Morgunblaðið - 09.12.2000, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 9. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Stjórnarandstæðingar við síðustu umræðu um frumvarp til fjárlaga 2001
„Efnahags-
stefnuna
hefur rekið
upp á sker“
ÞINGMENN stjórnarandstöðunnar
héldu áfram að gagnrýna efnahags-
stjóm ríkisstjórnarinnar við þriðju
og síðustu umræðu um frumvarp til
fjárlaga 2001 sem fram fór á Alþingi
í gær. „Spá Þjóðhagsstofnunar fyrir
þetta ár og næsta gefur mun dekkri
mynd af stöðu efnahagsmála en
Samfylkingin hafði spáð,“ sagði
Gísli S. Einarsson, þingmaður Sam-
fylkingarinnar, m.a.
„Þar er í reynd staðfest að efna-
hagsstefnu ríkisstjómar Davíðs
Oddssonar hefur rekið upp á sker.
Allt hefur þróast með öðrum hætti
en forsætisráðherra hefur marg-
sinnis spáð. Verðbólgan er á upp-
leið, andstætt spám hans, vextir
hækka, þrátt fyrir gagnstæðar spár
forsætisráðherra og viðskiptahall-
inn hefur, þrátt fyrir orð forsætis-
ráðherra, náð sögulegri stærð og
vex enn,“ sagði hann ennfremur.
Eins og fram kom í Morgunblað-
inu í gær er með tillögum meirihluta
fjárlaganefndar Alþingis stefnt að
þvi að ríkissjóður verði rekinn með
u.þ.b. 33,9 milljarða króna tekjuaf-
gangi á næsta ári. Aætlað er að
tekjur ríkissjóðs verði um 253 millj-
arðar kr. eða 12,8 milljörðum kr.
hærri en fjárlagafrumvarpið gerði
ráð fyrir í haust og að útgjöld verði
um 219 milljarðar kr. Meginskýr-
inguna á auknum tekjum má rekja
til fyrirhugaðrar sölu eigna ríkis-
sjóðs, en gert er ráð fyrir að sölu-
hagnaður af hlut ríkissjóðs í Lands-
síma íslands skili um 8,2 milljörðum
króna í ríkiskassann á næsta ári.
Einkavæðing Landssímans
truflaði fjárlagaumræðu
Stjómarandstæðingar gagnrýndu
það í upphafi þingfundar í gær að
taka ætti fjáriagafrumvarpið til
þriðju umræðu án þess að fyrir
lægju upplýsingar um hvemig
ALÞINGI
stjómvöld hygðust standa að einka-
væðingu Landssímans. Einar Már
Sigurðarson, þingmaður Samfylk-
ingarinnar, sagði m.a. að allar upp-
lýsingar skorti um það hvemig
standa ætti að sölu Símans, hve
mikinn hluta af fyrirtækinu ætti að
selja og hvort selja ætti grunnnetið
með.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
benti hins vegar á að umræður
hefðu verið um það að stjómar-
flokkarnir væra ekki sammála um
söluna á Landssímanum. Því hefði
verið nauðsynlegt að koma því á
framfæri að meirihluti væri fyrir því
á þinginu að salan færi fram.
Framvarp um sölu Símans yrði lagt
fram á Alþingi þegar þing kæmi
saman að nýju á næsta ári og ekki
fyrr en þá færi fram efnisleg um-
ræða um söluna.
Blekkingarvefur ráðherra
Eins og Gísli S. Einarsson gerði
Jón Bjarnason, þingmaður Vinstri-
hreyfingarinnai- - græns framboðs,
efnahagsstefnuna einnig að umtals-
efni. Sagði hann að fjárlög ríkis-
stjórnarinnar væra nú afgreidd við
mikla óvissu í efnahagsmálum þjóð-
arinnar. Forsendur í þjóðhagsáætl-
un hefðu tekið stöðugum breyting-
um og hið sama gilti um ráðstafanir
ríkisstjómarinnar. Þannig hefði við-
Morgunblaðið/Jim Smart
Jón Kristjánsson, formaður fjárlaganefndar, og Kristján Möller.
skiptahalli þessa árs verið áætlaður
32 milljarðar kr. í þjóðhagsspá íyrir
ári en stefndi nú í að verða 62 millj-
arðar kr. Og ekki væri víst að öll
kurl væra komin til grafar. Lagði
Jón síðan áherslu á að ljóst væri að
við núverandi horfur í efnahagsmál-
um bæri ríkisvaldinu skylda til að
sýna aðhald í rekstri og koma í veg
fyrir þenslu.
