Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Page 97

97
fé þar á Bólstað ; hefír ok enginn maðr traust til borið at byggja
par fyrir þær sakiríí. f>etta síðasta eru orð söguritarans, enn það
er auðséð, að þar hefir ekki bygt verið síðan sagan var fœrð í letr.
A Bólstað sést glögt fyrir tótt, sem er55tilóo fet á lengd, og hér
um bil 26 fet á breidd. Verið getr, að þessari tótt hafi verið deilt
í sundr, enda sést fyrir útbyggingu út úr henni öðrum megin.
Skamt fyrir framan þessa tótt er önnur tótt, sem er jafnvel töluvert
stœrri, enn nokkuð óglöggvari, svo hún verðr ekki með vissu
mæld ; fleiri tóttir eru þar, er sjá má fyrir víst, enn þeim er þann-
ig farið, að ekki verðr með vissu sagt mál á þeim; tóttirnar snúa
f norðr og suðr, eða nær því; þær heita enn í dag „Bólstaðr“; þar
hefir verið bæði mikið og slétt tún. Hin mesta nauðsyn væri að
grafa upp tóttir þessar, þar maðr veit svo glögt aldr þeirra; myndi hér
mega finna forna húsaskipun, eða hvernig hún var hjá Arnkeli goða.
Tvent bar til þess, að eg ekki gat verklega rannsakað þessar tótt-
ir ; fyrst var tíminn orðinn svo naumr, og annað hitt, að alt var
hér fult af klaka, enn þetta í sjálfu sér œðimikið verk. Hér um
bil 65 faðma niðr frá tóttunum á Bólstað er Arnkelshaugr rétt niðr
á fjörubakka, svo að nokkuð virðist nú vera brotið af honum að
neðan ; landið hefir þó náð hér nokkuð lengra út áðr ; haugrinn er
46 fet i þvermál og kringlóttr; eins og hann lítr nú út er hann hér
um bil 6 til 7 fet á hæð, einkannlega að neðan. Eg lét fyrst grafa ofan
í miðjan hauginn víða gröf, og tvær álnir á dýpt. Eg vildi prófa, hvort
hér fyndist nokkur kennimerki, áðr enn gerðr væri þvergröftr gegn-
um hann allan. J>egar komið var niðr að þessari dýpt, kom í ljós
beinamold með svörtum flekkjum og þeim sömu kennimerkjum sem
eg hefi áðr fundið í haugum ; innan um þetta fann eg köggla af
beinum og ryðbúta, sem duttu þó í sundr, þegar upp vóru teknir.
Lengra niðr komst eg ekki, þvíað þá var alt fult af klaka; eg
reyndi á fleirum stöðum og fór það alt á sömu leið; varð eg því
að hætta við þenna gröft. Haugr þessi hefir verið mjög stórkost-
legr í fyrstunni, og er hann sá hinn stœrsti, er eg hefi fundið ; að
utan var hann neðst tvíhlaðinn af grjóti, þar sem eg gat komizt að.
þ>essi kennimerki nœgja til að sýna, að þetta er haugr Arnkels,
þvíað Eyrbyggja s. ákveðr, hvar hann er heygðr, bls. 68 : „Arn-
kell var lagðr í haug við sjóinn út við Vaðilshöfða, ok er þar svo
víðr haugr sem stakkgarðr mikill“. J>að er ekki að undra, þó að
hér fyndist ekki meira, og kennimerki ekki glöggvari, þvíað tvis-
var mun hafa verið grafið i hauginn áðr. Á. O. Thorlacius getr
þess (Safn til s. ísl. II 277): „Ofan í hann er laut, því líkust sem
haugrinn myndi til forna hafa verið brotinn“. þ>essi laut hefir ekki
getað verið af öðru, enn að í hauginn hafi verið grafið áðr, þar
hún getr ekki komið í svo stórum haug, þó að líkið fúni, enn þró
(Gravkammer), sem líkið hafi verið lagt í, og reft svo yfir, hefir
7 a