Morgunblaðið - 13.09.2003, Blaðsíða 30

UMRÆÐAN
30 LAUGARDAGUR 13. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
MIKILL kraftur hefur undanfarið
verið í forsvarsmönnum smábáta,
ekki síst á vestfjörðum, varðandi
efndir stjórnarflokk-
anna á kosningalof-
orðum þar sem enn
og aftur er höggvið í
sama knérunn og
hygla skal smábáta-
sjómönnum á kostn-
að annarra sjó-
manna. Kröfur smábátamann ganga
út á að veiði þeir 1000 kg. af þorski
skuli aðeins 800 kg færð til kvóta.
Veiði þeir 1000 kg af öðrum fiskteg-
undum s.s. steinbít ýsu skuli einungis
500 kg vega sem kvóti. Hitt sé bónus
( ívilnun). Með þessu telja þessir
ágætu menn að stigið sé stórt skref í
átt til réttlætis og framfara fyrir land
og líð.
Örn Pálsson Framkvæmdastjóri
Landsambands smábátaeigenda
fullyrðir í grein í fiskifréttum að þeir
sem mótmæli umræddri ívilnun séu
að tönglast á gamalli tuggu sem
skrumskæli sannleikann því ekki
standi til að taka neitt frá öðrum.
Þetta verði aldrei annað en einhver
tittlingaskítur sem rúmist vel innan
þess sem hann skýrir óvissu í kerf-
inu.
Óvissubankinn
Sannleikurinn er náttúrlega sá að
Örn og hans félagar hafa undanfarin
ár verið óhemju duglegir að róa á
fengsælustu mið íslandssögunnar í
seinni tíð sem felast í þeirri stað-
reynd að engan veginn er hægt að
sjá fyrir hver afli smábátanna verð-
ur. Kerfið sem þeir vinna eftir leiðir
hreinlega af sér óvissu um heildar
afla uppá þúsundir tonna. Á Óvissu-
bankann hafa forsvarsmenn smá-
bátaeigenda róið stíft undanfarin ár
og hefur með stöðugri sókn tekist að
margfalda sinn hlut á kostnað ann-
arra sjómanna. Á sama tíma hafa
eigendur smábáta komist upp með
að hafa menn í vinnu sem er þrælað
út án þess að neinir kjarasamningar
nái yfir þeirra starfssvið. Segja má
því með sanni að þessi hópur manna
sé verr settur en blaðburðarbörn
hvað varðar ýmis réttindi sem talin
eru sjálfsögð nú á tímum, enda eru
ófáar lýsingar á því hvernig svínað
er á mönnum sem vinna hjá eig-
endum smábáta.
Allir sem þekkja stjórnkerfi fisk-
veiða vita að stjórnvöld úthluta
ákveðnu heildaraflamagni í hverri
fisktegund. Því fyrirkomulagi við
stjórnun fiskveiða, sem unnið hefur
verið eftir undanfarin ár er best lýst
með því að segja að allt hafi verið
niðurnjörva í kerfinu nema smá-
batageirinn, sem hefur spilað sóló
árum saman.
Í grein sinni telur Örn upp í
nokkrum liðum þann ávinning sem
felst í því að koma á línuívilnun.
1. Aukið magn af ferskum fiski
kemur að landi. Jákvætt.
2. Útflutningsverðmæti sjáv-
arfangs eykst. Jákvætt
3. Atvinna í landi eykst. Jákvætt.
Skoðum aðeins þessar fullyrð-
ingar. Engin þeirra stenst nánari
skoðun. Hafsvæðið umhverfis Ísland
er með erfiðari veiðisvæðum í ver-
öldinni í veðurfarslegu tilliti og því
alls óvíst hvort og hvenær gefur á
sjó fyrir smábáta. Þegar gefur þá er
innbyggður hvati í kerfinu sem hef-
ur í för með sér að smábátasjómenn
spá meira um magn en gæði. Meg-
inforsendan fyrir arðbærum rekstri
fiskvinnslu er óumdeilanlega stöð-
ugt aðstreymi hráefnis allt árið um
kring. Þessari höfuðforsendu verður
aldrei hægt að ná með smábátaút-
gerð á Íslandsmiðum. Það er stað-
reynd sem útilokað er að horfa fram
hjá. Tökum vestfirði sem dæmi. Ís-
fisktogarinn Páll Pálson hefur um
árabil séð fiskvinnslunni í Hnífsdal
fyrir hráefni með þeim hætti að vart
hefur fallið niður einn einasti vinnu-
dagur í há herrans tíð. Á síðasta ári
veiddi hann t.d. 827 tonn af steinbít.
