Morgunblaðið - 06.12.2003, Blaðsíða 15

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. DESEMBER 2003 15
AÐ minnsta kosti 40 manns létu lífið
og yfir 150 særðust í sprengjutilræði í
rússneskri farþegalest nálægt Tétsn-
íu í gær, tveimur dögum fyrir þing-
kosningar í Rússlandi. Rússneskir
ráðamenn kenndu tétsenskum að-
skilnaðarsinnum um hryðjuverkið og
yfirvöld sögðu að þrjár konur og karl-
maður hefðu verið að verki.
Tvær kvennanna stukku út úr lest-
inni skömmu fyrir sprenginguna og
þriðja konan, sem stjórnaði árásinni,
særðist alvarlega og er í lífshættu, að
sögn rússnesku öryggislögreglunnar.
Líkamsleifar karlmannsins fundust í
flaki lestarinnar og á fótum hans voru
enn handsprengjur sem hann hafði
fest á sig. Ennfremur fundust leifar
af poka sem talið var að hefði verið
fullur af sprengiefni og sprengjubrot-
um til að valda sem mestu manntjóni.
Grunur leikur á að samverkamenn
fjórmenninganna hafi fylgst með lest-
inni úr bílum nálægt staðnum þar
sem sprengingin varð, um hálfan km
frá lestarstöð í borginni Jessentúkí.
Einn vagna lestarinnar rifnaði í
tvennt í sprengingunni og nokkrir
farþeganna feyktust út úr lestinni.
Aðrir festust undir hrúgu af braki.
Sérfræðingar sprengdu nokkrar
ósprungnar handsprengjur sem
fundust í lestarflakinu.
„Jörðin mun brenna
undir fótum þeirra“
Júrí Tsjajka, dómsmálaráðherra
Rússlands, sagði að flest benti til þess
að tétsenskir aðskilnaðarsinnar hefðu
verið að verki. Fleiri stjórnmálamenn
í Moskvu tóku í sama streng.
„Aðskilnaðarsinnarnir vilja minna
á sig fyrir þingkosningarnar og sýna
að við höfum ekki enn sigrað þá,“
sagði Alexander Gúrov, formaður
varnarmálanefndar dúmunnar, neðri
deildar þingsins.
„Við finnum þá sem frömdu þetta
hryðjuverk,“ sagði Borís Gryzlov,
innanríkisráðherra Rússlands og
leiðtogi Sameinaðs Rússlands,
stærsta flokks stuðningsmanna Vlad-
ímírs Pútíns forseta. „Jörðin mun
brenna undir fótum þeirra. Þessar
skepnur verða hvergi óhultar.“
Pútín forseti fordæmdi tilræðið og
sagði að enginn vafi léki á því að
markmiðið hefði verið að trufla þing-
kosningarnar í Rússlandi á sunnu-
dag. „Þessir glæpamenn munu ekki
fá neinu framgengt. Rússlandi stafar
enn mikil hætta af alþjóðlegri hryðju-
verkastarfsemi sem ógnar mörgum
löndum heims. Þetta er grimmur,
lævís og hættulegur óvinur.“
Óttast fleiri hryðjuverk
um helgina
Stjórn Aslans Maskhadovs, forseta
Tétsníu, neitaði því að hún væri við-
riðin hryðjuverkið. „Við áréttum að
stjórn Tétsníu hefur alþjóðlegar
mannúðarreglur að leiðarljósi. Við
fordæmum þess vegna öll ofbeldis-
verk sem beinast að óbreyttum borg-
urum hvar sem þau eru framin,“
sagði í yfirlýsingu frá tétsensku
stjórninni.
Leiðtogar margra ríkja heims for-
dæmdu hryðjuverkið og vottuðu
Rússum samúð sína.
Rússneskir saksóknarar héldu því
fram fyrr á árinu að tétsenski stríðs-
herrann Shamíl Basajev hefði þjálfað
á fjórða tug kvenna til sjálfsmorðs-
árása í Rússlandi. Yfirvöld hafa hert
öryggisviðbúnaðinn í Tétsníu þar sem
óttast er að aðskilnaðarsinnar fremji
fleiri hryðjuverk um helgina í því
skyni að trufla kosningarnar.
Margir námsmenn
voru í lestinni
Sprengingin varð í næstfremsta
vagni lestarinnar klukkan átta í gær-
morgun að staðartíma (kl. fimm að ís-
lenskum). Þak og veggir vagnsins
hrundu en aðrir vagnar lestarinnar
voru óskemmdir.
Yfir 150 farþegar lestarinnar voru
fluttir á sjúkrahús og tugir þeirra
voru í gjörgæslu. Um þrjátíu urðu
fyrir minni háttar meiðslum.
Lestin var á leiðinni frá borginni
Míneralnje Vodí til Jessentúkí í
Stavropol-héraði. Í lestinni voru
margir námsmenn á leið í mennta- og
háskóla.
Sex manns létu lífið og 32 særðust,
flestir þeirra námsmenn, í tveimur
sprengingum í farþegalest á sömu
leið í september. Engin hreyfing lýsti
tilræðinu á hendur sér.
Stavropol-hérað er norðvestan við
Tétsníu þar sem skæruliðar úr röðum
aðskilnaðarsinna hafa barist gegn
rússneskum hermönnum frá því að
seinna stríð Rússa og Tétsena hófst í
október 1999. Yfir 150 manns létu lífið
í hrinu sprengjutilræða í Rússlandi
fyrir forsetakosningar sem rússnesk
stjórnvöld stóðu fyrir í Tétsníu 5.
október.
Tétsenskum aðskilnaðarsinnum kennt um sprengjutilræði í sunnanverðu Rússlandi
Tugir manna
biðu bana í
hryðjuverki
Yfirvöld segja að þrjár konur og
karlmaður hafi verið að verki
Reuters
Björgunarmenn að störfum í flaki lestarvagns eftir sprengjutilræði í Rússlandi, nálægt Tétsníu, í gærmorgun.

