Morgunblaðið - 09.12.2000, Blaðsíða 4

i LAUGARDAGUR 9. DESEMBER 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fækkun kamfýlóbaktersýkinga á Islandi vekur athygli á hinum Norðurlöndunum
Aðgerðir gegn kamfýló-
bakter þykja til fyrirmyndar
VIÐBRÖGÐ íslendinga við kamfýló-
baktersýkingu þeirri sem kom upp
hér á síðasta áii hafa vakið athygli á
hinum Norðurlöndunum og birtist á
miðvikudag frétt í danska dagblaðinu
Politiken þar sem segir að aðgerðir
íslendinga til að sporna við kamfýló-
bakter séu nokkuð sem megi taka til
íyrirmyndar. Einnig hefur nýlegum
niðurstöðum rannsóknar sem gerð
var hér á landi um áhrif frystingar á
kamíylóbakter, verið veitt nokkur
eftirtekt, en þar kemur fram að með
frystingu verður kamfýlóbakter-
magn í sýktum alifuglum innan við
5% þess sem það var fyrir frystingu.
Fækkun hér en Qölgun á
hinum Norðurlöndunum
Franklín Georgsson, fram-
kvæmdastjóri rannsóknarstofu Holl-
ustuvemdar, segir að árangur að-
Samið um
líffæra-
flutninga
HEILBRIGÐIS- og tiyggingamála-
ráðuneytið og Tryggingastofhun nk-
isins hafa endumýjað samning frá
1996 við Rigshospitalet í Kaupmanna-
höfn um líffæraílutninga íslenskra
sjúklinga. Endumýjaði samningurinn
gildir til tveggja ára og framlengist
sjálfkrafa til eins árs í senn með sex
mánaða uppsagnarfresti. Endumýj-
aði samningurinn er í öllum meginefn-
isatriðum samhljóða fyrri samningi en
skerpt hefur verið á ákveðnum atrið-
um.
Að mati heilbrigðisyfirvalda er
reynslan af samstarfi við Rigs-
hospitalet góð, enda þekking, mann-
afli og tæknibúnaður sjúkrahússins
með því besta sem gerist á þessu sviði.
Líffæraflutningar em ekki fram-
kvæmdir á sjúkrahúsum hér á landi
og því hafa heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytið og Tryggingastofnun
rOdsins samið við erlend sjúkrahús
um aðgerðir af þessu tagi um margra
ára skeið. Hver líffæraflutningaað-
gerð er mjög dýr og hleypur kostnað-
ur við eina aðgerð á milljónum króna.
Að jafnaði fara 8-10 Islendingar á
Rigshospitalet árlega til að gangast
undir líffæraflutninga. Heildarkostn-
aður Tryggingastofnunar ríkisins árið
1999 vegna brýnnar sjúkdómsmeð-
ferðar erlendis, en undir þann flokk
falla líffæraflutningar, var 182 millj.
kr. og er ferðakostnaður þá undan-
skilinn.
gerða gegn kamfýlóbakter hér á
landi hafi verið einstaklega góður, en
að á þessu ári hafi fjöldi tilfella af
kamfýlóbaktersýkingu í mönnum
verið innan við 30% þess sem hann
var á sama tíma á síðasta ári, en á
hinum Norðurlöndunum sé fjöldi til-
fella allstaðar svipaður eða ívið meiri
í ár en í fyrra. Franklín segir þetta
hafa vakið eftirtekt á Norðurlöndun-
um og að þeir hafi leitað eftir upp-
lýsingum um þær aðgerðir sem not-
aðar voru hérlendis til að reyna
aðdraga úr kamfýlóbakter, sem og
niðurstöðum rannsóknar sem gerð
var af Hollustuvernd í samvinnu við
umhverfisráðuneytið, um áhrif fiyst-
ingar á kamfýlóbakter.
„Fjöldi skráðra sýkinga af völdum
kamfýlóbakter margfaldaðist hér á
síðustu tveimur árum,“ segir Frank-
lín. „Það var strax farið út í að vinna
Margir á
málþingi
BÚSTAÐUR sendiherra Islands í
París var þéttsetinn er þar var
nýverið háð málþing um Heims-
kringlu Snorra Sturlusonar. Segir
Sigríður Snævarr sendiherra að
um 120 manns hafi sótt málþingið,
einkum fólk er tengdist íslandi og
ferðamálum. Hún sagði þessa miklu
aðsókn þýða að búast mætti við
fleiri málþingum á vegum sendi-
ráðsins um íslenskar bókmenntir.
„Það er nokkur vandi að flétta sam-
an sðgu margra einstaklinga í eina
heildstæða frásðgn þannig að vel
takist til en þetta gerir Guðrún Helga-
dóttir hnðkralaust, enda enginn við-
vaningur á ritvellinum."