Á steinbítsvertíðinni voru gæftir
stirðar sem leiddi til þess að smábát-
ar gátu lítt athafnað sig og veiddu
þar af leiðandi sáralítið. Gefum okk-
ur nú að á næstu vertíð verði tíðin
góð, smábátar mokfiski og að stjórn-
völd hafi lögfest 50 % ívilnun á
sladdann. Getur verið heil brú í þeim
óígrunduðu kosningaloforðum sem
hafa þær afleiðingar í för með sér að
áhöfninni á Páli Pálssyni sé bannað
með lögum að uppfylla það hlutverk
sem hún hefur innt af hendi með
sóma árum saman og skerða þar
með stórlega tekju og afkomumögu-
leika þeirra. Ætli stjórnvöld sér að
byggja á þeim grunni að ekki verði
veitt umfram ákveði magn í hverri
fisktegund, þá standast hreinlega
ekki hugmyndir manna um línutvö-
földum með þeim óútfyllta víxli og
ginnungagapi sem þetta fyrirbæri
skilur eftir hvað varðar heildarafla.
Kröfur um enn eina silkihanska sér-
meðferð smábátaeigenda sem leiða
af sér beina kjaraskerðingu á aðra
fiskimenn eru óverjandi og eru eng-
an veginn í takt við tímann. Ekki er
ólíklegt um að Guðmundur Hall-
dórsson og fleiri forsvarsmenn smá-
bátamanna sem sumir hverjir hafa
selt frá sér kvótann oftar en einu
sinni skilgreini undirritaðan sem
skósvein LÍÚ. Um það verður hver
og einn dæma fyrir sig en svo und-
arlega sem það kann að hljóma í
sumra eyrum, þá vill svo til að hags-
munir LÍÚ og sjómanna, annarra en
smábátasjómanna fara algjörlega
saman í þessu máli en það er því
miður allt of sjaldgæft í seinni tíð.
Kröfur byggðar á rökleysu
Eftir Árna Bjarnason
Höfundur er forseti FFSÍ.
UM HELGINA leggja ungir sjálfstæðismenn hvaðanæva af landinu leið
sína til Borgarness, þar sem 37. landsþing Sambands ungra sjálfstæð-
ismanna fer fram. Á þinginu verður málefnastefna SUS sett og formaður og
stjórn kosin til næstu tveggja ára. Síðast en ekki síst treysta
ungir sjálfstæðismenn vináttuböndin á SUS-þingum og efla
liðsheildina.
Rekja má upphaf margra framfaramála í íslenskum stjórn-
málum til hugmyndavinnu ungra sjálfstæðismanna. Gaman
er að grúska í gömlum ályktunum og lesa um baráttumál
sem þá þóttu afar róttæk, en þykja nú sjálfsögð langt út fyrir
raðir Sjálfstæðisflokksins. Og við, ungir sjálfstæðismenn,
eigum að halda áfram og horfa til framtíðar. Á SUS-þinginu
sem hefst í dag koma saman sjálfstæðismenn á aldrinum 15–35 ára, úr öllum
landshlutum. Styrkur SUS felst ekki síst í þessari miklu breidd. Nýtum hana
til þess að finna nýjar lausnir reistar á grundvallarstoðum hugmyndafræði
okkar um frelsið sem reynst hefur Íslendingum sem öðrum svo vel.
SUS á að halda hugsjóninni um frelsi einstaklingsins og takmörkun rík-
isvaldsins hátt á loft. Hlutverk sambandsins er ekki síst að veita núverandi
valdhöfum aðhald, hvetja þá og styðja í sínum góðu verkum en gagnrýna
með málefnalegum og skýrum hætti þegar þess er þörf.
