Morgunblaðið - 13.04.2003, Blaðsíða 36

UMRÆÐAN
36 SUNNUDAGUR 13. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Á SÍÐUSTU árum hefur þjón-
usta á landsbyggðinni tekið örum
breytingum. Fyrir því eru marg-
víslegar ástæður, sem ekki er
hægt að rekja í stuttri blaðagrein.
En það augljósa er, að kaupfélags-
verslunin hefur nær alls staðar
lognast út af. Í staðinn eru komnar
sterkar verslunarkeðjur og eru
þrjár fyrirferðarmestar: Baugur,
með undirflokkunum Bónus, Hag-
kaup og 10–11. Samkaup með und-
irflokkunum Kaskó, Nettó, Sam-
kaup-Úrval og Strax-Sparkaup. Og
Kaupás með Krónuna, Nóatún og
11–11. Vöruverðið er hið sama alls
staðar á landinu innan sama flokks
og eru Bónus, Kaskó og Krónan
ódýrustu búðirnar hjá hverri keðju
og síðan koll af kolli. Í Skýrslu
nefndar um flutningskostnað sem
gefin var út í janúar sl., segir, að
nú hafi 79% þjóðarinnar aðgang að
lágvöruverslun í sinni heimabyggð
og 90% þjóðarinnar eru í 50 km
akstursfjarlægð frá slíkri verslun.
Lágvöruverðsverslanir
fá betri kjör
Ég hafði samband við Sam-
keppnisstofnun og fékk þær upp-
lýsingar, að til jafnaðar væri
álagning frá birgjum kannski 10%
til lágvöruverðsverslana en 20–
30% til smáverslana úti á landi og í
undantekningartilvikum jafnvel
miklu hærri. Samanburður við lág-
vöruverðsverslanir væri erfiður, af
því að þær kynnu að selja ein-
stakar vörutegundir undir inn-
kaupsverði, en það væru heilbrigð-
ir viðskiptahættir að mati
Samkeppnisstofnunar. Það finnst
mér ekki og ég átti von á, að mun-
urinn á kjörum lágvöruverðsversl-
ana og smákaupmanna hjá birgjum
væri mun meiri en upplýsingar
Samkeppnisstofnunar gefa til
kynna. Dæmi er um, að kaupmað-
ur í Fjarðabyggð þóttist ná kosta-
kjörum með því að fá kíló af app-
elsínum á 125 kr. hjá birgi en sá
svo að sömu appelsínur kostuðu 99
kr. í Bónus á Egilsstöðum. Nú
gæti ég auðvitað sagt Bónus í
Reykjavík í staðinn fyrir Bónus á
Egilsstöðum ef ég talaði eins og
Samfylkingin og vildi draga upp
ranga mynd. Kaupmaður við Eyja-
fjörð sagði mér, að fyrir jól hefði
hann fengið tvo lítra af Egils app-
elsíni frá verksmiðjunni á Akur-
eyri fyrir 240 kr. með afslætti, en
sama flaska hefði kostað 179 kr. í
Bónus. Bananar kostuðu 129 kr. í
Bónus en 210 kr. gegnumgangandi
frá birgi. Þess vegna hefði þrauta-
lendingin orðið sú hjá mörgum
verslunum að hætta viðskiptum við
birgja eða heildsala en beina inn-
kaupunum að Bónus-versluninni á
Akureyri.
Verslunarkeðjurnar fá meiri af-
slátt hjá flutningsaðilum en litlir
viðskiptavinir. Og auðvitað kostar
reksturinn á hverja einingu minna
eftir því sem veltan verður meiri.
Þetta er augljóst ef við tökum
Bónusverslun og berum saman við
verslunina á Bakkafirði eða í Hrís-
ey. Verslanir á slíkum stöðum eiga
í vök að verjast. Þannig hafði t.d.
engin verslun verið á Bakkafirði
um hríð, þegar Verslunin Kauptún
á Vopnafirði opnaði þar útibú fyrir
nokkrum dögum. Verslunin í Hrís-
ey er opin tvo tíma á dag og er
verið að kanna það til þrautar,
hvort hún hafi yfirhöfuð rekstr-
argrundvöll. Það er kátbroslegt að
reyna að slá pólitískar keilur með
rangri útleggingu á þungaskatti
þegar út í þessa erfiðu og flóknu
umræðu er komið.