Soffía Audur Birgisdóttir, Mbl.
„Þetta er mikil kvennasaga... það er
einhver birta, ylur og eintægni í frá-
sðgninni sem fær mann til að horfa
til enda og trúa þvf að heimurinn sé
ekki alvondur þrátt fyrir allt.“
Steinunn Inga Óttarsdóttir, D V
að því að draga úr menguninni í ali-
fuglaeldinu, en það var grundvallar-
forsenda þess að minnka mengunina
í afurðunum sjálfum og snemma á
þessu ári náðist tiltölulega góður ár-
angur í því. Eins og fram kom þá
fylgdi þessu ekki bann á þá alifugla-
hópa sem voru mengaðir, heldur
mátti eingöngu nota þær afurðir
frystar.“
Frysting dregnr úr hættu
Franklin segir að samhhða þessum
aðgerðum hafi farið af stað áður-
nefnd rannsókn til að kanna beint
hver væru áhrif frystingar á kam-
fýlóbakter í alifuglum.
„Þessi tilraun stóð yfir í sex mán-
uði og er henni nýlokið. Það kom í
ljós að strax eftir frystingu fækkar
bakteríum þannig að þær eru innan
við 5% af upphaflegúm fjölda. Það
SEX ungir karlmenn voru í gær
dæmdir íyrir. þjófnað og eiguar-
spjöll en þeir fóru inn í fiskcldis-
stöð Hafrannsóknarstofnunar við
Grindavík í maí í fyrra og drápu
og stálu þaðan lúðu sem notuð var
sem eldishrygna. Mennirnir voru
dæmdir til sektargreiðslna að upp-
hæð 50-75.000 krónur. Þá voru
þeir dæmdir til að greiða hluta
sakarkostnaðar og málsvarnar-
launa. Fimm mannanna eru undir
tvítugu en einn er tæplega þrítug-
ur.
Jónas Jóhannsson, héraðsdóm-
ari kvað upp dóminn.
Lúður fyrir ferð í eðalvagui
í ákærunni voru þeir sakaðir
um að hafa drepið og stolið lúðu
sem notuð var sem eldishrygna,
drepið fjórar aðrar eldishrygnur
og veitt átta eldishrygnum áverka.
Þá voru þeir sakaðir um að hafa
lokað fyrir vatnsrennsli í eldisker
með þeim afleiðingum að 500 eld-
isþorskar drápust. Hafrannsókn-
arstofnun krafðist ríflega 500.000
kr. í skaðabætur og Fiskeldi Eyja-
fjarðar hf. fór fram á 13,5 milljón-
ir króna í bætur vegna þjófnaðar
og eignarspjalla á eldislúðunum.
Bótakröfunum var báðum visað
frá dómi þegar málið var þingfest
í júní.
Vaktmaður kom að mönnunum
á vettvangi seint að kvöldi laugar-
dagsins 29. maí 1999. Nokkrir
sýndi sig þannig að kamíylóbakter í
þessum náttúrulega menguðu kjúkl-
ingum, er mjög viðkvæm fyrir ftyst-
ingu og greinilegt að hún er miklu
viðkvæmari en til dæmis salmon-
ella.“
Franklín segir að þó að áhrif fryst-
ingar á kamfýlóbakter hefðu verið
rannsökuð áður hafi það ekki verið
gert með þessum hætti, það er að
segja með könnun á náttúrulega
menguðum fuglum.
„Það sem við getum svo ályktað út
frá rannsókninni er að frysting sem
slík, þó að hún drepi ekki allar kam-
fýlóbakteríur sem eru til staðar,
dregur næstum því hundraðfalt úr
áhættunni á því að kamfýlóbakter
berist með þessu hráefni. En mikil-
vægt er að það komi fram að ftyst-
ingin dregur aldrei hundrað prósent
úr áhættunni," segir Franklín.
þeirra komust á brott í bifreið en
voru síðar stöðvaðir. Fyrir rétti
báru flestir mennirnir að þeir
hefðu ætlað að afhenda veitinga-
stað í Hafnarfirði fiskinn gegn af-
notum af eðalvagni veitingahúss-
ins. Mennirnir kváðust ekki hafa
vitað að um verðmætar eldislúður
væri að ræða. Aðeins einn þeirra
var allsgáður þegar atvikið átti
sér stað.
Alvarlegur raisbrestur
við frumrannsókn
í niðurstöðum dómsins segir að
alvarlegur misbrestur hafi átt sér
stað við frumrannsókn málsins.
