Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1911, Síða 7

9
(laugardag). Það giiti einu hvort staður sá þar sem goðarnir skyldu
setja niður dómendur sína (Hamraskarð) var skamt eða langt frá
þeim stað þar sem dómarnir skyldu sitja og dæma; sá staður var
ekki ákveðinn fyr en við lög'bergsgönguna (dóma-útfærsluna til ruðn-
ingar, sjá hér síðar). Það er hvergi ákveðið hversu lengi dómend-
endurnir skyldu sitja í Hamraskarði á föstudaginn. Staðurinn er
einmitt þar sem umferðin var mest, rétt í nánd við Lögberg og búð-
irnar. Má því ætla, að þeir hafi dvalið að eins skamma stund í
Hamraskarði, rétt á meðan menn athuguðu hverir þeir voru, til þess
að geta verið búnir undir ruðninguna daginn eftir.
Það verður ekki séð af neinum ákvæðum i Gxágás, að mönn-
um hafi verið skylt að sýsla fleira föstudaginn en það er nú hefir
verið talið, nema ef vera skyldi það, að ráða fimtardóm, eftir að
hann hafði verið í lög leiddur. í 43. kap. þingskþ.* 1) segir svo: »v.tftr
domr scal þa raðiN er fiorðvngs domar ero nefndir. oc scolo allir
seN fara ýt til sócnar. nema lög retto menn verþi a aNat sattir.
En v.tar dom scal setia i lögrétto«. Af þessu ei' það víst, að fimtar-
dómurinn þurfti að vera nefndur fyrir mánudag, því að venjulega
munu dómar hafa farið út þann dag til sóknar, og líklegast er að
fimtardómur hafi verið ráðinn venjulega á föstudaginn, skömmu eftir
að fjórðungsdómarnir voru ráðnir. Fimtardómsnefnan var miklu
hátíðlegri athöfn en dómnefnur í fjórðungsdómana. Goðarnir gengu
allir til lögféttu og setti hver niður sinn dómanda, gamlir goðar og
nýir. Nefndu þeir votta að því hver og einn, að þeir nefndu mann
i dóminn, með líkum hætti og er þeir nefndu í fjórðungsdóm, en
auk þess nefndu þeir og votta að því, að þeir sóru svofeldan eið
(fimtardómseið): »Ec vín eið at bok. v.tar doms eið. hialpi sva mer
Guð i þvisa liósi oc avðro sem ec hyo þat at ec hava þaN maN i
dom nefndan er eigi vili aNaR maðr betr raða fyrir lögom órvm
eða landz bvi eN sia maðr. (og skal goðinn nefna nafn mannsins)
þeirra manna er ec eiga cost i minom þriðivngi her a þingi«2). —
Er það aðdáanlegt hversu gagnorðir og vel orðaðir eiðarnir flestir
eru í vorum fornu lögum.
Hvenær dagsins þessum störfum hefir verið lokið, eða hvenær
þingstörf hafa venjulega verið úti á daginn, verður ekki vitað með
vissu. Að Lögbergi hafa menn naumast starfað lengur venjulega en
til nóns eða eyktar (kl. 3 eða 3l/2, eða 4), og varla heldur i lögréttu
þá daga 3 lögákveðna, er hún »scal ut fara, drottins daga báða i
‘) Kb. I. 77. bls.
l) Þingskþ. 45. k., Kb. I. 78.-79. bls.
2