Þungaskatturinn og
Ingibjörg Sólrún
Í stefnuræðu sinni um helgina
sagði Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
að þau Össur Skarphéðinsson
hefðu ferðast um landið og fengið
hraustlegt og gott útlit, en hún var
ekki viss um að það hefði bætt
meltinguna, en ég vona nú að það
lagist. Þar sagði hún m.a.: „Kona á
Djúpavogi tók dæmi af því hvernig
flutningskostnaður hefði áhrif á
vöruverð en þungaskattur hefur
hækkað um 45% í tíð núverandi
ríkisstjórnar. Þannig þurfti þessi
kona að greiða 921 kr. fyrir flúor-
skol á Djúpavogi sem kostar 425
kr. í Reykjavík.“ Og síðan fór hún
að móralísera: „Einhverjum kann
að þykja þetta lítilvægt en gleym-
um því ekki að í hinu smáa birtist
oft hið stóra, það er hluti af heild-
armynd,“ o.s.frv.
Nú er ýmislegt við þetta að at-
huga, t.d. það hverjir þessir „ein-
hverjir“ eru. Á hún við okkur þing-
menn utan af landi, sem höfum alla
okkar þingmannstíð barist af alefli
fyrir bættum samgöngum til að
lækka flutningskostnaðinn, sama í
hvaða flokki við erum? Á hún við
formann Samfylkingarinnar, sem
sá eftir því, hversu mikið vegafé
fór út á land í framkvæmdaátaki
ríkisstjórnarinnar í febrúar? Held-
ur hún að hægt sé að lækka flutn-
ingskostnað svo einhverju nemi til
Patreksfjarðar, Ísafjarðar, Þórs-
hafnar eða Vopnafjarðar án þess
að byggja upp vegina? Hefur hún
kynnt sér hversu tíðar og miklar
þungatakmarkanirnar hafa verið í
vetur? Gerir hún sér grein fyrir,
hvaða áhrif það hefur á flutnings-
kostnaðinn? Í hinu smáa birtist oft
hið stóra og í alvörumáli eins og
þessu á að tala skýrt.
Ingibjörg Sólrún segir, að
þungaskattur hafi hækkað um 45%
í tíð ríkisstjórnarinnar. Hið rétta
er, að þungaskattur hækkaði um
3,2% 1. janúar 1996, um 3,5% 1.
janúar 1999 og um 2% 1. júní 1999.
Hann var síðan lækkaður um 10%
1. janúar 2001 og hefur því lækkað
um tæp 2% eða svo á kjörtímabili
ríkisstjórnarinnar. Hitt er annað
mál, að samtök í atvinnulífinu
kærðu fyrir Samkeppnisstofnun
þær afsláttarreglur frá þunga-
skatti, sem verið höfðu í gildi og
nýttust þeim vel, sem mikið óku,
sérstaklega vöruflutningabílum. Í
samræmi við úrskurð Samkeppn-
isstofnunar var afslátturinn síðan
afnuminn og var áhrifunum jafnað
út á gjaldskrána, svo að ríkissjóður
eða vegasjóður hagnaðist ekki á
breytingunni. Nýjar Evrópureglur
um hvíldartíma ökumanna tóku
líka gildi á þessum tíma, en þær
hafa valdið umtalsverðri hækkun á
flutningskostnaði. Samkeppnis-
stofnun er mikil uppáhaldsstofnun
Samfylkingarinnar og Samfylking-
in ætlaði sér að gera aðild að Evr-
ópusambandinu að kosningamáli
en heyktist á því.
Vegabætur eru eina úrræðið
Það er ótrúlega mikill munur á
verði flúorskolsins á Djúpavogi og
í Reykjavík eða á Egilsstöðum, því
að Bónus er líka þar. En það hefur
einhver prakkari sagt Ingibjörgu
Sólrúnu að verðmunurinn væri all-
ur saman þungaskattinum að
kenna. Ég hringdi til gamans í
Árna S. Róbertsson kaupmann á
Vopnafirði. Hann sagði mér, að
flaska með flúorskoli kostaði hjá
sér 488 kr. og þar af væri flutn-
ingskostnaður 6 kr. eða svo. En
stundum munaði verulega um hann
eins og á hveiti. 2 kg af hveiti kost-
uðu í innkaupum 92 kr. en flutn-
ingskostnaðurinn væri um 60 kr.
samkvæmt taxta, en flutningsaðil-
ar veita afslætti miðað við umfang
flutninga, sem hvorugur aðilinn vill
gefa upp. Pakkagjaldið er 700 kr.
fyrir lágmarkssendingu, en það á
ekki við um innkaup verslana. Árni
sagði, að fyrir sig munaði mestu að
fá uppbyggðan veg með bundnu
slitlagi til Vopnafjarðar og að
stytta leiðina til Reykjavíkur og
minntist hann sérstaklega á Stóra-
sandsleið í því sambandi. Með
Vaðlaheiðargöngum styttir hún
leiðina frá Vopnafirði til Reykja-
víkur um tæpa 100 km.
