Skírnir - 01.01.1908, Page 57

Prédikarinn og bölsýni hans.
57
innskotin hyggur Siegfried að staíi frá Saddúkea, er á
þann hátt hafi viljað draga úr bölsýni frumhöfundarins
og gera ritið hæfilegra í augum þess flokksins. En það
er alkunnugt, að einmitt sá flokkurinn, Saddúkearnir, tóku
miklum áhrifum frá Grikkjum. Sú viðbótin hefir líklega
fyrst verið gerð.
Hin auka-lífsskoðunin, er kemur fram í Prédikaran-
um, er eiginlega jafngagnstæð frumhugsun höfundarins
sem þeirri, er nú var talin. Hún er sú, að vart verði í
lífinu við guðs stjórnandi hönd, og að hann veiti þeim, er
honum þóknast, vizku, þekking og varanlega gleði af striti
sínu. Öllu muni vera vísdómslega niðurraðað; vér skiljum
það að eins ekki; guð muni umbuna og hegna þegar hér
í lífi, — hann fresti að eins hegningunni á stundum; það
glepji mönnum sýn. Alt, sem guð hafi gert, standi að ei-
lífu, og hann hafi komið því svo fyrir, til þess að vér
óttuðumst hann. Maðurinn geti ekki deilt við hinn al-
mátka. Þær umbæturnar stafa þá frá einhverjum rétt-
trúnaðarmanninum meðal Gyðinga; með þeim hefir hann
þózt girða fyrir það, að ritið gæti valdið hneykslunum.
Það er sama andlega stefnan, er síðar kemur svo berlega
fram hjá Faríseunum á Krists dögum.
Enn álítur próf. Siegfried, að bætt hafi verið inn í
frumritið ýmsum spakmælum, og sömuleiðis ýmsum and-
mælum gegn þeim orðum frumritsins, sem gera lítið úr spek-
inni. Sérstök stefna meðal Gyðinga lagði stund á hina sönnu
speki. Þeirri stefnunni hefir og þótt frumritið of bölsýnt, og
þeir urðu því einnig að leggja ofurlítinn skerf til umbótanna.
Hafi próf. Siegfried rétt fyrir sér, þarf engan að furða
á mótsögnunum í ritinu, eins og það nú er í biblíunni.
Og ekki finst mér neinn hafa gert jafnglögga grein fyrir
þeim mótsögnum og eðli þeirra eins og hann. Og svo-
mjög hafa fræðimennirnir fundið til þessara mótsagna, að
einn (Bickell) kom fram með þá skýringu á þeim, að
frumritið mundi upphaflega hafa verið á mörgum blöðum
og blöðin ruglast, er þau hefðu verið bundin inn, og þann
veg orðið þessi hrærigrautur af.