Skírnir - 01.01.1865, Blaðsíða 138

138
FKJETTIR.
Bandar/kin.
Hitt varS hagfræðingunum auSsannaS, aS ófrjálsir svertingjar unnu
verr og ótrúlegar en frjálsir, en orS jjeirra ljetu hæst og námu
fastast staS í hugum manna, er sýndu fram á j>a<5 siSleysi og fúl-
mennsku, er þýhöfninni var samfara. Tollverndir voru í lög leiddar
frá öndverSu, en eptir stríðiS viS Englendinga 1812—14 var slegi'S
af. J>á komst varningur Englendinga í fyrirrúmiS og kenndu þeir
menn mjög vanhags af því í Bandaríkjunum, er áttu verksmiSjur
eSur Iif5u af iðnaði sínum. Yi8 j>a8 var aukinn tollur aS nýju,
en suðurhúar undu j>ví illa, því nú uröu jpeir a8 kaupa dýrra
varninginn frá Englandi, e8a eiga kaupskipti vi8 NorSurríkin ein
ella. Suíurbúar Ijetu æst yfir jpessu á jpingum sínum, en Suður-
karólína gekk j>ó fremst í ofstæki gegn toll-lögunum. Forstjóri
hennar bau8 (1832) landshúum a8 óhlý8nast lögunum, en á8ur
haf8i sú yfirlýsing veri8 gjör8 i ráBinu, a8 hvert ríki mætti vísa
j>eim lögum sambandsstjórnarinnar af hendi, er j>ví jpætti mótstæ8
sínum hagsmunum. þetta var hrein og hein uppreistarkenning,
j>ví ríkislögin (1789) segja skýrt fyrir, a8 jieim skuli hegna, er
j>verast vi8 bo8um og lagamælum sambandsstjórnarinnar e8ur æsir
a8ra til mótþróa, en j>ó var stjórnin og Jackson forseti svo deig og
hrædd vi8 styrjöld, a8 hún tók eigi til har8ari rá8a en lofa, a8
tollurinn skyldi mínka8ur smámsaman á tíu árum. j>a8 sem undir
bjó sy8ra var í raun rjettri eigi anna8, en öfundarrígur yfir uppgangi
Nor8urríkjanna og ótti fyrir j>ví, a8 j>au myndi bera jprælaríkin
ofurli8a a8 kosningu ríkisstjórans, í stjórninni og á lögjiingi sam-
bandsins. þrádrátturinn fór vaxandi, er ríkjunum tók aS fjölga,
en þrælamenn voru ávallt enir frekustu og sóttu sitt mál me8 svo
miklum ofsa og kergju, a8 opt var hægt a8 sjá, a8 þeir áttu hjer
hlut a8 máli, er fylla huga sinn ergi og j>jósti í gegn því, er
hann finnur helg mörk á. Mest tók a8 kve8a a8 uppivözlu þeirra,
er Pierce var kominn í forsæti (1853). þá þótti eigi nóg a8
hást vi8 me8 orSunum —, en menn otu8u hnefum e8a bör8u me8
stöfum, en sá er mesta ósvífnina sýndi (t. d. Brooks frá SuSur-
karólínu, er barSi þann fulltrúa me8 staf sínum, er Sumner hjet)
fjekk mest almannalof í SuSurríkjunum. Á fyrstu stjórnarárum
Buchanans (af <(lý8veldismanna” flokki, 1857) keyr8i ofstopi
þrælamanna fram úr öllu hófi; þá vildu þeir gjöra ýmsa samninga