Í stefnuræðu sinni vék Ingibjörg
Sólrún hvergi að því að hún vildi
hafa þungaskattinn hærri í
Reykjavík en annars staðar á land-
inu og síðan stiglækkandi eftir því
sem fjær drægi höfuðborginni eins
og Össur Skarphéðinsson og Krist-
ján L. Möller hafa þráfaldlega sagt
að væri stefna Samfylkingarinnar.
Sá fyrrnefndi síðast í Morgun-
blaðinu á laugardag. Hefði þó verið
ástæða til, ef Ingibjörg Sólrún
hefði trúað því að þungaskatturinn
væri orsökin fyrir verðmismunin-
um á Djúpavogi og í Reykjavík
(eða í hvaða Bónus-verslun sem er
þess vegna). Kannski er ástæðan
sú, að hún vissi, að verðmismun-
urinn var að langmestu leyti af
öðrum ástæðum. Við skulum vona
það. En þá átti hún líka að leggja
málið þannig upp. Auðvitað fellst
hún ekki á, að Reykvíkingar greiði
hærri þungaskatt en aðrir lands-
menn. Vonir Össurar og Kristjáns
L. Möllers um það eru draumur
vetrarrjúpunnar. Það skýrist af
því, að Ingibjörg Sólrún býður sig
fram til að gæta hagsmuna Reyk-
víkinga. Það skýrir líka, að hún
hefur sagt, að samgönguráðherra
Samfylkingarinnar komi úr
Reykjavík en ekki utan af landi.
Sannleikurinn er sá, að fólk út
um land veit, að það verður að
standa undir flutningskostnaði á
aðföngum og því sem það sendir
frá sér. Þess vegna er mikil kjara-
bót, að verslunarkeðjurnar skuli
hafa sama verð í sambærilegum
verslunum um allt land og jafna út
flutningskostnaðinn. Eina leiðin til
að lækka hann umtalsvert er að
bæta vegina og stytta leiðir. Svo
einfalt er það.
Vöruverð og þjónusta
á landsbyggðinni
Eftir Halldór Blöndal „Þess vegna
er mikil
kjarabót, að
verslunar-
keðjurnar
skuli hafa sama verð í
sambærilegum versl-
unum um allt land og
jafna út flutningskostn-
aðinn.“
Höfundur er 1. þingmaður
Norðurlands eystra.
TIL LEIGU
PARHÚS
Samtún - með aukaíbúð 230
fm parhús á þremur hæðum með sér-
íbúð í kjallara, ásamt 34 fm sérstæðum
bílskúr. Á miðhæðinni er forstofa, hol,
eldhús, baðherbergi, tvær samliggjandi
stofur, sjónvarpsstofa og svefnherbergi.
Í risi er stór stofa, svefnherbergi og
snyrting. Í kjallara er kyndiklefi, þvotta-
hús, tvær geymslur og séríbúð sem
skiptist í stofu, eldhús, baðherbergi, hol
og svefnherbergi. Áhv. 10 m. í lífeyr-
issjóðsláni. V. 21,4 m. 2848
HÆÐIR
Miðstræti - Þingholtin Vorum
að fá í einkasölu sérlega fallega og mikið
endurnýjaða 116 fm íbúð á 2. hæð í 4-
býli. Góðar svalir með miklu útsýni.
Íbúðinni fylgir herbergi í kjallara með sér-
inngangi sem býður upp á mikla mögu-
leika, t.d. útleigu. Sérstæði fylgir íbúð-
inni. V. 17,3 m. 3240
4RA - 6 HERB.
Freyjugata - tvær íbúðir Ein-
stök 4ra herb. 125 fm íbúð á efstu hæð
með útsýnisturni/herb. Eignin skiptist
m.a. í eldhús, baðherb., 2 herbergi og
stofu. Baðherb. er flísalagt í hólf og gólf
og með sturtu og hornbaðkari. Arinn er í
turnherbergi. Tvennar svalir. Stórglæsi-
legt útsýni. Verð 17,5 millj. Einnig vel
skipulögð 2ja herbergja útsýnisíbúð með
tvennum svölum. Lögn f. þvottavél í
íbúð. Eftirsótt eign. Verð 11,5 milljónir.
Einbýli á Seltjarnarnesi í
skiptum fyrir raðhús Óskum
eftir raðhúsi á Seltjarnarnesi í skipt-
um fyrir fallegt 190 fm einbýli á einni
hæð á sunnanverðu Seltjarnarnesi.
Uppl. gefur Kjartan.
Skúlagata - til leigu Til leigu
120 fm 4ra herbergja íbúð í glæsi-
legu nýlegu lyftuhúsi. Mikið útsýni.
Suðursvalir. Leigutími tvö ár. Sex
mánuðir fyrirfram. Íbúðin er laus nú
þegar. Upplýsingar veitir Magnea S-
verrisdóttir, fasteignasali, á skrif-
stofu Eignamiðlunar.
