Morgunblaðið - 10.01.2002, Blaðsíða 44

MINNINGAR
44 FIMMTUDAGUR 10. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Baldur Rósmund-ur Stefánsson
fæddist í Vestfold í
Manitoba í Kanada
26. apríl 1917.
Hann lést á sjúkra-
húsi í Winnipeg 3.
janúar síðastliðinn.
Foreldrar Baldurs
voru Guðmundur
Stefánsson úr Þistil-
firði og Jónína S.
Halldórsdóttir, fædd
í Winnipeg. Baldur
kvæntist 1954 Sigríði
Westdal hjúkrunar-
fræðingi, f. í Wyn-
yard í Saskatchewan í Kanada
7.11. 1919. Foreldrar hennar voru
Páll Jónsson Westdal frá Brú á
Jökuldal, f. 24.7. 1887, d. 3.9.
1973, og Helga Sveinsdóttir West-
dal, f. í Winnipeg
19.2. 1887, d. 4.12.
1970.
Börn Sigríðar og
Baldurs eru Björg-
vin, hagfræðingur
og endurskoðandi í
Winnipeg, Helga,
hagfræðingur í
Grikklandi, og Paul,
tryggingafræðingur
í Singapúr.
Baldur lauk
B.S.A.-námi frá
Landbúnaðarháskól-
anum í Manitoba
1952, M.Sc. 1952 og
doktorsgráðu (Ph.D.) í jurtakyn-
bótum frá sama skóla 1966.
Útför Baldurs fór fram frá First
Lutherian Church í Winnipeg 8.
janúar.
Um leið og ég sendi náfrænku
minni, Siggu, dóttur Helgu föður-
systur minnar, og börnum þeirra
Baldurs, Björgvini, Helgu, Páli, svo
og öðrum vandamönnum okkar
dýpstu samúðarkveðjur frá Íslandi
er við hæfi að minnast Hávamála:
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
Baldur var einn tíu systkina. Hann
ólst upp meðal íslensks bændafólks í
Vestfold í Manitoba. Baldur kynntist
því íslenskri menningu frá blautu
barnsbeini og íslenska var að sjálf-
sögðu móðurmál hans. Hann kynnt-
ist hörku sveitavinnunnar og þeirri
fátækt og erfiðleikum sem frumbýl-
ingarnir áttu við að glíma og í kjöl-
farið kreppunni miklu. Þrátt fyrir
mikla námshæfileika komst hann því
ekki til framhaldsnáms fyrr en að
lokinni langri herskyldu, sem tengd-
ist þátttöku Kanadamanna í átökum
síðari heimsstyrjaldar. Baldur sýndi
brátt mikla námshæfileika og sam-
fara því einstaka hæfileika til vís-
indaiðkana. Hann byrjaði skömmu
eftir stríð á tilraunum til endurbóta á
repjuolíu. Fyrst með það að mark-
miði að minnka sýrustig hennar og
gera hana þar með að nothæfri véla-
olíu. Baldur tókst í kjölfarið á hendur
það verkefni, að því er að flestra áliti
virtist óyfirstíganlegt, að þróa með
kynbótum repjuolíu er nota mætti til
manneldis. Baldri auðnaðist með
ótrúlegri þrautseigju, atorku og vís-
indahæfni að ná þessu marki á sjö-
unda áratugnum og hlaut fyrir það
doktorsnafnbót (1966). Þar með varð
hann einn þekktasti vísindamaður
heims á sínu sviði og hlaut viðurnefn-
ið „Faðir Canola“ (stytting á Canad-
ian Oil). Að frumkvæði Baldurs hef-
ur frekara kynbótastarf og þróun
repjuolíunnar síðustu áratugina leitt
til sífellt hollari og betri matarolíu,
sem inniheldur nú litla mettaða fitu,
mikið af einómettaðri fitu og mun
meira af Omega-3-fitusýru en í nokk-
urri annarri algengri jurtaolíu. Bald-
ur hefur þannig skilað Kanada og
reyndar heiminum öllum drjúgu
dagsverki með því að þróa manneld-
isolíu úr repju (skyld rófu og fóður-