 
 
    
  


  
!
 "
# $% &'($ (
$    
)* &$


 
 


 

   





 ! "##$%
&  
Moskvu. AFP, AP.
FÆREYSKA landstjórnin er fallin
og Anfinn Kallsberg, lögmaður Fær-
eyja, þ. e. forsætisráðherra landsins,
afhenti í gærmorgun forseta Lög-
þingsins bréf þar sem hann boðar til
kosninga 20. janúar nk. Jafnframt
sagði Kallsberg af sér sem lögmaður
en Þjóðveldisflokkurinn lýsti í fyrra-
dag yfir vantrausti á Kallsberg. Taldi
flokkurinn að Kallsberg hefði skrökv-
að að þjóðinni og misnotað stöðu sína
sem lögmaður. Landstjórnin mun
starfa fram að kosningum en án þátt-
töku Þjóðveldisflokksins.
Leiðtogi Þjóðveldisflokksins,
Høgni Hoydal, sem gegndi embætti
aðstoðarlögmanns og dómsmálaráð-
herra, skrifaði Kallsberg bréf á
fimmtudag þar sem segir að Fólka-
flokkurinn hafi ekki orðið við kröfu
þjóðveldismanna um að annaðhvort
hreinsaði Kallsberg sig af ásökunum
um fjármálamisferli, sem fram koma
í nýrri bók, Skjót journalistin (Skjót-
ið blaðamanninn), eða bæði færeysku
þjóðina afsökunar.
Skapandi bókhald
Í bókinni er sagt að Kallsberg, sem
er menntaður endurskoðandi, hafi
fyrir 20 árum flutt fé með ólöglegum
hætti milli fyrirtækja. Hann annaðist
þá bókhaldið fyrir sjávarútvegsfyrir-
tækið Frostvirki í Norðurdepli á
norðanverðum Færeyjum. Flutti
hann 912.000 krónur, um 10 milljónir
ísl. kr., frá fyrirtækinu yfir í tvö út-
gerðarfyrirtæki sem hann átti sjálf-
ur. Þetta komst upp en samningar
náðust milli Kallsbergs og Frostvirk-
is um að hann flytti féð aftur til
Frostvirkis án þess að til málaferla
kæmi. Hefur Kallsberg sagt sér til
varnar að hann hafi því ekkert hagn-
ast á peningaflutningnum og málið sé
úr sögunni.
En það komst aftur í hámæli vorið
2002 þegar ný samsteypustjórn var í
burðarliðnum. Tórbjørn Jacobsen,
umdeildur þingmaður úr Þjóðveldis-
flokknum, sagði þá meðal annars að
fortíð Kallsbergs sýndi að hann
þekkti stundum ekki muninn á eigum
sínum og eigum annarra. Fullyrti Ja-
cobsen að Kallsberg gæti hvergi ann-
ars staðar í heiminum orðið forsætis-
ráðherra.
Hótaði Kallsberg þá að leysa strax
upp stjórnina ef Jacobsen tæki um-
mælin ekki aftur. Þingmaðurinn lét
undan á síðustu stundu en nýjar upp-
lýsingar í áðurnefndri bók urðu til
þess að Þjóðveldismenn settu Kalls-
berg nú úrslitakosti.
 að Kallsberg hreinsaði nafn sitt af
þessum ásökunum.
 að hann bæði þjóðina afsökunar á