Sverrir Hermannsson, þingmaður
Frjálslynda flokksins, gerði ummæli
Davíðs Oddssonar forsætisráðherra
í fjölmiðlum undanfama daga um
nýja þjóðhagsspá m.a. að umtals-
efni. Las hann í því skyni upp um-
mæli forsætisráðherra í samtölum
við nokkra fjölmiðla þar sem m.a.
var haft eftir honum að spá Þjóð-
hagsstofnunar kæmi ekki á óvart og
sýndi í aðalatriðum óbreytta og
trausta stöðu efnahagslífsins.
„Það er hryggilegt að þurfa að
segja það að hæstvirtur forsætis-
ráðherra stundar það jafnt og þétt
að mála málin allt öðram litum en
staðreyndir og raunveraleikinn
segja okkur til um. Þetta er einn
endalaus blekkingarvefur," sagði
Sverrir.
Sverrir gerði einnig, eins og
reyndar aðrú- þingmenn stjómar-
andstöðunnar kjör aldraðra og ör-
yrkja að umtalsefni. Kom m.a. fram
í máli hans að hann teldi að meira
fjármagni ætti að verja til þeirra
hópa. Vísaði hann í því sambandi
m.a. til Ólafs Ólafssonar, fyrrver-
andi landlæknis, i Morgunblaðinu í
vikunni þar sem fram kemur að
tæpur þriðjungur ellilífeyrisþega
nái ekki lágmarksframfærslumörk-
um. „Það era engir peningar til þeg-
ar láglaunafólk á í hlut,“ sagði hann
og vísaði til ákvarðana stjórnar-
meirihlutans. „En það era til nógir
peningar þegar á að hygla sérhags-
munum,“ sagði hann m.a.
Þá lagði Sverrir fram breytingai'-
tillögu við fjárlagafrumvarpið þess
efnis að Jóni Þórarinssyni tónskáldi
yrði .bætt í þann flokk listamanna
sem hlytu heiðurslaun listamanna.
Þannig yrðu 22 listamenn í hópnum
í stað 21 eins og tillögur mennta-
málanefndar Aiþingis gera ráð fyrir.
Vildu upplýsingar um niður-
skurð vegaframkvæmda
I umræðunum í gær gagnrýndu
stjómarandstæðingar það einnig að
með tillögum meirihluta fjárlaga-
nefndar skyldu ekki fylgja nánari
tillögur um það hvaða framkvæmd-
um í vegamálum ætti að fresta á
næsta ári, um 800 milljónir króna.
Bentu þeir m.a. á að þeim upplýs-
ingum hefði verið lofað í fyrri um-
ræðum um fjárlagaframvarpið. Ámi
M. Mathiesen, starfandi samgöngu-
ráðherra, tók hins vegar fram að
ekki væri nóg að kóngurinn vildi
sigla. Seglin þyrftu einnig byr.
Benti hann á að ekki væri hægt að
leggja fram þessar upplýsingar nú
þar sem Vegagerðin hefði ekki
gengið endanlega frá tillögum sín-
um. Umræður um þessi mál þyrftu
því að bíða fram yfir jól.
Davíð Oddsson forsætisráðherra við fjárlagaumræðu
Staða efnahagsmála traust
DAVlÐ Oddsson forsætisráðherra
segist telja að meginatriði nýrrar
skýrslu Þjóðhagsstofnunar sé það
að staða efnahagsmála sé í öllum
grundvallaratriðum sterk og traust
um þessar mundir. Hann svaraði
gagnrýni á ríkisstjórnina við þriðju
umræðu fjárlaga í gærkvöld.
