Morgunblaðið - 13.04.2003, Blaðsíða 10

TARIQ Aziz, sem þar til á miðvikudag var að-
stoðarforsætisráðherra í ríkisstjórn Saddams
Husseins, hefur lifað viðburðaríku lífi. Það má
ráða af ljósmyndum sem hanga á vegg í eld-
húsinu á heimili hans í Bagdad. Þrátt fyrir að
hann hafi gjarnan farið hörðum orðum um
Bandaríkin á undanliðnum árum er augljóst af
heimili Aziz að hann var áhugamaður um
bandaríska dægurmenningu.
Flestir ættu að þekkja andlit Aziz, sem var
utanríkisráðherra Íraks í Persaflóastríðinu
1991, enda féll það oftar en ekki í hans hlut að
tala fyrir hönd stjórnvalda í Bagdad.
Aziz er kristinnar trúar, á meðan aðrir í
innsta valdahring Saddams súnní-múslimir, og
hann fæddist í Mosul í Norður-Írak árið 1936
en flestir helstu samstarfsmanna Saddams
voru úr heimaborg hans, Tikrit. Ljósmynd
sem hangir í eldhúsi Aziz og sýnir þá Saddam
faðmast, bendir þó til að mikill vinskapur hafi
verið með mönnunum tveimur.
Íraskur almenningur réðst til inngöngu á
heimili Aziz í Bagdad á fimmtudag, þegar ljóst
var orðið að helstu embættismenn Saddam-
stjórnarinnar voru flúnir. Um er að ræða fjög-
urra hæða hús sem stendur við Tígris-ána í
góðu hverfi í Bagdad. Víða á heimilinu má sjá
muni sem benda til að Aziz hafi iðkað sína trú;
þar má m.a. finna litla veggmynd af Jesú kristi
og styttu af Maríu mey.
Meiri athygli vekur að Aziz skuli hafa verið
jafnáhugasamur um bandaríska menningu og
raun ber vitni. Þannig má finna á heimili hans
um 50 bandarískar bíómyndir á DVD-diskum
og kennir þar ýmissa grasa; Godfather-
trílógíuna er hér t.d. að finna en jafnframt
myndir eins og Sleepless in Seattle og Dragon,
bíómynd um ævi bardagahetjunnar Bruce
Lee.
Reykti vindla og spilaði kotru
Í vinnustofu Aziz á neðstu hæðinni má finna
bækur um helstu fjandmenn Íraks, allt frá
Khomeini erkiklerki í Íran til George Bush,
fyrrverandi forseta Bandaríkjanna. Þar er líka
að finna fjölda bóka um stríð Írana og Íraka
1980–1988 og verk blaðamannsins Bobs Wood-
wards um bandarísku leyniþjónustuna, Veil:
The Secret Wars of the CIA 1981–1987.
Meðal annarra verka í bókasafni Aziz má
nefna tvær bóka Henrys Kissingers, fyrrver-
andi utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
Diplomacy og White House Years. Einnig The
Greatest Threat eftir Richard Butler, sem á
síðasta áratug var yfirmaður vopnaeftirlits
Sameinuðu þjóðanna í Írak.
Hér er einnig að finna ævisögu Moshe Day-
an, fyrrverandi hershöfðingja í Ísraelsher og
stjórnmálamanns, og ýmis önnur verk er fjalla
um síonísma. Aziz átti einnig bókina Saddam’s
War eftir John Bulloch og Harvey Morris, en
hún fjallar um innrás Íraka í Kúveit árið 1990
og eftirmála hennar. Þá átti Aziz eintak af
Hitler’s War eftir sagnfræðinginn David Irv-
ing, en sem kunnugt er hefur Saddam oft verið
líkt við nasistaleiðtogann alræmda.
Aziz reykti greinilega mikið af vindlum, spil-
aði kotru og notaði rakspíra af gerðinni Cart-
ier, Drakkar Noir og Obsession.
Skammt frá húsi Aziz við árbakkann stend-
ur eitt af heimilum Saddams sjálfs, fimm hæða
íburðarmikið hús sem er m.a. með sundlaug,
risastóran bílskúr og glæsilegan blómagarð.
