Skírnir - 01.01.1908, Page 35

Sjálfstæðisbarátta Noregs árið 1905.
35
litlu þjóð, sem var nýkomin f'ratn á sjónarsviðið, með öllu
hennar braski við að ná fullkomnu jafnstæði við gömlu
Svíþjóð, eitt af frægðarlöndunt Norðurálfunnar.
Víst er um það, að frá hinni voldugu sveit hins
sænska yfirlætisflokks kom það örlögþrungna s k j a 1,
sem hleypti tundursendlinum undir örk ríkjasambandsins.
Stjórnarformaður Norðmanna H a g e r u p, hafði 28. maí
1904 sent stjórnarformanni Svia, B o s t r ö m, skjal, sem
nefnt var »uppkast«; í því var ágrip af þeitn ákvæðum,
sem norska stjórnin hugsaði sér að yrðu sett í lög, er
samþykt yrðu samhljóða í báðum ríkjunum; samkvæmt
2. gr. í skjali, sem áður hat'ði verið sent (24. marz 1903)
og kallað hefir verið »Communiqué«, áttu þessi lög að
vera um afstöðu sérkonsúlanna til utanríkisráðherrans, og
þeim átti ekki að mega breyta, né heldur nema þau úr
gildi, án samþykkis stjórnarvaldanna í báðum ríkjunum.
Nálægt hálfu ári síðar en þetta »uppkast« hafði verið'
sent, 23. nóv. 1904, kom Boström stjórnarformaður til
Kristjaníu með svo nefndar »ástæður«: skriflegt ágrip
af s æ n s k u m grundvallar hugmyndum um það, hvern-
ig slík lög ættu að vera.
I þessu skjali var tundurkúlan fólgin. Asamt ýms-
um öðrum nýjum kröfum af Svía hálfu, var sú krafa þar,
að sænskur utanríkisráðherra ætti að geta komið því
til vegar í ríkisráði S v í a, að k o n s ú 1 u m, s e m s k i p-
aðir hefðu verið í ríkisráði Norðmanna,
yrði vikið úr embætti!
Svo voldugur var yfirlætisflokkurinn í Sviþjóð, að
hann dirfðist að koma með slíka kröfu.
En hvorki gátu Norðmenn þolað þetta, né heldur áttu
þeir að þola það. í skjali sínu frá 11. jan. 1905 lét
ríkisráð Norðmanna getið 6 atriða í bréfl Boströms, tók
það fram afdráttarlaust, að þau atriði gerðu Noreg að
lýðríki, og fór fram á, að þau væru feld úr.
En stjórn Svía var ekki fáanleg til þess að fella úr þessi
atriði, sem voru Noregi svo mikil óvirðing. Oskar kon-
3*