Morgunblaðið - 10.01.2002, Blaðsíða 29

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. JANÚAR 2002 29
SÚ UMRÆÐA, að klassísk tón-
list sé komin í blindgötu, hefur
skotið upp kollinum og mæla mál-
flytjendur það á þverrandi aðsókn
að tónleikum, sem stafi af áhuga-
leysi áheyrenda og sjá helst, að því
valdi viðfangsefni tónflytjenda,
sem séu í raun ófersk endurtekn-
ing þess sem gamalt er. Þá kemur
það „inn í myndina“, að skapandi
listamenn, tónskáldin, hafi verið of
uppteknir af því að útfæra alls
konar vinnuaðferðir og listheim-
speki þeirra hafi því meira snúist
um aðferðir en listsköpun, þar sem
tilfinning og fagurmat ráði mestu
og því sé nútímatónsköpun vistuð í
hinum fræga gljáfægða „fílabeinst-
urni“ firrtrar afstöðu til þess al-
mennings, sem listamenn þó í raun
veru sækja sér aðdáun til. Hrifning
ungs fólks á popptónlist er ekki
vegna léttvægis hennar, heldur
miklu fremur fyrir þá staðreynd,
að þar er tilfinningatúlkunin
strengd til hins ýtrasta og skiptir
þá minna hversu unnin sú tónlist
er. Þarna er að finna ákveðinn lykil
að tengslum tónlistar og tilfinn-
ingalegrar upplifunar hlustenda,
sem nútímatónskapendur hafa í
mörgum tilfellum talið sig ekkert
varða um og jafnvel fyrirlitið þær
hugmyndir, að tónlist sé fyrir al-
menning, sem samt er ætlast til að
dáist að og kaupi list þeirra.
Á tónleikum Ars nova sönghóps-
ins, sem haldnir voru í Salnum sl.
mánudagskvöld, var gefið sýnis-
horn af þessum viðhorfum til list-
sköpunar. Þarna er á ferðinni sér-
lega góður sönghópur, er flutti sín
viðfangsefni af glæsibrag og við-
fangsefnin voru öll í hæsta gæða-
flokki nútímatónlistar, svo að ekki
hefðu þeir sem hæst kalla á torg-
um um að nútímatónlist sé van-
metin átt að láta sig vanta á þessa
tónleika, svo sem raun var á.
Tónleikarnir hófust á Magnificat,
eftir Mist Þorkelsdóttur, samið
1990, þekkilegt verk, sem hefur
sterka tilvísun til fornrar kirkju-
tónlistar og er þessi lofsöngur til
Maríu meyjar vel samið verk, og
var frábærlega vel sungið. Annað
viðfangsefni tónleikanna var dæmi-
gert hljóðleiksverk, Ludus verbalis
(1973), eftir E. Rauatavaara, snilld-
arlega vel gert verk, þar sem söng-
og talhljóð voru ofin saman í eitt.
Þarna hefur tónskáldið fundið sér
sniðugt viðfangsefni, að búa til
meiningarlaust söngverk, viðfangs-
efni sem hann leysir af mikilli
kunnáttu og sönghópurinn flutti af
glæsibrag.
Á eftir þessu sniðuga verki kom
ósköp venjulegt kórverk, Gimli
(1989), eftir Áskel Másson, fallegt
verk, sem var afburða vel flutt. Sá
galli var á efnisskrá, að ekkert var
tiltekið varðandi texta, þar sem
hann hafði einhverja meiningu, og
eru efnisskrár Salarins oftlega ná-
nasarlega fáorðar, t.d. um höfunda
texta, að ekki sé talað um að þeir
séu prentaðir í heild. Næsta verk,
Mystik Morgen, eftir Per Nørgård,
er viðamikið verk, samið fyrir tólf
söngvara og bassaklarinett og var
þetta verk hreint ótrúlega vel flutt.
Jens Scou lék af mikilli leikni á
bassaklarinettið, alls konar hljóð,
sem áttu oft ótrúlega skemmtilega
samsvörun við kórhljóminn.
Annað verk fyrir sömu samskip-
an, Det muntre Nord (2000), eftir
Sunnleif Rasmussen, var mun ein-
faldara að gerð, ekki óáheyrilegt
en frekar sviplítið. Eftir Eric Berg-
man var flutt Myös näin (1971),
frekar kyrrstætt en nokkuð fallega
hljómandi verk, þar sem lögð var
áhersla á liggjandi tóna (orgel-
punkt), er gerði verkið frekar við-
burðalítið. Vesten vinden (1973)
eftir Oddvar S. Kvam er fallegt
verk og þar var textinn lesinn á
undan, er bar í sér boðskap og
hugleiðingu um eitthvað sem
manninum er mikilvægt, sem kór-
inn náði að koma til skila á ein-
staklega fallegan máta. Es ist ge-
nug (1986) er falleg tónhugleiðing
eftir Sven-David Sandström, er var
einstaklega fallega flutt og Abend-
lied (1979) eftir Nørgård, fallegt
verk, var og flutt með sömu ágæt-
um. Tónleikunum lauk með gam-
anlagi eftir Nørgård, sem nefnist
því einkennilega nafni Halleluja,
der Herr ist verrückt, en þar
bregður Nørgård fyrir sig hefð-
bundnu lagferli og hljómskipan.
Hvort það á að tákna geggjunina,
að tónlistin sé hefðbundin, eða að
hér sé einfaldlega um að ræða sak-
lausa skemmtan liggur ekki ljóst
fyrir.
Hvað sem þessu líður og þeim
vangaveltum um listheimspeki,
sem hér var ýjað að, er ljóst að Ars
nova er frábær kór og sá sem
stýrði honum, Tamás Vetö, er frá-
bær stjórnandi, sem átti sinn þátt í
að gera þessa tónleika sérlega eft-
irminnilega.
Eftirminnilegir tónleikar
TÓNLIST
Salurinn
Ars nova sönghópurinn undir stjórn
Tamás Vetö flutti norræna nútímatónlist.
Mánudagurinn 7. janúar, 2002.
KÓRTÓNLEIKAR
Jón Ásgeirsson
ATVINNA mbl.is