káli), sem vex við mun kaldari skil-
yrði og er talsvert ódýrari en
sambærilegar olíur, s.s. ólífu-, soja-
og sólblómaolía. Þetta hefur orðið til
þess að nú er repja ræktuð í Kanada
á u.þ.b. 13 milljónum hektara og þar
með í öðru sæti á eftir hveiti. 70–80 %
neytenda í Kanada nota rapsolíu til
matargerðar og hún er einnig mjög
vinsæl í Bandaríkjunum og vinnur sí-
fellt á í Evrópu. Þróunarlöndin hafa
að sjálfsögðu tekið olíuafurð þessari
opnum örmum, þ.e. með tilkomu
hennar og eigin ræktun og fram-
leiðslu reyndist þeim þá fyrst unnt
að bjóða þegnum sínum heilnæma
matarolíu á viðráðanlegu verði.
Þannig hlaut Baldur viðurkenningar
frá fjölmörgum stofnunum og há-
skólum, auk nokkurra heiðursdokt-
orsnafnbóta, víðs vegar um heim,
þ.m.t. frá Háskóla Íslands árið 2000.
Sveinn Aðalsteinsson.
BALDUR
STEFÁNSSON
Elsku amma mín,
elsku Jón Ingi minn.
Þetta voru okkar síð-
ustu samskipti, en einn-
ig voru þessi orð með
mínum fyrstu bernskuminningum,
vegna þess að þú varst alla tíð klettur
í mínu lífi. Í öllum uppvexti mínum ert
þú í forgrunni, sterk og stolt. Skuld,
litla hvíta húsið úti á Nesi, í þessu
notalega húsi bjóst þú okkur skjól,
eftir líklegast mesta áfall lífs þíns,
þegar maðurinn þinn, Jón Ingi
Helgason, lést fyrir aldur fram, ég þá
rétt nýfæddur, en í skírnargjöf fékk
ég að bera nafn hans.
Þú varst óþreytandi að segja mér
frá afa og hvað þú varst stolt af hon-
um og það var ég líka. Svona ætlaði ég
að verða þegar ég yxi úr grasi.
„Jæja, Jón Ingi minn, eigum við að
INGRID K.
BALDVINSDÓTTIR
✝ Ingrid K. Bald-vinsdóttir fædd-
ist í Reykjavík 7.
nóvember 1911. Hún
lést á öldrunardeild
Landakotsspítala 20.
desember síðastlið-
inn.
Útför Ingrid fór
fram í kyrrþey að
ósk hennar sjálfrar.
koma að spossera.“ Það
var alltaf svo gott að
vera nálægt þér, halda í
sterka hönd þína og
hlusta á þig, sögurnar
frá því í gamladaga og
þú varst heldur betur
búin að lifa tímana
tvenna. Frá barnsaldri
umgekkst þú mig og tal-
aðir við mig eins og full-
orðinn mann. Á þinn
einstaka hátt náðir þú
alltaf til mín, á sama
hátt umgekkst þú börn-
in mín seinna meir.
Eftir að við fluttum
úr litla húsinu, fékkst þú húsnæði í
Hátúninu. Þarna í þessum þröngu
húsakynnum bjóst þú þér fallegt
heimili. Það var alltaf svo fínt hjá þér
og þú svo falleg og fín. „Fólkið í hús-
inu heldur að ég sé konungborin,“
varst þú vön að segja, öll skarti prýdd
og vel til höfð, svo hlóst þú. Ákveðin
varst þú. „Ég skal,“ varst þú vön að
segja, þegar þú beist eitthvað í þig.
Síðustu árin þín voru þér líklegast
erfið. Fyrir svona sterka og sjálf-
stæða konu sem alla tíð hafði búið svo
fallegt heimili og séð um sig og sína,
að þurfa að vera uppá aðra komin
með hjálp. Fyrir konuna mína og mig
var það heiður að fá að vera nálægt
þér og liðsinna þér síðustu árin þín.
Konunni minni varst þú eins og besta
vinkona, svo sérstök og skemmtileg.
Fyrir mér ert þú stór hluti af því sem
ég er í dag og aragrúi af góðum og fal-
legum minningum. Ég mun alltaf
sakna þín.
Þinn
Jón Ingi.
- 

