Eimreiðin - 01.05.1914, Blaðsíða 24

IOO
Berklaveikin og baráttan gegn henní.
Erindi flutt á bændanámsskeiði 1913.
Eftir ÓLAF THORLACIUS, lækni.
Pað ber margt til þess, að ég hefi valið mér berklaveikina
að umtalsefni öðrum fremur. Fyrst og fremst það, að berklaveik-
in er að verða, eða er þegar orðin, þjóðarmein vor íslendinga. I
öðru lagi er það, að hún hefir á síðari árum gert talsvert vart við
sig einmitt í þessu bygðarlagi, sem við nú erum stödd í, og j
þriðja lagi er hún einmitt vel til þess fallin, að gerast að umtals-
efni á Æ««í/anámsskeiði, sökum þess, að hún er ekki aðeins mein-
vættur mannkynsins, heldur einnig sumra húsdýranna.
Mentaþjóðir heimsins hafa nú á síðustu áratugum hafist handa
og myndað ýmiskonar félagsskap gegn þessum vogesti — hafið
gegn honum hvíldarlausa baráttu, með allri þeirri orku og fjárafla
og öllum þeim tækjum, sem nútíðarmenningin ræður yfir. Einn
þátturinn í þessari báráttu gegn berklaveikinni er uppfræðing al-
mennings á eðli og háttum veikinnar.
Til þessa hefir fremur lítið verið gert í þá átt hér á landi.
Hið helzta er útgáfa og útbýting á berklabókinni, sem gefin var
út árið 1903, og kostuð af almannafé. Pað er ágætisrit, sem vert
er fyrir hvern mann að kynna sér sem bezt. Pó hygg ég, að
það sé sönnu næst, að meiri stund sé lögð á lestur reyfarasagna
þeirra, er gefnar hafa verið út á bjöguðu máli nú upp á síðkastið,
þótt ekki séu þær til mikillar andlegrar uppbyggingar. — Auk út-
gáfu berklabókarinnar hafa verið haldnir stöku fyrirlestrar um
berklaveikina á víð og dreif um landið, helzt við bændanámsskeið-
in, og með því má heita lokið því, sem gert hefir verið til að
fræða almenning um veikina opinberlega. Sú þýðing, sem Heilsu-
hælið hefir í þessu efni, er alveg sérstaks eðlis, og mun ég síðar
víkja að því.
Pað virðist því engin vanþörf á, að gera þessa þjóðarmein-
semd að umtalsefni á öðrum eins samkomum og þessari.
ORSAKIR.
Hin eiginlega beina orsök þess, að menn eða skepnur fá
berklaveiki, er sú, að sóttkveikja sú, er veikinni veldur — berkla-
gerillinn —, berst inn í líkami þeirra, festir þar rætur, eykst þar og