Eimreiðin - 01.09.1913, Page 10

IÖ2
urnar eru taldar, sem liggja á framleiöslunni. Pó að bóndinn geri
áætlun um störf sín og afkomu og reyni af fremsta megni að
fylgja áætlun sinni, þá kemur náttúra lofts og lagar, og brýtur
niður alt saman vonatildur hans, öðru hverju, með óreglulegri
yfirdrotnan sinni. Stundum eru vorkuldar og þurrafrost, stundum
sólbrunar, sem kyrkja gróðurinn og rýra grassprettuna. Stundum
skemmast heyin á sumrin sökum óþurka, Af þessum ástæðum
bregðast afurðir búfjárins og getur sú rýrnun numið öllum ágóða,
sum ár. — Nú er svo komið ráði manna í lanainu, að kaupgjalds-
kröfur og útgjaldaskipanir þrengja svo fast að atvinnurekendum
til lands og sjávar, að þeir geta aðeins með naumindum risið
undir skyldubyrðunum — þegar árgæzka er bæði í framleiðslu-
áttinni og á sölutorginu. En þegar árgalli kemur og hallæri, stend-
ur alt í stafni í raun og veru, þó að þeir, sem borgunarskyld-
urnar hvíla á, velti sér við með lántökum í svipinn.
það þykir einfeldnismark á mönnum, þegar þeir eru sítalandi
um veðrið í loftinu. En þó er það svo, að veðráttan setur mark
sitt á mannfólkið, og undir henni er komið líf og atvinna allra
manna í öllum löndum, þegar öllu mannlífskeraldinu er á botninn
hvolft, til réttrar rannsóknar. Veðráttan vekur til lífs jarðargróð-
ann og gefur gæftir á sjóinn. En á þeim tveim framleiðsluvegum
lifir alt mannkynið í raun og sannleika. Þess vegna þarf enginn
að vera feiminn, þótt hann tali um veðrið, og nú ætla ég að
minnast á það betur, en ég er búinn að gera.
Við munum eftir vorinu 1906, þegar skipin fórust við Faxa-
flóa og eitthvað 130 manns fór í sjóinn á skömmum tíma. Pá
komu miklir peningar til munaðarleysingjanna vestan um haf frá
löndum vorum, og man ég ekki upphæðina, en það gerir minst
til — hún er skrifuð á öðrum stað, þar sem letrið máist ekki
eins og skriftin mín. Fleiri atburðir gerðust á því missiri. Pá um
veturinn ritaði Guðmundur læknir Hannesson bók sína »1 aftur-
elding«. Guðmundur tók sér fari til útlanda þá um veturinn og
kom aftur um vorið, þetta dæmalausa vor, þegar þriggja daga
stórhrið skall yfir um sumarmál, ofan á alauða jörð og glaðar
vonir. Fönninni kyngdi niður fram að Krossmessu og sauðsnöp
kom fyrst um sjöttu sumarhelgi í sumum sveitum Norðanlands.
Pótt ég nefni Guðmund lækni á undan hríðinni, er ekki svo
að skilja, að ég kenni honum um ótíðina. En það var eins og
náttúran íslenzka væri að sýna honum, þessum gáfaða og hugum-