Til þess að Samband ungra sjálfstæðismanna geti sinnt þessum mikilvægu
verkefnum og verið uppspretta nýrra hugmynda verða sjónarmið allra ald-
urshópa að heyrast, landsbyggðar og höfuðborgarsvæðis.
Á þinginu í Borgarnesi mun ég sækjast eftir stuðningi ungra sjálfstæð-
ismanna til þess að sinna formennsku í sambandinu næstu tvö ár. Þótt hvorki
verði kosið til Alþingis né sveitarstjórna á þessu tímabili er kosningabar-
áttan í fullum gangi. Kosningar vinnast ekki á síðustu vikum fyrir kjördag.
Við sjálfstæðismenn þurfum að nýta tímann vel. Ég er reiðubúinn að leggja
mig allan fram.
Ég óska ungum sjálfstæðismönnum, ekki síst gestgjöfum okkar í Borg-
arnesi sem lagt hafa sig fram við að gera þingið hið veglegasta, innilega til
hamingju með daginn.
Látum hugsjónaeldinn
aldrei slokkna
Eftir Hafstein Þór Hauksson
Höfundur er 1. varaformaður SUS og frambjóðandi til formannsembættis.
HALLDÓR Ásgrímsson, forsætisráðherraefni Framsóknarflokksins,
núverandi utanríkisráðherra og formaður Framsóknarflokksins, flytur
okkur Þingeyingum fagnaðarboðskap og framtíðarðarsýn flokks síns í
Morgunblaðinu 5. september sl.:
„Uppbygging í Norðvesturkjördæmi komi næst“
Við það að sjá loksins enga vaxtarmöguleika í sauð-
fjárrækt, þrjátíu árum á eftir flestum öðrum, kemst for-
maður Framsóknarflokksins að þeirri sérkennilegu nið-
urstöðu, að Þingeyjarsýslur séu mettar af afrekum í
byggðamálum. Uppbyggingin eigi að fara annað.
Vel getum vel unnt löndum okkar í NV-kjördæmi að njóta byggða-
stefnu Framsóknarflokksins. Rýr hefur sú stefna reynst okkur. En
skömmtunarstjórarnir verða nú samt að svara nokkrum spurningum
áður en Þingeyjarsýslur eru afskrifaðar til uppbyggingar. Engar þurf-
um við ölmusur og því síður þarf að ofgera okkur í úthlutunum á al-
mannafé. En sanngirni ætlumst við til að njóta. Fjórir þingmenn Fram-
sóknarflokksins í Þingeyjarþingi hljóta að skilja það.
Hvað varð um Kísiliðjuna?
Framsóknarflokkurinn stjórnaði sölu á Kísiliðjunni í Mývatnssveit. Hún
var seld með því fororði að önnur verksmiðja mundi þar rísa, sem
kæmi í veg fyrir atvinnuhrun í sveitinni. Ekkert bólar á þeirri verk-
smiðju. Að fagna lokun kísilnáms í Mývatni var því ótímabær léttúð
iðnaðarráðherra.
Margar ekki-verksmiðjur iðnaðarráðuneytisins hafa verið kynntar á
Húsavík. Fjöldinn allur af ekki-lausnum boðaðar íbúum svæða í Þing-
eyjarsýslum. Nefndir skipaðar, fundir settir. Lítið miðað. Samt telur
formaður Framsóknarflokksins að uppbyggingu sé lokið í Þingeyj-
arsýslum og ætlar að snúa sér eitthvað annað með lausnir sínar. Þó
vissulega ríki deyfð og vesaldómur víða gefur það engum rétt til að af-
skrifa heilu byggðarlögin, heilu samfélögin. Þeir, sem horfa til ein-
hverrar framtíðar hér í Þingeyjarsýslum, vita að lausnirnar koma
hvorki með forsjárhyggju né eigingjarnri byggðastefnu.
Hvernig er vel rekin byggðastefna?
Svör formannsins eru ekki betri en spurningin. Formaður Framsókn-
arflokksins telur að byggðaáætlun fyrir Eyjafjarðarsvæðið hafi verið
mótuð og lofi mjög góðu.
Lofi mjög góðu!
