Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1999, Blaðsíða 15

ÚTSKURÐUR OG LÍKNESKJUSMÍÐ ÚRTRÉ
19
Útskurðurinn á elstu viðun-
um frá Hrafnagili og á Valþjóf-
staðarhurðinni sýnir skyldleika
við útskurðinn á norsku staf-
kirkjunum, bæði að myndefni
og stíl. En í Noregi tala sumir
um sérstakan stafkirkjustíl til
aðgreiningar frá almenna róm-
anska stílnum.
Stafir ogfalir
frá Laufási og Mœlifelli
Stoðirnar frá Laufási við Eyja-
fjörð og viðirnir fjórir frá
Mælifelli eru skorin í róm-
önskum stíl (13.-14. mynd).
Útskurðurinn frá Laufási og
Mælifelli er bersýnilega ná-
skyldur og því eðlilegt að fjalla
um hann saman. Stuttu fjalirnar
tvær frá Mælifelli eru prýðilega
varðveittar, en hinir viðirnir
fjórir, tvær stoðir frá Laufási og
tveir stoðabútar frá Mælifelli,
eru mikið veðraðir. A öllum
þessum viðum er lágt upp-
hleyptur útskurður. Jurtaskreyt-
ið er ráðandi og form mjúk og
ávöl. Teinungarnir mynda all-
flókið mynstur og fléttur, oft
með litlum hliðargreinum sem
vefjast um aðalstöngulinn. Stór,
breið blöð skiptast í ávala flipa.
A öðrum stafnum frá Laufási og
bútunum frá Mælifelli fléttast
dýr inn í vafningana, trúlega
einkum ljón. Allt þetta ein-
kennir rómanska stílinn. Tvö-
faldi teinungurinn á hinum
12. mynd. Dyrastafur úr stajkirkjunni á Hyle-
stad í Setcsdal í Noregi, ejri hlutinn, sein sýnir
Sigurð Fáfnisbana drcpa drckaim Fáfni. Sigurður
hálfkrýpur og rekur sverðið Gram upp gegnum
hjarta drckans. Þctta er sú mynd norsk sem mest
líkist drekadrápinu á Valþjófsstaðarhurð, og getur
verið frá svipuðum tlma. Það kann að virðast
einkennilegt að myndefni úr hciðnum sagnaheimi
skyldi þykja viðeigandi í skraut á kirkjum. En
vera má að það hafi verið túlkað að nýju að
kristnum hætti af kirkjutmar mönnum, og látið
tákna baráttuna við hið illa. Eins og á Valþjófs-
staðarhurð er það góða Itetjan sem sigrar. (UO.
Ljósm. Universitetets Oldsaksamling, Oslo.)