Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1990, Side 53

HALLDÓRA BJARNADÓTTIR
53
Pegar Halldóra hætd Tóvinnuskólanum, þá var hún 82 ára. Þá var
verið að byggja Héraðshælið á Blönduósi. Hún lagði inn 10 000
krónur í bygginguna gegn því, að hún fengi herbergi þar og eina
skilyrðið, að settur væri arinn í dagstofuna hjá gamla fólkinu. Pað
fylgdi gömlu fólki oft svo vond lykt, og þess vegna þyrfti að vera
trekkur eða lifandi eldur. Hún gaf líka í sérstakan arinsjóð, og
arinninn komst upp.
Fyrst vildi hún láta jarða sig á Blönduósi. Tveim árum seinna
sagði hún við Huldu Stefánsdóttur, að hún væri hætt við það. Hún
vilji heldur vera í kirkjugarðinum á Akureyri, þar sé svo miklu
skemmtilegra fólk: séra Matthías, Stefán faðir Huldu og Guðlaug-
ur sýslumaður!
Velgengni Halldóru Bjarnadóttur á námsárunum í Noregi, að
ekki sé minnst á augljósa færni sem kennari, þegar hún snýr aftur
til Noregs eftir reynsluna í Reykjavík. Og einnig þar, sem haldið er
opinni stöðu hennar við skólann í Moss, þegar hún hyggur á
heimferð 1908, sýnir, hve mikils hún er metin í hópi fagfólks.
Skólaskýrslurnar, sem hún birtir á prenti eftir að heim kemur,
hljóta að hafa verið lærdómur fyrir kennarastéttina hvað þá
yfirvöld, að ekki sé talað um almenning. Ymsar nýjungar, sem hún
kom með, þóttu óþarfar á Akureyri og sjálfsagt víðar og jafnvel
óskiljanlegt dekur við krakka, því að það þótti ekki vandgert við
börn nokkuð lengi fram eftir öldinni.
Pað er ekki á færi greinarhöfundar að meta starf Halldóru
Bjarnadóttur frá hinni faglegu hlið. Frá leikmanns sjónarhóli
hefur hún algera sérstöðu í íslensku þjóðlífi að sínu leyti eins og
Bríet Bjarnhéðinsdóttir á sínu sviði. Pessar tvær konur brjóta í blað
í lífi íslendinga hvor á sínum vettvangi, Bríet ryður braut mann-
réttindum konum til handa, Halldóra börnunum til handa.
Halldóra kemur á „mannúðlegra stjórnarfari“ í barnaskólanum
með hliðsjón af nýjum kenningum í uppeldi og sálfræði (hún segir
raunar, að íslendingar virðist ekki þekkja hvað átt sé við með
uppeldi og þar af komi einmitt agaleysið). Skýrslan hennar um
Akureyrarskólann frá 1921 (eftir uppsögnina 1918) er náma af
upplýsingum og leiðbeiningum, auðvitað nýjum af nálinni sumum
hverjum, um umgengni við börnin og afstöðu skólans til þeirra
þ.e. skyldum og ábyrgð á velferð ungviðisins.
Við heit sitt í upphafi síns langa starfsferils að vinna Islandi allt
stóð hún fullkomlega.