Skipholt - 5 svefnh. Góð 5 her-
bergja íbúð á 1. hæð ásamt aukaher-
bergi í kjallara og 22 fm bílskúr. Eignin
skiptist þannig: Hol, eldhús, stofa, bað-
herbergi, fjögur herbergi og aukaher-
bergi í kjallara með aðgangi að sam.
baðherbergi með sturtu. Sérgeymsla og
sam. þvottahús. V. 13,7 m. 3237
Sólarsalir - glæsileg Vorum að
fá í sölu glæsilega 125 fm 5 herbergja
íbúð á 1. hæð í 5-íbúða húsi. Íbúðin er
mjög opin og björt. 23 fm innbyggður
bílskúr fylgir íbúðinni. Innangengt er úr
húsi í bílskúr. V. 19,4 m. 3239
Reynimelur Falleg 125 fm efri hæð
og ris í þríbýlishúsi, ásamt 24 fm bílskúr.
Íbúðin skiptist í forstofu, hol, stofu,
borðstofu, 4 svefnherbergi (3 í risi), eld-
hús og baðherbergi. Tvennar svalir og
útsýni frá risi. Góð staðsetning og stutt í
alla þjónustu. V. 17,5 m. 3231
3JA HERB.
Kríuhólar Falleg 3ja herbergja 79 fm
útsýnisíbúð sem skiptist í hol, stofu, tvö
svefnherbergi, eldhús og baðherbergi.
Nýlega er búið að klæða húsið að utan
með áli og byggja yfir svalir. Opin og
björt íbúð með parketi á gólfum. V. 10,7
m. 3246
2JA HERB.
Fannborg - útsýni Falleg og björt
2ja herbergja íbúð á efstu hæð í ný við-
gerðu fjölbýlishúsi með stórum vestur
svölum og frábæru útsýni. Íbúðin skipt-
ist í hol, eldhús, baðherbergi, stofu og
svherb. Í kj. er sérgeymsla og á efri hæð
er sameiginl. þvhús. Áhv. 4,7 m. í húsb.
og 1,3 í viðbótarláni. Verð 8,6 milljónir.
Hverfisgata - sérinngang-
ur Erum með í einkasölu u.þ.b. 60
fm nýstandsetta íbúð á 1. hæð (jarð-
hæð) í góðu steinsteyptu fjölbýlis-
húsi.Nánast allt hefur verið endur-
nýjað, gólfefni (parket), hurðar, inn-
réttingar (eldhús og bað), rafmagn
o.fl. Laus strax. Nánast allt sér. V.
7,9 m. 3241
Góð fjárfesting
Vorum að fá í sölu eitt mest áberandi
verslunarhúsnæðið í Hafnarfirði sem er
í langtímaútleigu til Kaupáss hf. Mikill
fjöldi bílastæða. Um er að ræða hent-
ugt tækifæri fyrir fjárfesta sem leita að
öruggri fjárfestingu. Mikill fjöldi bílastæða. Leigutími er til 1. maí 2015. Nánari uppl.
veitir Óskar Harðarson lögfræðingur hjá Eignamiðlun. V. 159 m. 3248
Fjölnisvegur
Virðulegt og vandað einbýlishús á
eftirsóttum stað í Þingholtunum. Hús-
ið er teiknað af Pétri Ingimundarsyni
árið 1929 og er 387 fm ásamt 20 fm
bílskúr og er það í svokölluðum skip-
stjóravillustíl. Húsið er á þremur hæð-
um auk rislofts og í kjallara er sam-
þykkt íbúð með sérinngangi. Lóðin er
gríðarstór um 1.020 fm og snýr til
suðurs og er aðkoma og ásýnd hússins hin glæsilegasta. Nánari uppl. á skrif-
stofu. 2896
OPIÐ HÚS
Bólstaðarhlíð 68, 3. h. t. h.
Falleg og vel skipulögð 5-6 herb. 117
fm endaíbúð 3. hæð með 22 fm bíl-
skúr. Íbúðin skiptist í hol, stofu, borð-
stofu, 4 herb., eldhús og baðherb.
Tvennar svalir, annars vegar til vest-
urs út af stofu og hins vegar til norð-
urs út af hjónaherb. Birt stærð sér-
eignar er 139,6 fm. Opið hús milli 13-
15 í dag (sunnudag, bjalla merkt Valgerður). V. 14,5 m. 3162
Sérhæfðir sölumenn í atvinnuhúsnæði!
FRANZ@holl.is
Hóll — Alltaf
rífandi salaAGUST@holl.is
FJÖLDI EIGNA TIL
SÖLU OG LEIGU!
Ekki hika við að hringja í
okkur félagana,
Franz, gsm 893 4284,
Ágúst gsm, 894 7230.