Eimreiðin


Eimreiðin - 01.09.1911, Blaðsíða 60

Eimreiðin - 01.09.1911, Blaðsíða 60
2l6 mun eingöngu hafa stafað af því, að hann sá ekki nokkra leið til að fá slíkri kröfu framgengt, og vildi því sem hygginn stjórnmála- maður takmarka kröfur sínar við það, sem nokkur von gæti verið um að fengist, heldur en að stofna sambandsmálinu í ógöngur með ófáanlegum kröfum (sbr. ummæli hans í Andv. I, 63 og 95). En hitt mun óhætt að fullyrða, aö hann mundi hafa gripið fegins- hendi við tillögu um málefnasamband og að Island yrði viðurkent sem ríki, ef slíkt hefði staðið til boða. Eá mundi hann og hafa tekið því tveim höndum, að samningu sambandssáttmálans væri hagað, eins og gert var 1908, fyrst með skipun millilandanefndar af Dönum og íslendingum, eins og hann sjálfur stakk upp á 1848 (NF. VIII, 18), og að tillögur þeirrar nefndar svo væru lagðar fyrir fulltrúaþing beggja sambandsþjóðanna, og sáttmálinn þannig bygður á frjálsu og fullvalda samþyktaratkvæði þeirra beggja — einmitt því, sem hann lagði mesta áherzlu á og hélt fastast fram. n var líka innlimunarstefnan alveg úr sögunni, sem fram að árinu 1908 var tvísýnt um að væri að fullu niður kveðin. Pví þó að sam- band það, sem Stöðulögin stofnuðu til, væri að vísu »veldissam- band«, þar sem ákveðið var, að ísland skyldi vera »óaðskiljanlegur hluti Danaveldis, með sérstökum landsréttindumc, þá var sá heljar- galli á þeim lögum, að þau voru aldrei samþykt né viðurkend af fulltrúaþingi íslendinga, þó íslendingar létu sér lynda að búa við þau. Og frá Dana hálfu var því haldið fram, að ríkisþingið hefði haft vald til að samþykkja þau bæði fyrir hönd Danmerkur og Islands, sem yfirlöggjafarþing alls ríkisins eða Danaveldis, og bar sú skoðun óneitanlega talsverðan keim af tilhneiging til innlimunar. íslendingar hafa aftur á móti ýmist með öllu neitað gildi stöðulag- anna, eða álitið þau aðeins gild á íslandi sem gefin af konungi einum, sem einvöldum, fyrir íslands hönd, eins og vér höfum haldið fram áður í Eimr. (II, 5—8, V, 45—46) og vér síðar höfum séð, að líka hefir verið haldið fram af hálfu merkra Islendinga skömmu eftir birting laganna (sbr. Víkv. (1873) I, 5—6). En hér skar millilandanefndin hreint úr, þar sem í henni var viðurkent frá Dana hálfu, að þeir vildu nú algerlega hverfa frá þeirri skoðun um yfirlöggjafarvald ríkisþingsins, sem haldið hefði verið fram við samningu Stöðulaganna (sbr. aths. við 1.—3. gr. í áliti nefnd- arinnar), og láta hinn nýja sambandssáttmála byggjast á frjálsu og fullvalda löggjafaratkvæði beggja sambandsþjóðanna. Með því
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.