Skírnir - 01.01.1908, Blaðsíða 33

Sjálfstæðisbarátta Noregs árið 1905.
33
frumeðli sjálfrar sín í hinum glæsilegu, norrænu orðum:
»Sjalfr leið sjalfan þik«. Þá var það, að þjóðarmeðvit-
undin varð að einni heild og gaf svo mikil fyrirheit um
ókominn tíma. Og í öðru lagi, að það var einmitt andinn
í þessum fjórutn mátfarorðum, sem benti öllum Norð-
mönnum og leiftraði fyrir augum þeirra í þessum 4 orð-
um stjórnarskrárinnar: »frjálst og sjálfstætt ríki«.
Og fyrir því getur í raun og veru enginn tnaður með
heilbrigðum hug áfelst Norðmenn, og ekki heldur sænsk
þjóð, þegar tímar líða, svo miklu sem hún er gædd af
heilbrigðri skynsemi, og svo göfuglynd sem hún er að
•eðlisfari. öllum hlýtur að íinnast það sanngjarnt og til-
hlýðilegt. að Norðmenn aðhyltust, á grundvelli sögunnar
•og réttlætisins, þann skilning á sambandinu, sem komið
hefir fram hjá þeim.
Auðvitað ætla eg mér ekki að segja sögu málsins.
Eg læt mér nægja að minnast á nokkur hinna veruleg-
ustu atriða.
Þegar það er athugað, sem nú hefir verið sagt, verð-
ur það skiljanlegt, að allar sambandsnefndir síðan 1837
hafa strandað, og það, sem þær hafa gert, hefir verið að
engu haft. Svíar hafa ekki getað sætt sig við þá grund
vallarskoðun á sambandinu, sem ávalt hefir komið fram
hjá Norðmönnum, og vera má, að þá hafi grunað, að
breytinga kynni að lokum að verða krafist á skilningi Svía
á afstöðu sambandslandanna til annarra þjóða. Og Norð-
merin hafa hvorki getað né viljað hverfa frá þeim kröf-
um, sein þeir hafa komið með.
Svo sem kunnugt er, varð konsúlamálið aðal-deilu-
efnið. Og af því, sem sagt hefir verið, skilst mönnum
það væntanlega, að svo hlaut að fara. Það mál er áfast
utanríkisstjórninni. Og eftir skilningi Svía átti hún a ð
öllu leyti að vera við Svíþjóð bundin.
Til þess að sýna hinni miklu, sænsku þjóð sanngirni,
verður til skilningsauka að minnast á eitt fyrirbrigði, sem
hlaut að hafa úrslita-áhrif á málið, og hafði það líka.
Lesandinn mun minnast þess, að eg benti áður á