„Meira að segja kemur fram að
hagvöxtur á þessu ári er meiri en
Þjóðhagsstofnun hafði áður gert
ráð fyrir,“ sagði Davíð. „Ennfrem-
ur kemur fram að útflutningur er
talinn verða meira en áður var
spáð, bæði á þessu ári og hinu
næsta. Þar kemur fram að þessa
þróun má ekki síst rekja til áfram-
haldandi mikils vaxtar hjá þeim
greinum sem hafa verið taldar til
hins nýja hagkerfís sem við höfum
bundið vonir við. Þetta kemur allt
fram í skýrslunni en menn hafa
ekki minnst á þessi meginatriði,
sem skipta höfuðmáli fyrir land og
lýð,“ sagði Davíð.
Eftirspurn fer minnkandi
Síðar sagði forsætisráðherra að
fram að þessu hefðu menn haft
áhyggjur af þenslunni í þjóðfélag-
inu. „En nú er varla hægt um það
að deila að flestar nýlegar vísbend-
ingar um efnahagsþróun era í átt
til þess að eftirspurn í hagkerflnu
fari mjög minnkandi, ekki síst í þvi
sem varðar neyslu og að verðbólg-
an fari af þeim sökum meðal annars
fremur minnkandi."
Davíð sagði að Þjóðhagsstofnun
hefði ekki gert ráð fyrir því að olíu-
verð færi nú loks lækkandi og held-
ur ekki gert ráð fyrir lækkandi
fasteignaverði.
Síðan lagði forsætisráðherra
áherslu á að aðgerðir ríkisstjórnar-
innar varðandi einkavæðingu væru
til þess fallnar að treysta gjaldeyr-
isstöðu þjóðarinnar. „Það er ekki
vafi á því að slíkar aðgerðir hafa já-
kvæð áhrif á þróun efnahagslífsins
sem heildar.“
Alþíngi
Iftan dagskrár
Evrópuumræðan læðist inn á þing
EFTIR ÖRNU SCHRAM
BLAÐAMANN
Einn af mörgum fyrirboðum jólanna
hér á landi era lokaumræður um
fjárlög á Alþingi. Sú umræða hófst
einmitt á Alþingi í vikunni, þó mun
fyrr en venjulega, og má segja að
hún ásamt umræðunni um fjárauka-
lög hafí hvað helst einkennt störf
þingsins í vikunni. Stjómarandstæð-
ingar vora fyriiferðarmeiri í þeirri
umræðu en stjórnarliðar. Kynntu
þeir m.a. fjöldann allan af breyting-
artillögum við framvarpið til fjár-
laga næsta árs. Ailar verða þær þó
felldar með meirihluta atkvæða í
þinginu eftir helgi. Nema kannski
ein því meirihlutinn hefur stundum
samþykkt eina breytingartillögu frá
þingmönnum stjómarandstöðunnar
í lokaatkvæðagreiðslu um fjárlaga-
frumvarpið.
í umræðum um önnur þingmál
var varla tekist á, jú ef vera skyldi í
umræðum um framvarp ríkisstjórn-
arinnar sem miðar að því lækka
skatthlutfall tekjuskatts einstakl-
inga um 0,33%. Er því ætlað að
milda áhrif heimildar sveitarfélaga
til að hækka útsvarsálagningu. Ekki
er meiningin að staðnæmast við þá
umræðu hér en geta þess þó að
stjómarandstæðingar töldu ekki
nóg að gert til að mæta væntanleg-
um útsvarshækkunum sveitarfélag-
anna. Tillaga þeirra um að skatthlut-
fall tekjuskatts verði lækkað
jafnmikið og heimildir til hækkunar
útsvars gera ráð fyrir eða um sam-
tals 0,99 prósentustig vora þó felldar
í atkvæðagreiðslu á þinginu í vik-
unni, eins og við mátti búast þegar
tilllögur stjómarandstæðinga era
annars vegar.
Ráðherrar mæltu fyrir nokkram
stjómarframvörpum í vikunni, sem
sum hver mæltust ágætlega fyrir, og
hlutu umræðu án gífuryrða og upp-
hrópana. Og þá fóra önnur stjórnar-
framvörp í gegnum aðra umræðu án
þess að nokkur tæki til máls. ...Það
gerist nefnilega stundum! í vikunni
tókst semsé að koma þó nokkram
fjölda mála í gegnum fyrstu og aðra
umræðu. Ekkert bendir því til ann-
ars en að þingið haldi starfsáætlun
og að hlé verði gert á þingstörfum í
lok næstu viku. Forsætisnefnd Al-
þingis mun á mánudag leggja drög
að því hvaða mál verði lögð áhersla á
að afgreiða fyrir jól en þá mun jafn-
framt liggja fyrir hvort takist að
leggja fram á Alþingi fyiár áramót
framvarp til laga sem miðar að sam-
einingu og sölu Landsbanka Islands
og Búnaðarbanka íslands.
