Eimreiðin - 01.01.1899, Page 117

PÁLL BRIEM: SKÝRSLA UM KLÁÐAMÁLIÐ, gefin d fundum amtráðs
Norðuramtsins og Austuramtsins 1898. í skýrslu þessari er fyrst skýrt frá álykt-
unum og ráðstöfunum amtsráðanna til varnar og útrýmingar kláðanum í ömt-
unum, er voru fólgnar í þvl þrennu: 1. að skipaðar voru almennar baðanir á
öllu fé á kláðasvæðinu, sótthreinsun á húsum og einangrun sjúkra kinda; 2. að
útbýtt var meðal allra búenda ritgjörð, er fræddi þá um’eðli og meðferð kláðans,
og 3. að hreppstjórum var skipað að hafa vakandi auga á heilbrigðisástandi fjár-
ins í hreppunum og gefa árlega skýrslu um það, svo hægt yrði að stemma stigu
fyrir sjúkdómnum í tlrna, ef hann [kynni að gjöra vart við sig. Verður ekki
annað sagt, en að ráðstafanir þessar séu yfirleitt mjög viturlegar. Því furðan-
legra er það, hve illa þeim var tekið af mörgum I fyrstu og hve menn trássuð-
ust við að hlýðnast þeim, og vildu fara hver eftir sínu höfði og káka í sínu
homi. En sem betur fer, virðast margir hafa sannfærst um það furðu fljótt, að
ráðlegast væri að taka höndum saman og gjöra alvarlegar tilraunir til þess að
koma sem fyrst ófögnuðinum af höndum sér, þó enn vanti mikið á, að allir
gjöri skyldu sína í þessu efni. — Því næst er skýrt frá því, hvernig fjárldáðan-
um hafi verið útrýmt ( Noregi. Þar »hafi amtið skipað ffamkvæmdarstjóra til
útrýmingar kláðanum og hann svo tekið sér aðstoðarmenn eftir þörfum. Með
þvl tilhögun þessi hafi reynst svo vel í Noregi, er amtmaður þeirrar skoðunar,
að sömu aðferð ætti að beita hér á landi, en það sé ekki hægt, nema gildandi
kláðalögum sé breytt. Hann hefur því samið »frumvarp til laga um fjdrkláðac,
sem prentað er aftan við skýrsluna. Þungamiðjan í lögum þessum er ákvæðin
um skipun framkvæmdarstjóra, er amtmaður skipar, og svo um eftirlitsmenn, er
sýslunefndir og bæjartjórnir kjósa. í fljótu bragði getum vér ekki betur séð, en
að fyrirkomulag það, sem frumvarpið fer fram á, sé mjög hentugt og hið eina
vænlega til skjótrar útrýmingar kláðanum. Auðvitað hlýtur það að hafa mikinn
kostnað í för með sér, en ekki verður í það séð, þar sem svo mikið er ( húfi,
enda getur kostnaðurinn aldrei orðið svo mikill, að hann verði meira en örlítið
brot á móts við hagnað þann, sem hlytist af útrýmingu kláðans. — Er vonandi
að stjórn og þing láti mál þetta til sín taka og styðji drengilega viðleitni amts-
ráðanna norðan og austan og forseta þeirra, amtmanns Páls Briems, sem á stór-
miklar þakkir skilið fyrir hinn einlægu áhuga sinn og ótrauðu framkvæmdarsemi
I þessu velferðarmáli. St. St.
ÍSLAND OG ÍSLENZKAR BÓKMENTIR ERLENDIS:
GESTUR PÁLSSON Á BÖHMISKU. í ritsafni einu, sem gefið er út í
Prag og heitir »Svétová knihovna«, kom út árið sem leið þýðing á tveim sögum
eftir G. P. («Dw' islandskd povídky napsal Gestur Pílsson«) eftir O. S. Vetti. Eru
það sögumar »Kærleiksheimilið« (Sídlo Idsky) og »Grímur kaupmaður deyr« (Ku-
pec Grimur umlrá). Framan við sögurnar er 17 bls. formáli og er þar stutt
lýsing á íslandi og íslendingum og getið allra hinna helztu nýrri skálda og
nokkurra annara rithöfunda. »0. S. Vetti* er dulnefhi þýðandans, en réttu nafni
heitir hann Al. Koudelka og er hann prestur í bæ einum í Máhren (í Austurríki),
sem heitir Nikolcic (skamt frá Seelowitz). Hann hefir þýtt fjölda bóka úr flestum
rnálum Norðurálfunnar, og þar sem hann má heita ungur maður (f. 18/u 1861),
þá má enn mikils af honum vænta, enda kvað hann hafa í hyggju að þýða fleiri
islenzk rit á böhmisku. Islenzku hefir hann lært af sjálfsdáðum og tilsagnarlaust,
og má það kalla vel gert, jafntjarskyld og hún er móðurmáli hans.