urinn hafi gert eins mikið og i
hægt var að búast við, aðstæðurn- |
ar voru snúnar. En þeir sem ætl-
ast til að rétturinn sé forystuafl
þegar jafn erfið mál og þessi
koma inn á borð hans hafa orðið
fyrir vonbrigðum,“ sagði The
Washington Post.
Palestínumenn hvattir til að herða uppreisnina
Hamas hótar Israelum
fleiri sprengjuárásum
Jcnísalcm. AP, Reuters, AFP.
PALESTÍNSKAR stjómmála-
hreyfingar skoruðu í gær á Palest-
ínumenn að herða uppreisnina
gegn hemámi ísraela á morgun og
föstudag þegar þrettán ár verða
liðin frá því íyrri uppreisn þeirra
hófst. íslömsku samtökin Hamas
báru einn af helstu skæruliðafor-
ingjum sínum, sem lést í spreng-
ingu í fyrradag, til grafar í gær og
hótuðu að hefna dauða hans með
fleiri sprengjutilræðum í ísrael.
Palestínsku hreyfingamar,
þeirra á meðal Hamas og Fatah,
hreyfing Yassers Arafats, leiðtoga
Palestínumanna, gáfu út yfirlýs-
ingu þar sem stuðningsmenn
þeirra em hvattir til að safnast
saman í öllum bæjum og þorpum
Vesturbakkans og Gaza-svæðisins
til að bjóða hersveitum ísraela
birginn.
Hamas hótar hefndum
Palestínumenn segjast vera
staðráðnir í að halda uppreisninni
áfram þar til 33 ára hemámi ísr-
aela lýkur. Tæplega 300 manns,
langflestir þeirra Palestínumenn,
hafa beðið bana í uppreisninni síð-
ustu tíu vikur. Fyrri uppreisnin
hófst árið 1987 og henni lauk 1993
eftir að Frelsissamtök Palestínu-
manna (PLO) náðu friðarsam-
komulagi við ísraela í Ósló.
Rúmlega 10.000 Palestínumenn
fylgdu skæruliðaforingjanum
Áwad Silmi til grafar í gær, daginn
eftir að hann beið bana í spreng-
ingu nálægt varðstöð milli Israels
og Gaza-svæðisins. Silmi fór fyrir
hópi Hamas-manna, sem komu fyr-
ir sprengjum á vegum í ísrael, og
stjórnaði sautján sprengjutilræð-
um. ísraelskur ofursti beið bana 1
einu tilræðanna árið 1993.
Hamas hefur gert nokkrar
sprengjuárásir á síðustu árum,
meðal annars í ísraelska bænum
Hadera í síðasta mánuði, þegar
tveir ísraelar létu lífið.
Hamas sagði að Silmi hefði beðið
bana af völdum sprengju sem hefði
sprungið þegar hann hefði verið að
undirbúa árás. Einn af leiðtogum
samtakanna, Mahmoud Zahar,
sagði að ísraelar ættu sök á dauða
Silmis þar sem þeir bæru ábyrgð á
öllu ofbeldinu. „Hefnd Hamas
verður mjög kröftug, ekki aðeins
vegna Awads Silmis, heldur einnig
vegna allra píslarvotta uppreisnar-
innar,“ sagði hann.
ísraelskir hermenn skutu tvo
Palestínumenn í átökum í Bet-
lehem og Ramallah á Vesturbakk-
anum í gær.
Kouchner vill láta af störfum
Hækkerup
til Kosovo?
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
DANIR binda nú miklar vonir við
að varnarmálaráðherra landsins,
Hans Hækkerup, verði næsti yfir-
maður Sameinuðu
þjúðanna f Kosovo.
Astæðan er tvíþætt,
þeir hafa ítrekað ver-
ið nefndir til þegar
leitað hefur verið
nýrra yfirmanna al-
þjúðastofnana án þess
að hrepppa hnossið
og búist er við að for-
sætisráðherra muni
nota tækifæri til að
hrúkera í ríkisstjúrn-
inni, að því er segir í
Jyllands Posten.
Kofi Annan er nú
sagður leita logandi
Ijúsi að eftirmanni
Bernards Kouchners,
yfirmanns SÞ í Kosovo, sem hef-
ur lýst því yfir að hann vilji losna
úr þessu vandasama og erfiða
starfi. Paddy Ashdown, fyrrver-
andi leiðtogi frjálsra demúkrata í
Bretiandi var lengi vel talinn lík-
legastur til að taka við en hann
lýsti því yfir í síðustu viku að
hann sæktist ekki eftir því. Sögu-
sagnir eru uppi um að honum
hafi verið gert ljúst að hann fengi
starfið ekki.
Hefur lýst áhuga
á starfinu
Því hefur Annan orðið að líta
betur í kringum sig og hefur
nafn Hækkerups komið upp, eins
og raunar nafn Uffe Ellemans
Jensens, fyrrverandi utanríkis-
ráðherra, sem virðist orðin regla
þegar rætt er um alþjúðastöður,
t.d. hjá SÞ og NATO.
Hækkerup hefur lýst áhuga
sínum en staða hans
hefur veikst mjög
undanfarnar vikur
og mánuði vegna
stöðu Dana innan
varnarsamstarfs
Evrúpusambandsins,
sem þeir eru ekki
þátttakendur í.
Þetta og æ lakari
útkoma jafnaðar-
manna í skoðana-
könnunum hefur
orðið til þess að ýta
undir orðrúm um að
Poul Nyrup Rasmus-
sen vilji Hækkerup
og raunar nokkra
ráðherra til viðbút-
ar úr stjúrninni. Einkum hafa
verið nefnd Sonja Mikkelsen,
heilbrigðismálaráðherra, Jytte
Andersen, húsnæðismálar-
áðherra, og Ove Hygum, at-
vinnumálaráðherra.
Ekki hefur verið haft samband
við Hækkerup af hálfu SÞ vegna
nýja starfsins en nafn hans er að
sögn oft nefnt. Það er ekki í
fyrsta sinn sem Hækkerup er tal-
inn eiga möguleika á slíkri stöðu,
hann var nefndur til sögunnar í
fyrra er leitað var eftirmanns
Javier Solana í stúl framkvæmda-
stjúra NATO. Eru Danir að von-
um orðnir úþolinmúðir en Dani
hefur ekki gegnt hárri al-
þjúðastöðu frá því að Poul Hartl-
ing var yfirmaður flúttamanna-
mála hjá SÞ á níunda áratugnum.
Hans
Hækkcrup