Að ala á undirlægjuhætti landshluta með því að hossa einu kjördæmi
á kostnað annarra er óviðunandi. Við sem búum í Þingeyjarsýslum lof-
um mjög góðu, miklu betur en vel mótaðar byggðaáætlanir. Við erum
ekki í samkeppni við Sauðárkrók eða Ísafjörð eða Patreksfjörð eða
Reykjavík norður, um hylli framsóknarráðherra.
Við erum að reyna að koma skútunni áfram og biðjum um byr, en
ekki að vera barðir, það er nú allt og sumt.
Hver skammtar uppbyggingu
og eygir enga möguleika?
Eftir Sigurjón Benediktsson
Höfundur er tannlæknir á Húsavík.
BARNAVERNDARMÁLIN eru
viðkvæmur málaflokkur og því mik-
ilvægt að vel sé að þeim staðið. Með
barnaverndarlög-
unum sem samþykkt
voru árið 2002 var
verið að reyna að
tryggja að barna-
verndarnefndir væru
sjálfstæðar og óháðar
sveitarstjórnum í
störfum sínum auk þess sem áhersla
var lögð á að sveitarstjórnir hefðu
ekki aðgang að gögnum eða upplýs-
ingum um einstök barnaverndarmál.
Árið 2000 var gerð sú skipulags-
breyting innan Félagsþjónustu
Reykjavíkur að stofnuð var sérstök
barnaverndarskrifstofa í Reykjavík
og var meginmarkmiðið með henni að
auka sérhæfingu í vinnu að barna-
vernd. Einnig að tryggja betur rétt-
arstöðu barna og foreldra með því að
aðskilja stuðning og ráðgjöf við for-
eldra og börn í vanda á grundvelli
laga um félagsþjónustu sveitarfélaga
nr. 40/1991 annars vegar og þeirra
mála sem unnin eru á grundvelli
ákvæða laga um vernd barna og ung-
menna nr. 58/1992 nú barnavernd-
arlaga nr. 80/2002 hins vegar.
Fljótlega varð ljóst að Barnavernd
Reykjavíkur gat sökum manneklu og
mikils álags vegna fjölda mála ekki
sinnt nema allra erfiðustu málunum
og í kjölfarið var skipaður starfshópur
í lok síðasta árs til þess að gera til-
lögur um skipulag barnaverndar á
vegum Reykjavíkurborgar. Tillög-
urnar voru umdeildar og töldu fulltrú-
ar Sjálfstæðisflokksins í félagsmála-
ráði þær stríða gegn markmiðum
barnaverndarlaga og drógu í efa að
þær myndu leysa þann vanda sem
ríkti í barnaverndarmálum í borginni.
Sömu sjónarmið komu fram í umsögn
barnaverndarnefndar Reykjavíkur.
Þrátt fyrir þessar athugasemdir frá
barnavernd Reykjavíkur og fulltrúa
Sjálfstæðisflokksins í félagsmálaráði
lagði borgarstjóri fram tillögu í borg-
arráði 11. apríl sl. sem eingöngu tók
mið af umsögn fulltrúa R-listans í fé-
lagsmálaráði.
Í vor tók til starfa sérstakur stýri-
hópur undir forystu félagsmálastjóra
við að vinna að því að útfæra tillögur
borgarstjóra með tímasettum aðgerð-
um sem miðast að því að skila end-
anlegum tillögum til félagsmálaráðs
24. september nk.
Á fundi félagsmálaráðs 10. sept-
ember sl. samþykkti félagsmálaráð að
fela stýrihópnum að vinna að stefnu-
mótun í barnaverndarmálum í sam-
ræmi við 9. gr. barnaverndarlaga nr.
80/2002.
Fulltrúar Sjálfstæðisflokksins í fé-
lagsmálaráði leggja til að starfs-
hópnum verði falið að gera sérstaka
úttekt á því hvernig breytt tilhögun
barnaverndarmála í Reykjavík hefur
reynst og hvort dregið hafi úr álagi á
starfsfólk þannig að það nái að sinna
málum með viðeigandi hætti. Starfs-
hópnum verði einnig falið að gangast
fyrir könnun á viðhorfum hlutaðeig-
andi aðila til verkaskiptingar á milli
borgarhlutaskrifstofa annars vegar
og Barnaverndar Reykjavíkur hins
vegar.
