Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Page 16

i6
heim, er Eyrbyg'g'jas. segir: „Umhverfis stallinn var goðunum skip-
að í afhúsinu“. f>á verða stallarnir og goðin beint á móti, þegar
gengið er inn í afhúsið t. d. í Ljárskógahofinu, þar sem dyrnar
eru út úr miðjum gafli, enn á hinum í horninu við gaflinn. Eg
held þetta verði eigi hugsað á annan hátt eðlilegra, bæði sam-
kvæmt lýsingum í sögunum og því, sem enn er framkomið við
rannsóknirnar.
#ok stóð þar stalli á miðju gólfinu sem altari ok lá þar á hringr einn mót-
lauss tvíeyringr, ok skyldi þar at sverja eiða alla; þann hring skyldi
hofgoði hafa á hendi sér til allra mannfunda«. Enn handritin neðanmáls
úr B- flokknum hafa: gullhringr Bb, tvítogeyringr Ba; XX. eyringr Bb.
þessi staðr í textanum í Eyrbyggja s., Havniae 1787, bls. 10, er alveg eins
og í yngri útgáfunni, nl. þar stendr »tvleyringr«, enn neðanmáls hafa 6 hand-
rit X.eyringr, og eitt handrit hefir IX.eyringr. þessi staðr er líkr 1
Melabók, Ln. bls. 334 og 335 eins og í báðum útgáfunum af Eyrbyggjasögu.
Eg held nú, að tvítugeyringr sé réttara enn tvleyringr, og að stallhringrinn
í þórsneshofinu og jafnvel í öðrum höfuðhofum hafi verið tvítugeyringr,
þ. e. vegið tuttugu aura eða fjörutíu lóð, enn ekki verið tvíeyringr, þ. e.
vegið tvo aura eða fjögur lóð, og þar með, að sllkir hringar hafi verið úr
gulli; reyndar stendr í Kjalnesingas., bls. 403: »af silfri«, enn eitt handrit
neðanmáls hefir þar á móti »gulli« og annað »gulli ok silfri«. Eitt hr. af
Eyrbyggjas. hefir og »silfrhringr«, bls. 6, neðanm. Sjaldan er talað um arm-
hringa af silfri; eg man einungis eftir því á einum stað, Laxdœlas., bls.
274, að þórsteinn svarti, sem kallaðr er »búandligr« hafði silfrhring á
hendi. Allir armhringar, sem nefndir eru í sögum og höfðingjar áttu, vóru
úr gulli; og vógu líka miklu meira enn tvo aura, og sumir svo margfalt
meira. Eg skal hér nefna til nokkura hringa, sem talað er um, hvað vógu,
í sögum vorum: gullhringrinn, er Sigtryggr konungr gaf Gunnlaugi Orms-
tungn að kvæðislaunum vó mörk eða 16 lóð, Isl. Kh. 1847, bls. 230. Gull-
hringrinn Hákonamautr, er Höskuldr gaf Ólafi Pá syni sínum á deyjanda
degi vó mörk, Laxd., bls. 102. Gullhringrinn, er Sveinn konungr gaf þor-
leifi jarlaskáldi, vó mörk, Ems. 3. b., bls. 93. Gullhringar þeir tveir, er
Egill þá að kvæðislaunum af Aðalsteini konungi og sem Egill gaf Arinbimi,
vógu hvor mörk, Egilss. Bv. 1856, bls. 117. Gullhringrinn, er Flosi gaf
Eyjólfi Bölverkssyni »tók tólf hundruð mórencbt, Njálss., bls. 742, k. 138i2s.
Gullhringrinn, Sótanautr, er Hörðr átti, er þó látinn vera þessa beztr, því
að sagt er, að enginn jafngóðr hafi komið til íslands, Isl. 2. b., bls. 48;
enn þessir allir áðrtöldu hringar kómu hingað til íslands. Eg skal og
geta þess, að líka er talað um gullhringa, sem ekki vógu eins mikið og þessir,
t. d. hálfa mörk eða fjóra aura, þ. e. átta lóð, og líka 6 aura eða 12 lóð;
enn þar á móti er víða talað um gullhringa »mikla, góða og digrcu, enn ekki
ákveðið, hvað þeir vógu. Gullhringrinn, sem Vikar konungr gaf Starkaði
gamla, erkallaðr »þrlmerkingingr« 1 Vikarsbálki Fornaldars. 3. b., bls. 31; sá
hringr hefir því vegið þrjár merkr eða tuttugu og fjóra aura. þ. e. fjöratíu
og átta lóð.
Nú er þó enn eftir, það sem segir 1 Baugatali og sem er einna merk-
ast, Grágás Kb., 113. kap., 193. bls.: »Fiorir ero lavgbavgar. Einn er
þrimerkingr. Annarr tvitogavre. þriði tuimerkingr. Fiorðe tolfeyringr«.
Eg verð því að álíta það lítt hugsanda, að stallhringarnir 1 höfuðhofunum
hafi verið örverpi allra þessara hringa; það kœmi ekki vel heim við alt það
skraut, sem bæði var á goðunum og 1 hofunum, eftir því sem sögumar segja
frá. Landnámabók segir, bls. 313, að Ketilbjörn at Mosfelli hafi boðið
sonum símnn að slá þvertré af silfri 1 hofið, þvíað hann var svo auðugr af