Skírnir - 01.01.1908, Page 73

Upptök mannkynsins.
73
livers einstaklings) hefir svo mjög af að segja, þegar þess
er minst, að mennirnir eru þó, þegar öllu er á botninn
hvolft, ekkert annað en umbreyttir apTtr. Hversu fagrar
vonir getum vér ekki gert oss um mannkyn framtíðar-
innar, þegar vér berum beztu menn saman við apa, og
sjáum að ekki eru óhugsandi verur, sem standi mönnun-
um jafnmiklu framar, og betur, en þeir öpunum.
Og verður ekki sennilegt, að ekki muni svo ýkja
lengi þurfa að bíða betri tíma, þegar vér berum saman
hraðann á framförunum fyr og nú?
Hversu afarlengi voru mennirnir að læra að ganga á
framfarabrautinni! Það var þeim meginrót undir öllum
framförum, að höndin, sem hafði skapast á trjágreinunum,
var þeim nú laus og ekki framar hreyfingarfæri nema
lítið lijá því sem áður var. Fljótt lærðu þeir liklega að
beita lurkum og steinum og bæta þannig nokkuð úr þvi
hvað þeir voru kraftalitlir og seinfærir. En sennilega
hafa liðið mörg þúsund ár áður en einhver snillingur síns
tíma, einhver andlegur forfaðir Arkimedesar eða Edisons,
sá að hann gat lagað dálítið steininn og haft þannig meira
gagn af honum. Og enn leið afarlangur tími áður en
næsta stóruppgötvunin var gerð, að samtengja þessi tvö-
verkfæri mannanna, lurkinn og steininn, og búa þannig til
hamar eða sleggju. Steinaldirnar standa yfir hundruðum
þúsundum ára saman, og lengst þó þeir kaflarnir, er menm
kunnu ekki að brýna steinvopn sín og verkfæri.
Lítum svo á vei'klegar framfarir á þúsund sinnum
skemri tíma á síðari öldum. Skrið fer ekki að koma á
þær fyr en vísindin taka að rísa við eftir miðaldarotið,
og einkum eftir ýmsar uppgötvanir eðlisfræðinga á 17..
öld. Skömmu fyrir 1700 hugsast hinum ágæta eðlisfræð-
ingiPapin, hvernig gera megi gufuvél, og 1707 setur hann
fyrsta eimskipið á flot. Nú þurfti á miklu fé að haldar
en það varð tregða á, að menn hættu fé sínu í svona hé-
gómlegar og óarðvænlegar tilraunir, og ekki hófst eim-
skipaöldin í það sinn. Nú leið og beið, svo að ekki kom
maður í manns stað þar sem Papin hafði verið. En þó-