Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1883, Page 48

48
kemr, munar það 9 föðmum, og' það er of mikið á svo litlu ; eg
mældi yfir hamarinn með tilbúnu dönsku máli, enn vera má að Ká-
lund hafi mælt hamarinn að neðan, enn það verðr ekki séð; ham-
arinn getr þó ekki orðið þar minni enn 16 faðmar, og þá munar
þó um 6 faðma. í sambandi við þetta verð eg hér að taka fram,
hvaða meiningu Kálund hefir um kleifarnar, þegar hann er enn
fremr að lýsa Einhamri á bl. 560 og 561 : „Klettrinn er nú kallaðr
Einhamar, sem fyr segir, enn það er þó ef til vill það réttasta að
álíta, að það sé þessi staðr, sem í Gísla s. er nefndr „kleifarn-
ar“, og að það, sem í sögunni er kallaðr Einhamar (Einhamar Gísla
s. I. 70; II. 136) einungis hafi verið einstakr klettr í kleifunum;
annars verðr það nefnilega ómögulegt að skilja, hvað pað se, sem
sagan kallar kleiýarnar'-'-.
5>að er auðséð, að höfundrinn hefir bæði alveg misskilið þenna
stað, og sögurnar í sambandi við staðinn. Til að komast hér hjá
frekari málalengingu, skal eg láta það nœgja að segja, að það er
jafnómögulegt, að Einhamar sé sama og kleifarnar, eins og að einn
maðr geti verið tveir menn, eða einn staðr geti verið tveir staðir
með stórthundrað faðma millibili; þetta er ljóst, af því sem hér að
framan er sagt og sýnt, og því sem enn mun sagt verða. Eg hefi
einungis tekið þetta fram vegna þess, að það er ekki þýðingar-
laust, þegar sögustaðir verða þannig misskildir í vísindalegum rit-
um, því það verðr alt á kostnað söguritaranna. Hitt er annaðmál,
að ekki verðr ætlazt til þess, að alt slíkt geti orðið rétt, þó útlendr
maðr og ókunnugr komi snöggvast á staðinn, með því hann hefir
um margt fleira að hugsa.
priðjudaginn 1. dgúst var stórrigning um morguninn, og hélzt
það allan daginn, enn eg hafði þann dag nóg að skrifa og hugsa
um.
Miðvikudaginn 2. ágúst var gott veðr; þá ransakaði eg
snemma um morguninn litla mannvirkið fyrir norðan ána ; það er
eins og áðr er er sagt í stóru grashvolfi eða lægð, framan í þúfna-
barði, í nokkrum halla, og alt niðr grafið, svo að ekkert sést fyrir
veggjum að utan, nema litið eitt fyrir kömpunum, er stóðu fram.
Ofan í þetta var djúp laut, rúm al. á dýpt. Eg lét hér grafa niðr
ferskeytta gröf, eftir því sem mér sýndist vera innri brúnin af
hleðslunni; fyrst var þykt grasrótarlag, og þá moldarlag; þegar
niðr kom, rúmar 2 ál. fra yfirborði í kring, fann eg vott af ösku,
og lítið lag af dekkra jarðlagi, sem líktist þvi, að það væri ein-
hvers konar plöntulag fúið; síðan lét eg til reynslu grafa lengra
niðr, nær al., og fann engin kennimerki; enn þá spratt hér upp
vatn, enda kemr uppsprettulœkr undan barðinu fyrir neðan; gólfið
hefir því auðsjáanlega verið þar sem askan og dökkleita lagið var;
þetta lag leit út fyrir að hafa verið annaðhvort af því, að þakið