Óvíst er hversu mikla viðveru Saddam hafði
hér, enda var forsetinn ávallt á ferðinni, dauð-
hræddur um líf sitt. Af munum sem finna má í
húsinu bendir margt til að hér hafi helst konur
og börn hafst við.
Áhugamaður
um bandaríska
menningu
Ýmissa grasa kennir á bókasafni á heimili
varaforsætisráðherra Íraks í Bagdad
Bagdad. The Washington Post.
Reuters
Á heimili Tariq Aziz sást að hann hefur dá-
læti á bandarískri menningu.
10 SUNNUDAGUR 13. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
STRÍÐ Í ÍRAK
„Annar hver maður í Írak hefur verið uppljóstrari“
EHAMZA ABBAZ, FÓRNARLAMB OFSÓKNA UNDIR STJÓRN SADDAMS
UMRÆÐUR um hvernig staðið verði að verk-
töku og úthlutun verkefna að loknu stríði í
Írak hafa farið vaxandi undanfarna daga og á
föstudag var því slegið upp í fjölmiðlum að
Kellogg Brown & Root, dótturfyrirtæki olíu-
fyrirtækisins Halliburton, sem Dick Cheney,
varaforseti Bandaríkjanna, veitti áður for-
stöðu, hefði gert samning um verkefni fyrir
allt að sjö milljarða dollara (um 540 milljarða
íslenskra króna) við bandaríska herinn.
Þetta kom fram í kjölfarið á því að Henry A.
Waxman, þingmaður í fulltrúadeild Banda-
ríkjaþings, fór fram á upplýsingar um verkefni
Halliburton á vegum hersins. Um er að ræða
tveggja ára samning, sem felur í sér að fyr-
irtækið muni slökkva elda í olíubrunnum og
meta tjón á olíuvinnslusvæðum í kjölfar stríðs-
ins.
Talsmaður Kellogg Brown & Root sagði að
ekki væri gefið að fyrirtækið fengi alla þessa
upphæð og einnig myndu umtalsverðar
greiðslur renna til undirverktaka.
„Aldrei séð samning þessu líkan“
Dagblaðið Boston Globe hefur hins vegar
eftir Ed Porter, sérfræðingi við American
Petrolium-stofnunina, að hér hljóti að vera um
eitthvað meira að ræða en að slökkva nokkra
elda: „Ég hef aldrei séð samning þessu líkan.
Hér er ekki mikið af upplýsingum.“
Waxman er að rannsaka verktakamál í Írak
ásamt öðrum þingmanni, John D. Dingell.
Mikil verkefni eru framundan í Írak og er um
að ræða vinnu við allt frá sjúkrahúsum, skól-
um, fluvöllum og höfnum til símkerfa, vatns-
veitna og dreifikerfis rafmagns. Ekki er ljóst
hvað þessar framkvæmdir munu kosta en
slegið hefur verið fram tölunni 100 milljarðar
dollara (7.700 milljarðar króna).
Nokkur þeirra fyrirtækja, sem bjóða í þessi
verkefni, þar á meðal Halliburton og Bechtel
Group, hafa náin tengsl við stjórn George
Bush Bandaríkjaforseta eða létu háar upp-
hæðir af hendi rakna til kosningabaráttu hans.
Bechtel gaf 1,3 milljónir dollara í kosninga-
sjóði repúblikana milli 1999 og 2002. George
Shultz, fyrrverandi utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, situr í stjórn Bechtel. Hann er einnig
formaður ráðgjafarráðs nefndar um frelsun
Íraks, sem hefur náin tengsl við Bandaríkja-
stjórn og mynduð var á síðasta ári meðal ann-
ars til að vinna að „frelsun Íraks í því skyni að
endurreisa efnahag landsins“. Bob Herbert,
dálkahöfundur hjá New York Times, ræddi við
Shultz: „Ég veit ekki til þess að Bechtel myndi
hagnast sérstaklega. En ef það er verk að
vinna er Bechtel vissulega fyrirtæki, sem gæti
gert það. En enginn lítur á þetta sem eitthvað,
sem hægt er að hagnast á.“ Herbert benti á
það í dálki sínum í vikunni að varaforstjóri
Bechtel, Jack Sheehan, fyrrverandi foringi
landgönguliða bandaríska sjóhersins, sæti í
svokallaðri varnarmálanefnd varnarmálaráðu-
neytisins. Douglas Feith, aðstoðarráðherra í
ráðuneyti Donalds Rumsfelds varnarmálaráð-
herra, velur í nefndina og fundir hennar telj-
ast trúnaðarmál. Herbert segir að af 30 mönn-
um í nefndinni tengist að minnsta kosti níu
fyrirtækjum, sem á árunum 2001 og 2002 hafi
fengið verkefni á vegum hersins upp á rúm-
lega 76 milljarða dollara (5.800 milljarða
króna).
