Skírnir - 01.01.1865, Blaðsíða 46

46
FHJETTIK.
flall*.
þa3 Ijóst orðið fyrir löngu, aS ítalir koma eigi setningi á ríkis-
skipan eSa reglu á fjárhag sinn fyrr en þau mál eru sett skap-
lega og til nokkurrar hlítar, er fyrr eru nefnd (um Feneyjar og
Rómaborg); enda mun honum meSfram hafa gengiS þa?i til, er
hann gjörði septembersamninginn vi? þá, a? þoka þeim málum
til úrslita, og greiSa svo aS nokkru úr mestu vandræSum skjól-
stæSinga sinna. Yjer höfum í Frakklandsþætti leitazt viS aS sýna,
hva? í þeim samningi er fólgiS, en verSum enn aS fara um hann
nokkrum orSum, og tilfæra sumt, er stjórnfræSingar og málsmet-
andi menn á Ítalíu og Frakklandi hafa sagt um hann, hvernig
alþýSa manns tók þeim tíSindum, og því næst drepa á þá at-
burSi og breytingar, er síSan eSur á undan hafa orSiS.
Fáir stjórnvitringar eSur forstöSumenn ríkismála hafa unniS
til einræmis fyrir vits sakir, snarræSis og fastræSis, sem Cavour
greifi, og mun hann bæSi á Ítalíu og annarstaSar ávallt verSa
talinn fyrirmynd þeirra manna. Sá þykir bezt hyggja áítaliu, er
fetar í hans fótspor, enda hafa flestir enir dugmestu og vitrustu
menn, er nú eru þar uppi, haft embætti á höndum meSan hann
stóS fyrir ríkisstjórn. Á dögum Cavours var því orSi lokiS á af
þinginu í Turinsborg, aS Rómaborg ætti aS vera höfuSborg rík-
isins, og gjörSi hann margar tilraunir bæSi viS páfastjórnina sjólfa
og viS Napóleon keisara, aS því yrSi fram gengt. Svo er sagt,
aS Antonelli (formaSur í stjórn páfans) væri langt leiddur aS gang-
ast fyrir fortölum Cavours, þá er Frakkar komust aS því, er í
efni var, og brjáluSu þau ráS öll saman. Ummæli Cavours (í
brjefum til Antonelli) uaS frjáls kirkja ætti heima í frjálsu ríki”,
hafa allir dugandi menn Itala gjört sjer aS reglu. Eptir lát hans
þræddu þeir Ricasoli og Ratazzi sömu leiSina, en þeim varS eigi
fremri árangurs auSiS, aS því máli skipti um Rómaborg, þó þar
væri mest eptir leitaS. Minghetti og Durando hættu um stund aS
knýja á líknardyr keisaraus um þetta mál, en er Venosta hafSi
tekiS viS stjórn utanríkismálanna, sendi stjórnin í fyrra sumar
hijef og erindreka til Frakklands (Menabrea hershöfSingja og siSar
Pepoli greifa) og vakti enn til viS stjórn keisarans um máliS, en þó
var því öllu dræmt tekiS í fyrstu. Pepoli greifi mun fyrstur hafa
gefiS Drouyn de Lhuys í skyn, aS stjórn Italíukonungs hefSi í