Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Side 103

103
f>ingvöllum fyrir norðan bœinn eru iobúðir fornar að sjá; á mörg-
um hafa verið dyr á hliðveggnum nær öðrum enda. 2 af þessum
búðum eru stœrstar, önnur er 66 fet á lengd, enn 15 fet á breidd,
dyr á hliðvegg; hin er 59 fet á lengd, enn 16 fet á breidd ; þar
að auki er ein óglögg gömul (hin ellefta). Fyrir vestan bœinn á
fingvöllum eru 6 búðir minni. f>essar allar búðir, er eg hefi áðr
taldar, eru fyrir vestan voginn; 3 búðir eru fyrir vogsbotninum.
Á tanganum fyrir austan voginn eru 16 búðir; tvær af þeim eru
stœrstar, önnur er 54 fet á lengd, 18 fet á breidd; hin er lík þess-
ari á lengd, enn á breidd er hún 20 fet; enn er ein af þeim áðr
töldu mjög breið; ofan á henni hefir verið byggt fjárhús, enn end-
inn af búðinni stendr út undan. Á litlum tanga fyrir austan þenna
síðast nefnda tanga eða „Vogstangann“ eru 5 búðir, allar fornar
að sjá, og nokkuð óglöggari enn hinar; af einni er annar hliðveggr-
inn brotinn af; búðin hefir staðið fram á sjóvarbakka. Alls fann
eg hér 41 búð, eða leifar af búðum; þó má ætla, að á sfðari tím-
um hafi verið bygt ofan í ef til vill margar, þvíað mér var sagt,
að þar sem hús prestsins stóð, hafi verið þrjár búðir, sem þá eyði-
lögðust, er það var bygt; sumar gátu og verið eyðilagðar á annan
hátt, t. d. smábrotnað, ef þær stóðu framarlega á fjörubakkanum.
Búðirnar eru mjög misjafnar að stœrð og lögun; út úr sumum sýn-
ist að hafa verið sem lítil útbygging. Nesin eða tangarnir eru þrír :
1, sá sem bœrinn stendr á, annar þar fyrir austan, sem heitir
f ingTallatangi. P>riðji tanginn er austastr, sem er minstr. Á öll-
um þessum töngum eru búðir, sem áðr er sagt. Á miðtanganum eða
þ>ingvallatanga er eg sannfœrðr um að þingið hefir staðið ; liann er til
þess bezt fallinn af öllum þeim stöðum, sem þar eru; hann er sléttr
framan til; þar er og nokkuð einkennilegt og fallegt; hér hafa því
einmitt dómarnir verið. Á þessum tanga stóð áðr kot, sem hét
þingvallatangi, eftir því sem Thorlacius sagði mér; þar stendr nú
fjárhús og fleiri kofar. þ>að er mikill skaði, að þessi staðr hafði
ekki frið til að vera auðr; hér hefði kunnað að sjást einhver merki
eftir á þessum forna og merka þingstað. Nafnið þingvallatangi
(réttara þ>ingvallartangi), er góð sönnun fyrir, að þingið hafi farið
hér fram; ella væri það undarlegt að kalla svo þenna tanga fremr
hinum, ef alt hefði þó farið fram á öðrum stað. „f>eir fœrðu þá
þingit inn í nesit“. J>etta á mæta vel við það, sem hér er áðr
sagt. Eg skil þetta þannig, að hér sé beinlínis meint nesið, þar
sem þingið var háð; jpingvallatangi gat og vel heitið nes. þ>að er
miklu meira óákveðið, að skilja þessi orð svo, að þingið hafi verið
fœrt inn í hinn innra hluta af f>órsnesi. Menn munu og hafa viljað
hafa sjálfan þingstaðinn í sem mesta líking við það, sem hann var
áðr í Haugsnesi. þingvöllr hét viss ákveðinn staðr, þar sem þing-
ið fór fram á, sbr. alþingisstaðinn og víðar um önnur þing. þ>að