Með öðrum orðum urðu engin
pólitísk straumhvörf á Alþingi þessa
vikuna enda ekki við því að búast. Þó
vöktu athygli ummæli einstakra
þingmanna Samfylkingarinnar og
formanns Framsóknarflokksins um
Evrópumál í utandagskráramræðu
um fiskimjölsmálið svokallaða. Til-
efni umræðunnar yar niðurstaða
landbúnaðarráðherra Evrópusam-
bandsins um að leyfa skyldi áfram
notkun fistómjöls í fóður svína og
kjúklinga. í umræðunni veltu þing-
menn, m.a. Svanfríður Jónasdóttir,
þingmaður Samfyltóngarinnar, því
fyrir sér hvort málið hefði verið auð-
sóttara hefðu íslendingar setið sjálf-
ir við samningaborð landbúnaðar-
ráðherranna. Halldór Ásgrímsson
benti á að góða niðurstöðu málsins
fyrir íslendinga mætti m.a. þakka
aðgangi okkar að ákveðnum fasta-
nefndum framkvæmdastjórnar ESB
á grandvelli samningsins um hið
Evrópska efnahagssvæði. í máli
hans kom þó jafnframt fram að aðild
okkar að EES væri ekki nægjanleg.
„I þessu tilfelli skipti miklu að full-
trúar íslands áttu aðgang að fasta-
nefnd framkvæmdastjórnar ESB
um dýraheilbrigði og gátu þar með
komið á framfæri sjónarmiðum ís-
lands,“ sagði hann. „Þennan aðgang
eigum við á grandvelli EES-
samningsins en eftir að málið fór til
meðferðar í ráðherraráðinu vora
fulltrúar íslands útilokaðir frá frek-
ari umræðu. I reynd eigum við ekki
aðgang að þeirri byggingu sem
fundurinn fór fram í nema vegna
þess að við höfum gert svokallað
Schengen-samkomulag... en ekki í
krafti þess að við eram aðilar að
innri markaðnum."
Síðar í umræðunni áréttaði Hall-
dór hins vegar að niðurstaða físki-
mjölsmálsins hefði verið farsæl að
þessu sinni. Ektó væri þó víst að svo
yrði aftur þegar svipað mál kemur
til kasta ESB í framtíðinni. „Við eig-
um ákveðin áhrif upp að ákveðnu
stigi en þegar mál era komin inn í
ráðherraráðið eigum við ektó að-
gang að því borði... Það eina sem við
getum gert er að tala við aðildar-
þjóðirnar og það er það sem við
gerðum í þessu máli.“
Þingmenn tóku þátt í árlegu jóla-
boði með öðrum starfsmönnum
þingsins í hádeginu í vikunni. Ekki
var laust við að stemmningin hefði
verið góð á Alþingi þann daginn.
Reyndar var stemmningin svo góð
að forseti Alþingis sá ástæðu til
þess, einu sinni sem oftar, að biðja
nokkra þingmenn sem þá vora
staddir í þingsalnum um að tala
lægra svo heyra mætti í þeim sem
stóð í pontu. Sökudólgarnir létu ekki
segja sér þetta tvisvar. Fóra úr
þingsalnum allir sem einn og héldu
umræðunni áfram í hliðarsölum. En
eftir stóð ræðumaðurinn einn í
pontu og þramaði yfir tómum saln-
um! í ljósi þessa era kannski skiljan-
legþau orð sem Össur Skarphéðins-
son þingmaður viðhefur gjarnan
þegar þingmenn era beðnir um að
lækka róminn meðan hann er í ræð-
ustól. Segir hann að sér vaxi ásmeg-
in við kliðinn enda finnist sér þægi-
legra að vita af einhverjum í salnum
meðan hann talar.