 -
?*1  $

0-' 
%

+ 
 0(D
 
 0"   
 


1 
2  
 
$
345




&
 3


)
/-"&
(  

# .( E ( (
  &
(( 4 
-E (  
5
 &
/"&
(

& *

! 


*
 -



!

+(
F 

) 
A

& ( 
$ *   


)


&
.
 .
&.
 .
 .
-
,
"  


" 







?/6

?*1 1A

 %
0  3G
($4% 0 4
 

 &

$   




 

 /  


) 
/ & 
 

)


0
 -/ & %
 
.(


"
6
/ & %

)
,'%  

.
 .
&.
 .
 .
-
- " 



#1A 1A

"
 
&
)
)

  6  

  



/ 

 %
  

( 
%
 &
/  %
  

&% 4$ 
-
,

 
%"  
 

" 




5 "A1< 5 *1 1A

 0(   H
&

( 


   4
$  7
 

/



 ! 

 


.

/ 
!"



#

 #    
$
  


345
"

 
3

8$5



)
A  &

)
*

)

  
  
&


)
& 
 =! 


.
.
 .
& $ 4'
 -
9  
% 
3" 3  

3

3

5   
#? I
+< 
+# #? 

/6
#11

?*1 1A


5  
/

. .


2 
5
 


.

/ 
!"
 

  



#

  #    
 
# 
 35
" 5 7 &%
 
 /1 4'
 ":  


 &+ 
()
&
+  (  
) &
' 
%
4#  

 &
&
(
 & 

( =! 



) 
%
 &    

$ 4& )

 )  ( 
-
,

  

?"A 
4C %

(CC 0(3BJ
($4% 0 4

 + -  $ 
  
%5#5
95 $  5 

)K 
)

-
Handrit afmælis- og minningargreina skulu
vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett.
Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disk-
lingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er
móttaka svokallaðra ASCII-skráa, öðru
nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin
Word og Wordperfect eru einnig auðveld í
úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í
bréfasíma 569 1115, eða á netfang þess
(minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið
greinina inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum.
Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina
fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við með-
allínubil og hæfilega línulengd – eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnar-
nöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
EIGI minningargrein að birtast
á útfarardegi (eða í sunnudags-
blaði ef útför er á mánudegi), er
skilafrestur sem hér segir: Í
sunnudags- og þriðjudagsblað
þarf grein að berast fyrir hádegi
á föstudag. Í miðvikudags-,
fimmtudags-, föstudags- og
laugardagsblað þarf greinin að
berast fyrir hádegi tveimur
virkum dögum fyrir birtingar-
dag. Berist grein eftir að skila-
frestur er útrunninn eða eftir að
útför hefur farið fram, er ekki
unnt að lofa ákveðnum birting-
ardegi. Þar sem pláss er tak-
markað getur þurft að fresta
birtingu greina, enda þótt þær
berist innan hins tiltekna skila-
frests.
Formáli minningargreina
Æskilegt er að minningar-
greinum fylgi á sérblaði upplýs-
ingar um hvar og hvenær sá,
sem fjallað er um, er fæddur,
hvar og hvenær dáinn, um for-
eldra hans, systkini, maka og
börn, skólagöngu og störf og
loks hvaðan útför hans fer fram.
Ætlast er til að þessar upplýs-
ingar komi aðeins fram í formál-
anum, sem er feitletraður, en
ekki í greinunum sjálfum.
Skilafrestur
greina