Skírnir - 01.04.1916, Side 73

Skírnir]
Þegnskylduvinna.
18 &
að verða til rauna hærra, og landssjóði því auðsær hagur
að vinnunni.
A öðrum liðum ætti landssjóður að spara, t. d. með
styrk til búnaðarfélaga, skóggræðslu, sandgræðslu, gróðrar-
stöðva o. fl. Og þótt svo færi, að hann hefði nokkurn kostn-
að í svip, væri hann með öllu hverfandi samanborinn við
herkostnað þeirra þjóða, sem hann hafa. Þess ber líka að
gæta, að eftir því sem þátttakendum þegnskylduvinn-
unnar fjölgar, þess minni verður kostnaður landssjóðs
hlutfallslega við vinnuarðinn.
4. A ð þetta legði afarþungan skatt á þá, sem þegn-
skylduvinnu eiga að inna af hendi.
Eg veit vel, að þessa grýlu reyna sumir að magna
sem mest, svo að hún verði sem ægilegust. Ætla þeir með
því að tendra upp smámunasemi hjá þjóðinni, en þá værí
hermi illa gengið, ef sú tilraun tækist. Og svo er annað.
Lítilsigldir menn og athugalitlir þola háð mjög illa, hvort
sem því er beitt gagnvart þeim sjálfum eða málefnum
þeim, er þeir fylgja. En á þeim sannast hið fornkveðna:
»margur hyggur mann af sér«, og því treysta þeir á háð-
ið, sem hið bezta og áhrifamesta andlegt vopn, er þeir
séu menn til að beita. En þótt oft sé gagnlegt fyrir ein-
staklinginn að verða fyrir háðinu, þá er alrangt að beita
því gagnvart stórmálum, eins og þegnskyldan óneitanlega
er, frá hverri hliðinni sem hún er skoðuð. Alvörumálin
krefjast þess að verða rædd með alvöru. Og sú kemur
tíðin, að þjóðin nær þeim andlegum þroska, að hún getur
að verðleikum metið víðlíka drápstilraun sem »Hersöng
þegnskylduliðsins«, og annað af svipuðu tagi, gegn mikil-
vægum landsmálum.
Eg geri ráð fyrir, að þegar fram í sækir, leysi fiestir
þegnskylduna af hendi á aldrinum frá 18—20 ára. Eg
álít því hæfílegt að ætla hverjum pilti til jafnaðar 12 kr.
á viku auk fæðis, eða að alls verði að reikna peninga-
tjón hans í 12 vikur 144 krónur, er hann bíður í eitt skifti
fyrir öll við þegnskylduvinnuna En tæplega mun þetta
reynast svo mikið til jafnaðar í raun og veru. En alls