Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Side 40

40
Haraldr konungr hinn hárfagri hefir trúað á nokkur heiðin goð,
sem þó er líklegt, þvíað hann lifði í heiðnum sið, virðist mega ráða
af því, sem hann segir hér, að hann hafi þá trúað á Frey.
pórðr faðir Brennuflosa var og kallaðr ,.Freysgoðiu, Njáls s.,
Kh. 1875, bl. 491. þ>etta auknefni bendir á, að eitthvert hof hafi
verið í Skaftafellsþingi, sem hafi verið helgað Frey, og sem þ>órðr
var hofgoði yfir.
í Norvegi var og hof, sem var helgað Frey, Flateyjar b., 1.
b., bls. 400.
Eg hefi getið þess hér að framan og f Árb. 1. h., að Freyr
muni hafa verið mest dýrkaðr i Svíþjóð, eða að minsta kosti í sum-
um landshlutum.
þ>að má ætla, að Njörðr hafi verið dýrkaðr hér á landi, þar
sem hann er einn af þeim þremr guðum, sem eiðrinn var svarinn
við, þó að ekki sé beinlínis nefnt í sögum vorum, að honum hafi
verið helguð hof hér á landi eða í Norvegi; enn í Eddukvæðunum
er sagt, að hann ráði bæði fyrir hofum og liörgum. í Vafþrúðnis-
málum segir um Njörð, 38. er.: „Hofum ok hörgum, \ hann rœðr
hunnmörgumi1. Hér er hof og hörgr haft saman eins og eitt hið
líkasta, svo sem víða er gert, og sagt, að Njörðr ráði fyrir þessu.
í Grímnismálum segir enn fremr, 16. er.: „Nóatún eru in elliptu |
en þar Njörðr hefir | sérum gervasali; | mannaþengill | hinn meins-
vani | liátimbruðuni liörgi ræðr“. Eg fæ ekki betr skilið, enn að
hér sé salrinn kallaðr hörgr, sem Njörðr ræðr fyrir. þetta verðr og
ljóst af því, að hörgrinn er hér kallaðr hátimbraðr, þ. e. háreistr
úr timbri, sem bezt á við hús. Sn. E., Rv. 1848, segir um Njörð,
bl. 15: „Hann ræðr fyrir göngu vinds, ok stillir sjá ok eld;
á hann skal hcita til sæfara ok til veiða. Hann er svá auðigr ok
féscell, at hann má gefa peim auð landa eðr lausafjár er á hann
heita til þess“.
í Arinbjarnardrápu segir Egill Skallagrímsson, eins og áðr er
sagt, í 18. er., að Njörðr og Freyr hafi gœddan Arinbjörn að fjár-
afli, þótt Freyr sé aðalauðlegðarguðinn. Egill ákallar og Njörð
ásamt hinum guðunum, til að reka Eirík konung úr Norvegi.
þ>að má nærri geta, að Norvegsmenn og íslendingar hafa
þurft að heita á Njörð til sæfara, þar sem hann er aðal sjóarguð,
með því að mikill partr þjóða þessara ól aldr sinn á sætrjánum,
meðan víkingaöldin stóð. Sérstaklega hafa íslendingar þurft að
heita á hann, þar sem þeir fremr öllum pjóðum peirra tíma hættu
sér út á hið mikla reginhaf. Eftir að íslendingar höfðu fundið
Grœnland, liggr eptir þá eina pað mikla jrægðarverk að hafa
fundið Ameríku1.
1) Bjarni Hjerólfsson af Rosmhvalanesi var fœddr og upp alinn á ís-