Svöruðu ekki spurningu
um hagsmunaárekstur
Cheney var stjórnarformaður Halliburton
til 2000 og kvað starfslokasamningur hans á
um það að hann fengi milljón dollara á ári í
fimm ár. Dagblaðið Boston Globe leitaði til
forsetaembættisins, en fékk ekki svör við
spurningunni um það hvort hér gæti verið um
hagsmunaárekstur að ræða. Talsmaður
Bechtel sagði að fyrirtækið væri einhver
stærsti byggingaverktaki heims og því væri
óhugsandi annað en að það kæmi til greina í
slíkum verkefnum.
Deilt um upp-
byggingu í Írak
Uppbyggingarstarf í Írak mun kosta hundruð milljarða króna og ná til allra grunnþátta þjóðfélagsins.
Karl Blöndal lítur á umræðu, sem þegar er hafin um fyrirkomulag verktöku við þessi gríðarlegu verkefni.
ÍRASKIR Kúrdar rífa í sundur veggmynd af Saddam Hussein sem hékk á vegg í borginni
Mosul í Norður-Írak. Múgur kveikti í byggingum, lét greipar sópa um banka og fleiri
stofnanir í borginni eftir að íraskir hermenn þar gáfust á föstudag upp fyrir hersveitum
Bandaríkjanna og Kúrda án þess að veita mótspyrnu. Bandaríkjaher virtist þó í gær vera
að takast að koma á ró í borginni að nýju.
Reuters
Íkveikjur og rán í Mosul
VÍSBENDINGAR eru um að
Saddam Hussein Íraksforseti hafi
fallið í loftárás Bandaríkjamanna
á Bagdad á mánudag.
Dagblöðin The Washington
Post og The New York Times
greindu frá þessu í gær og kváðu
þetta mat bandarískra leyniþjón-
ustumanna. Áhersla var lögð á að
með þessu væri ekki verið að
staðfesta að Saddam forseti hefði
gengið á fund feðra sinna. Hins
vegar hefði tekist að hlera samtöl
fyrrum ráðamanna Íraks og gæfu
þau til kynna að Saddam Hussein
kynni að vera fallinn.
„Þeir tala saman á þann veg að
þeir telja að Saddam sé allur,“
sagði heimildarmaður Wash-
ington Post. „Við vitum ekki
hvort þeir búa í raun yfir þessari vitneskju
eða hvort þeir eru að reyna að blekkja okk-
ur,“ bætti sá hinn sami við. „Við
höfum ekki komist að afgerandi
niðurstöðu í máli þessu,“ sagði
ónefndur viðmælandi AFP-
fréttastofunnar.
Bandarísk herþota varpaði á
mánudag fjórum 900 kílóa
sprengjum á byggingu í Bagdad
þar sem talið var að Saddam
Hussein væri á fundi með und-
irsátum sínum. Byggingin er
rústir einar eftir þá árás.
Donald Rumsfeld, varnar-
málaráðherra Bandaríkjanna,
sagði á föstudag að upplýsingar
skorti til að unnt væri að leggja
mat á hvort Saddam forseti
hefði týnt lífi í þeirri árás. „Ég
er ekki sannfærður um að Sadd-
am sé allur en ég er heldur ekki
sannfærður um að hann sé enn á lífi,“ sagði
Rumsfeld.
Saddam allur?
Washington. AFP.
Hermenn fengu spila-
stokk með myndum
forustumanna Íraka og
Saddam er spaðaásinn.
Reuters