Því njóti ekki í málinu skjalfestra
sönnunargagna frá hendi hlut-
lauss aðila um fjölda særðra og
dauðra eldislúðna sem ákæra lýt-
ur að. Eins og sakargögnum sé
farið í þessu máli verði ekki hjá
því komist að fara nokkrum orð-
um um rannsókn þess. Samkvæmt
vitnisburði lögreglumannanna sem
önnuðust frumrannsókn málsins
var vettvangur ekki rannsakaður
sérstaklega um nóttina og ljós-
myndir ekki teknar af hinum ætl-
uðu særðu og/eða dauðu eldislúð-
um. „Þá virðist sem lögregla hafi
ekki farið á vettvang á ný þegar
birti af degi og eigi heldur næstu
daga þar á eftir til að kanna vegs-
ummerki, staðreyna fjölda særðra
og dauðra lúða og skrá lýsingu á
ætluðum ávcrkum eldisfiskanna.
Nasco
úrskurðað
gjaldþrota
RÆKJUVERKSMIÐJAN Nasco
Bolungarvík hf. var úrskurðuð gjald-
þrota í Héraðsdómi Vestfjarða síð-
degis í gær. Tryggvi Guðmundsson,
lögmaður á ísafirði, var skipaður
skiptastjóri.
Gjaldþrotaúrskui-ðurinn var kveð-
inn upp í kjölfar þess að AG-fjárfest-
ing ehf„ sem stofnuð var til að kaupa
verksmiðjuna, féll frá kaupunum
vegna þess að samningar tókust ekki
við helstu kröfuhafa. Um 80 manns
vinna að jafnaði við rækjuverksmiðj-
una í Bolungarvík.
-------------
Talið að þotur
hafí rofíð
hljóðmúrinn
LÍKLEGT er talið að þotur Varnar-
liðsins hafi rofið hljóðmúrinn, á ell-
efta tímanum í gærmorgun, með
þeim afleiðingum að margir hringdu
til jarðeðlissviðs Veðurstofunnar og
spurðust fyrir um hvort orðið hefði
jarðskjálfti á Suðurlandi.
Samkvæmt upplýsingum frá Veð-
urstofu Islands mældist einn jarð-
skjálfti á|Suðurlandi á umræddum
tíma en liann var aðeins 0,7 stig á
Richter-kvarða. Að sögn flugum-
ferðarstjóra í Keflavík voru þotur frá
Varnarliðinu á flugi á æfingasvæði
sínu út af Faxaflóa á þessum tíma og
er talið líklegast að þær hafi valdið
þeim titringi sem fólk taldi vera jarð-
skjálfta.
-------------
Jarðstreng var
stolið frá RARIK
JARÐSTRENGUR sem var á kefli
við svæðisútibú Rafmagnsveitna Rík-
isins í Borgarnesi var stolið í fyrri-
nótt. Lögreglan í Borgamesi biður þá
sem hafa upplýsingar um málið að
hafa samband við lögreglu. Keílið er
um 250 kg. að þyngd og því þykir ljóst
að fleiri en einn voru að verki. Um
300 m af 10 q streng voru á keflinu.
Dauðar lúður voru hvorki hald-
lagðar né varðveisla þeirra tryggð
með öðrum hætti í þágu málsrann-
sóknar,“ segir í dómnum.
Sönnunargögnin voru borðuð
I dómnum segir ennfremur:
„Starfsmenn Hafrannsóknastofn-
unar munu hins vegar hafa fryst
eldislúður, sem þeir segja hafa
fundist dauðar f viðkomandi eldis-
keri næstu daga á eftir, en þær
höfnuðu allar í maga starfsmann-
anna. Má því með réttu taka undir
þau orð verjenda ákærðu við
munnlcgan málflutning að sönnun-
argögnin hafi verið borðuð.
Hvernig svo sem á þetta er litið er
ljóst að alvarlegur misbrestur
varð á frumrannsókn málsins og
vegna hans nýtur ekki í málinu
skjalfestra sönnunargagna frá
hendi hlutlauss aðila um fjölda
særðra og dauðra eldislúða, sem
ákæra lýtur að. Byggir ákæran, að
þessu leyti, fyrst og fremst á upp-
lýsingum frá Fiskeldi Eyjafjarðar
hf„ sem fylgdu 13.500.000 króna
skaðabótakröfu fyrirtækisins, sein
send var lögreglu i júní 1999, svo
og vætti tveggja starfsmanna
Hafrannsóknastofnunar, sem ann-
aðist fóðrun og eftirlit með lúðu-
eldinu fyrir umrædda fiskeldisstöð
og lagði einnig fram skaðabóta-
kröfu á hendur ákærðu undir
rannsokn málsins," segir í dómn-
um.
„Vel skrifuð, skemmtileg og læsileg
bók. Fimlega skrifúð fjölskyldusaga."
Úlfbildur Dagsdóttir, Kastljósinu
Sex ungir menn sektaðir
fyrir að drepa eldislúðu

■ mmviihw" —1------------miiii