Mál er að linni og skapa verður frið
og sátt um þennan viðkvæma mála-
flokk.
Staða barnaverndarmála í Reykjavík
Eftir Guðrúnu Ebbu Ólafsdóttur
Höfundur er fulltrúi
Sjálfstæðisflokksins í
félagsmálaráði og borgarráði.
ÞESSA dagana eru Íslendingar í
sannkallaðri sigurvímu eftir 0–0-
„sigur“ sinna manna á Þjóðverjum í
knattspyrnu. Því miður er eitt smá-
atriði sem kann að skyggja á
gleðina: Kominn er fram hávær hóp-
ur manna sem krefst þess að stúk-
urnar við Laugardalsvöll verði
stækkaðar því ótækt sé að ekki
komist fleiri að á vellinum. Til þess
skuli hlaupabrautir fjarlægðar. Þess
ber að geta að völlurinnn hefur verið
fullsetinn samtals fjórum sinnum frá
og með árinu 1998, skv. vef KSÍ.
Stúkur með tvöfalt fleiri áhorf-
endum hefðu vissulega getað hjálpað
„okkar mönnum“ að skora þetta
mark sem vantaði bara herslumun-
inn á, en er ekki pláss til að setja
upp stúkur allan hringinn nema
brautirnar fari?
Árið 1997 tók KSÍ við rekstri
Laugardalsvallar og er samnings-
bundið til að sjá þar um frjáls-
íþróttaaðstöðu og þjónusta frjáls-
íþróttafólk. Skemmst er frá því að
segja að nýting aðstöðunnar er mjög
góð, allan ársins hring. Því er fjarri
lagi að halda fram að hlaupabraut-
irnar á Laugardalsvelli séu alltaf
tómar. Þrátt fyrir það að frjáls-
íþróttafólk nýti völlinn líklega best
hefur knattspyrnan alltaf gengið fyr-
ir. Skemmst er að minnast þess að
nú fyrir margumræddan Þjóðverja-
leik var völlurinn lokaður með öllu í
þrjá daga fyrir leik, en það er langt
frá því að vera einsdæmi. Þetta er
eina frjálsíþróttaaðstaðan utanhúss í
Reykjavík og frjálsíþróttaiðkendur í
Reykjavík þurfa að leita til Kópa-
vogs og Hafnarfjarðar til að stunda
sínar æfingar þegar stendur til að
leika knattspyrnu á vellinum.
Burtséð frá notkun er Laug-
ardalsvöllur eini átta brauta frjáls-
íþróttavöllurinn á landinu. Þótt Ís-
land sé ekki sérlega vel til þess fallið
að halda alþjóðleg frjálsíþróttamót
er það stundum nauðsynlegt, og til
þess þarf átta brautir. Ísland tekur
til dæmis árlega þátt í Smáþjóða-
leikum og Evrópubikarkeppni lands-
liða og þarf reglulega að halda þessi
mót. Næsta sumar fer hér fram
Evrópubikarkeppni og hingað má
eiga von á stjörnum á borð við Wil-
son Kipketer, heimsmethafa í 800m
hlaupi karla, og hina austurrísku
Stephanie Graf. Að auki má nefna að
í sumar fór fram NM unglinga í fjöl-
þrautum á Laugardalsvelli.
Ekki þarf að fjölyrða um árangur
Íslands í frjálsum íþróttum á al-
þjóðavettvangi undanfarin ár: Hann
hefur verið glæsilegur. Ekki fer vel
á því að verðlauna þann árangur
með því að minnka aðstöðuna. Upp-
bygging er lykilorð í íþróttum, en
það hlýtur hver að sjá að ekki dugar
að byggja eina íþrótt upp á kostnað
annarrar.
Frjálsíþróttum fórnað?
Eftir Stefán Ágúst Hafsteinsson og Burkna Helgason
Stefán Ágúst er efnafræðinemi
og Burkni er byggingar-
verkfræðinemi.
Stefán Ágúst Burkni