því að hafa misnotað lögmanns-
embættið til að hóta Jacobsen og
samsteypustjórninni.
 að hann segði af sér embætti lög-
manns og léti annan taka við.
Kallsberg brást við bréfinu með
því að rjúfa þing og leysa landsstjórn-
armenn Þjóðveldisflokksins frá emb-
ættum sínum. Ráðherrarnir burt-
reknu eru fjórir, auk Hoydals þau
Karsten Hansen, Páll á Reynatúgvu
og Annita á Fríðriksmørk. Mun
Kallsberg sjálfur gegna embættum
þeirra fram að kosningum.
Að færeysku landsstjórninni hafa
staðið fjórir flokkar, Fólkaflokkur-
inn, Þjóðveldisflokkurinn og tveir
smáflokkar, Miðflokkurinn og Sjálf-
stýriflokkurinn með einn ráðherra
hvor. Tveir síðastnefndu flokkarnir
hafa lýst yfir trausti á Kallsberg en
stjórnin hefur ekki lengur meirihluta
á þingi.
Fullveldishugmyndir
úr sögunni?
Félagsfræðingurinn Jógvan Mørk-
øre hefur rannsakað mikið færeyskt
samfélag og stjórnmál. Hann segir að
nú séu hugmyndirnar um fullveldi
Færeyja endanlega búnar að fá náð-
arhöggið.
„Almenningur í landinu er búinn
að missa trú á færeyskt fullveldi og
samsteypustjórn flokka sjálfstæðis-
sinna,“ segir hann.
Skoðanakannanir hafa að undan-
förnu gefið til kynna að Sam-
bandsflokkurinn, sem vill halda í
tengslin við Danmörku, muni vinna á.
Gangi spárnar eftir mun flokkurinn
geta myndað stjórn eftir kosningar
með jafnaðarmönnum.
Syndir fortíðarinnar
felldu stjórn Kallsbergs
Færeyingar ganga til kosninga 20. janúar
Þórshöfn. Morgunblaðið.
ÍSRAELSKA leyniþjónustan
misreiknaði sig illilega er hún
hélt því fram, að mikil hætta
stafaði af Saddam Hussein og
gereyðingarvopnum hans.
Kemur þetta fram í skýrslu,
sem Ísraelsdeild bresku her-
fræðistofnunarinnar Center
for Strategic Studies hefur
gefið út.
Í skýrslunni segir, að Ísrael-
ar hafi haft náið samstarf við
leyniþjónustur í Bandaríkjun-
um og Bretlandi og enginn vafi
sé á, að sú „falska“ mynd, sem
þeir hafi dregið upp, hafi haft
veruleg áhrif á framvinduna.
Þótt hálft ár sé liðið frá lokum
innrásarinnar í Írak hafa engin
gereyðingarvopn fundist.
Sagði frá þessu á fréttavef
BBC, breska ríkisútvarpsins, í
gær.
Sagt er, að háttsettir stjórn-
málamenn í Ísrael óttist nú, að
þetta mál og skýrslan muni
draga úr trúverðugleika ísr-
aelsku leyniþjónustunnar.
„Hér eftir munu upplýsingar
frá okkur, til dæmis varðandi
Íran, ekki verða teknar alvar-
lega,“ sagði þingmaðurinn
Yossi Sarid.
Íraks-
myndin
var
„fölsk“